Çukurova yöresi tahtacı Alevilerinde dini mûsikî
Başlık çevirisi mevcut değil.
- Tez No: 756960
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ SERBÜLEND ARPA
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Din, Müzik, Religion, Music
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Din Musikisi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 122
Özet
Bu çalışmada, Çukurova yöresinde yaşayan Tahtacı halkının dini uygulamalarında ve yaşamlarında uygulanagelen mûsikî icrasının incelenmesi amaçlanmıştır. Alevî kelimesi Arapça kökenlidir ve“Ali'ye mensup olan ve Ali'yi destekleyen”anlamlarına gelmektedir. Genel anlamda ise Alevîler, Hz. Ali'nin yolundan giden, kendilerini Hz. Ali'nin yaptıklarını uygulayanlar olarak nitelendiren topluluklardır. Alevîlerin ibadet hayatında; cem, semah ve mengi gibi farklı uygulamalar bulunmaktadır. Tahtacı, sözlük anlamı olarak“ağaç kesen, tahta biçen”anlamlarına gelmektedir. Bugün özellikle, Akdeniz ve Ege sahil şeridinde yaşayan tahtacılar kendilerini alevî olarak tanımlarlar. Çukurova yöresinde Kızılbaşlar olarak da bilinen Tahtacıların, etnik köken olarak Yörük-Türkmen boylarından geldikleri söylenmektedir. 16. yy. dan itibaren Anadolu'nun güney ve batı bölümlerine yerleşmiş olan ve halen de aynı coğrafyalarda yaşamakta olan Tahtacıların, birçok ibadet ve gelenekleri, günümüzde Çukurova yöresinin farklı bölgelerinde yaşatılmaktadır. Göç etmeleri sonucunda yaşamış oldukları kültürleşme neticesinde, örf ve adetlerinde birtakım değişiklikler olmuştur. Tahtacı Alevîleri'nin dini uygulamaları diğer Alevî topluluklarına kıyasla bazı noktalarda farklılık gösterebilmektedir. Alevîlikte olduğu gibi Tahtacı Alevîliğinde de mûsikî önemli bir konuma sahiptir. Aynı zamanda cem ayinlerinde ve sair etkinliklerinde vazgeçilmez denebilecek kadar önemli bir vasfı haizdir. Tahtacılar, hemen her ibadetlerinde mûsikîye yer vermektedirler. Bu çalışma Çukurova yöresinde yaşayan Tahtacı (ağaç eri) halkının dinî inanışları ve bu inanışlarında önemli bir yere ve güçlü bir etkiye sahip olan ayin ve ibadetlerindeki dinî mûsikînin incelenmesi; diğer Alevî kollarının mûsikîleri ile karşılaştırılması üzerine yapılmıştır. Bu çalışma Tahtacı Alevîleri'nin icra ettikleri mûsikînin Türk Din Mûsikîsi bağlamında incelemeler ve değerlendirmeler içermektedir. Bu çalışmada, literatür taraması, alan araştırması, gözlemleme, kişisel iletişim yöntem ve teknikleri kullanılmıştır. Araştırmada, Tahtacı halkının, ayinlerde kullandıkları çalgı aletleri araştırılmış, cem, semah ve mengi vb. formların tanımları yapılmıştır. İbadetlerinde önemli bir yeri olan, dini mûsikî eserleri, form, usûl ve makam bakımından incelenmiş, eserlerin tarihçeleri araştırılmış ve bu çalışmada yer verilmiştir. Araştırmada, Çukurova yöresinde yaşayan Tahtacılara ait mûsikî eserleri (nefes, deyiş, düvaz imam, mirâciye, mersiye, gülbank) kayıt altına alınmıştır. Bu eserlere notalarıyla beraber yer verilmiştir. Araştırma boyunca gözlem yapılan mekânların fotoğraflarına da bu çalışmada yer verilmiştir. Bu çalışmada, Çukurova yöresi Tahtacı Alevîleri'nin ibadet ve törenlerinde icra ettikleri mûsikî nedir sorusuna cevap verilmiştir. Çalışmanın sonuç kısmında, Çukurova Yöresi Tahtacı Alevîleri'nin mûsikîlerinin ne kadar özgün olduğu, hangi kültürlerden etkilendiği ve diğer Anadolu Alevîleri ile Tahtacıların dinî mûsikîlerinin benzerlik ve farklılıklar hakkında bilgilere yer verilmiştir.
