Türk romanında din ve inanç algısı (1939-1942)
Religion and belief perception in the Turkish novel (1939-1942)
- Tez No: 755463
- Danışmanlar: PROF. DR. KEMAL TİMUR
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Dicle Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Yeni Türk Edebiyatı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 453
Özet
Osmanlı Devleti'nin tarih sahnesinden çekilmesinden sonra Türkiye Cumhuriyeti'ni kuran irade, Batılılaşmayı (çağdaşlaşmayı) ve laikliği hayatın her alanına uygulanacak bir idea hâline getirmiştir. Bu zihniyet değişiminin temeli Osmanlı'nın son iki yüzyılında atılmış, cumhuriyet döneminde uygulamaya geçirilmiştir. Önemli edebî türlerden olan roman da sosyal dönüşümün en etkili zeminlerinden biri olarak kullanılmıştır. Sosyal yaşamdaki inanç unsurları Tanzimat'tan beri romanlarda işlenegelmiş, Cumhuriyet döneminden itibaren ise şartların politik yapısına uygun şekilde daha seküler bir bakışa evrilmiştir. Din ve inanç unsurları belirgin bir şekilde tenkit malzemesi hâline gelmiştir. Bununla birlikte tarih ve macera romanlarında cihat, gazilik-şehitlik, ezan ve namaz gibi unsurlar motivasyon kaynağı olarak değerlendirilmiştir. 1939-1942 yılları arasındaki Türk romanında din ve inanç unsurlarının tespit edilmeye çalışıldığı bu tezde 85 roman değerlendirilmiştir. Kimi romanlarda -kalıp ifadelerin dışında- din ve inanç unsurlarına ilişkin herhangi bir veri olmadığı görülmüştür. Fikir, tarih ve politika içerikli romanlarda ise söz konusu unsurların daha belirgin olduğu tespit edilmiştir. Unsurların kullanılışı genel anlamda muhtevanın akışına göre tabiî bir seyir izlerken kimi romanlarda dinî ögelere olumlu veya olumsuz bakışın bir inanç algısı oluşturacak denli belirginleştiği görülmektedir. Bu dönem romanlarında başta İslâmiyet olmak üzere Musevîlik ve Hıristiyanlık ile Budizm, Hinduizm, kadim Mısır inanışları ve putperestlik gibi diğer inanışlara ilişkin veriler değerlendirilmiştir. Romanlarda İslâmiyet'e dair unsurların belirgin bir şekilde öne çıktığı görülmektedir. İman esasları, İslâm'ın şartları, dinî gün ve geceler, dinî semboller, din adamları, mezhepler, tasavvufî yapılar, dinî unsurlarla birleşmiş gelenekler vb. konular bu çerçevede karşımıza çıkan unsurlardır. Bireylerin inanç eksikliğinden dolayı içine düştüğü buhranlar, inanma ihtiyacı, din değiştirme veya ihtida hikâyeleri de dikkat çekmektedir.
Özet (Çeviri)
The willpower that built the Republic of Turkey after the Ottoman Empire went out of existence made westernization (modernization) and secularism an idea to be applied to all areas of life. The basis of this mindset shift was launched in the last two centuries of the Ottoman Empire and put into practice during the republican period. The novel, one of the major literary genres, also has been used as one of the most efficient bases of social transformation. The belief elements in social life have been covered in novels since the Tanzimat. And, since the Republican period, it has evolved into a more secular view by the political structure of the conditions. Religion and belief elements have prominently become the material of criticism. In addition, elements such as jihad, veteran-martyrdom, azan, and salaat are considered sources of motivation in history and adventure novels. In this thesis, in which the elements of religion and belief in the Turkish novel between 1939-1942 are tried to be determined 85 novels have been evaluated. It is observed that there is no data on religion and belief elements in some novels except for the common phrases. It is ascertained that these elements are more prominent in novels with the content of ideas, history, and politics. While the use of the elements generally follows a natural course according to the flow of the content, it is seen that the positive or negative view of religious elements in some novels becomes clear enough to create a perception of belief. Data on beliefs in especially Islam, Judaism, Christianity, Buddhism, Hinduism, ancient Egyptian beliefs, and other beliefs such as paganism was evaluated in the novels of this period. It is seen that elements regarding Islam stand out prominently in the novels. The issues such as principles of faith, 5 pillars of Islam, religious days and nights, religious symbols, reverends, sects, mystical structures, traditions combined with religious elements, etc are the elements that appear in this framework. The depressions that individuals fall into due to lack of belief, the need to believe, and the stories of tergiversation or conversion draw attention.
Benzer Tezler
- Türk romanında din ve inanç algısı (1929-1933)
Religion and belief perceptions in the Turkish novel (1929-1933)
MAHİR KARACAR
Doktora
Türkçe
2018
Türk Dili ve EdebiyatıDicle ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. KEMAL TİMUR
- Türk romanında din ve inanç algısı (1948-1949)
The perception of religion and belief in Turkish novel (1948-1949)
LOKMAN SARI
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Türk Dili ve EdebiyatıKahramanmaraş Sütçü İmam ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. KEMAL TİMUR
- Türk romanında din ve inanç algısı (1897-1908)
Perception of religion and belief in the Turkish novel
MEHMET EMİN GÖNEN
Doktora
Türkçe
2014
Eğitim ve ÖğretimDicle ÜniversitesiOrtaöğretim Sosyal Alanlar Eğitimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. KEMAL TİMUR
- Türk romanında din ve inanç algısı (1934-1938)
Perception of religion and belief in Turkish novel (1934-1938)
M. HALİL SAĞLAM
Doktora
Türkçe
2016
Türk Dili ve EdebiyatıDicle ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. KEMAL TİMUR
- Türk romanında din ve inanç algısı (1944)
Perception of religion in Turkish novel (1944)
EMİNE SEYHAN ALTINAY
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Türk Dili ve EdebiyatıKahramanmaraş Sütçü İmam ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. KEMAL TİMUR