Özet (Çeviri)
In this study, it is aimed to examine the spiritual performance of the Tahtaci people living in Çukurova region in their religious practices and lives, from history to the present day. The word Alevî is of Arabic origin and means“who belongs to Ali and supports Ali”. Alevîsm, on the other hand, is a belief system that argues that Ali should be the first caliph and considers the teachings of Hazrat Ali. In general, Alawites are communities that follow in the footsteps of Hazrat Ali and describe themselves as practitioners of what Hazrat Ali did. Alawites, who have similar belief characteristics as people who belong to the belief system called Shia, look at prayers and fasting in Sunni faith practices from different perspectives. In the worship of the Alawites; there are different applications such as cem, semah and mengi. Tahtaci means“cutting trees, mowing wood”in the dictionary sense. Today, especially, Tahtacis living on the Mediterranean and Aegean coastlines present themselves as alevîs. It is said that Tahtaci, also known as Kizilbaş's in çukurova region, come from the Yoruk-Turkmen tribes in ethnicity. It is possible to find many villages and many traditions of Tahtaci, which settled mostly in the southern and western parts of Anatolia centuries ago and still live in the same geographies, living in different regions of Çukurova region today. As a result of the culture they experienced during their existence in the regions where the planks migrated, there have been some changes in their customs. The religious practices of Alevîs and Tahtaci Alevîs may differ at some points. As in Alevîsm, Mûsikî has an important position in Tahtaci Alevî. At the same time, it has such an important quality that it can be called indispensable in cem rituals and other events. Tathatcis include the prophet in almost every worship. This study examines the religious beliefs of the Tahtaci (tree man) people living in Çukurova region and the religious mysic in their rituals and worships, which have an important place and a strong influence on these beliefs; it was made on the comparison of other alevî arms with musikîs. This study contains reviews and evaluations for the Turkish Religious Council. In this study, field research, observation and interview methods and techniques were used. In the research, the instruments used by the Tahtaci people in rituals were investigated and the forms such as cem, semah and mengi etc. were defined. Religious works, which have an important place in their worship, were examined in terms of form, procedure and authority, the history of the works were investigated and included in this study. In the research, the music works (nefes, deyiş, duvazimam, mirâciye, mersiye, gülbank) belonging to the Tahtaci living in Çukurova region were recorded. These works are included with their notes. During the research, photos of the interviewed venues were included. This study was carried out on the examination of the mystics performed in the religious rituals and lives of the Tahtaci people living in Çukurova region from history to the present day.
Benzer Tezler
- Balıkesir ili ağızları (inceleme-metinler-sözlük)
Dialects of Balikesir (analysis-texts-vocabulary)
HÜSEYİN KAHRAMAN MUTLU
- Çukurova yöresi için iç ortamı kontrol edilebilen broiler tavuk yetiştirme barınaklarının tarımsal yapılar yönünden projelenmesi
Design of broiler poultry houses under internal controlled environmental conditions with regard to agricultural structures for Çukurova region
ZEKAİ GÜMÜŞ
Doktora
Türkçe
2009
Mühendislik BilimleriÇukurova ÜniversitesiTarımsal Yapılar ve Sulama Ana Bilim Dalı
PROF. DR. YILDIRIM KUMOVA
- Çukurova yöresi kuvarsit işletmelerinde bilgisayar destekli şev dizaynı ve şev stabilite analizleri
Computer base slope design and slope stability analysis in quartzite quarries of Cukurova region
MUSTAFA ÖZGÜR KESKİN
Doktora
Türkçe
2008
Maden Mühendisliği ve MadencilikÇukurova ÜniversitesiMaden Mühendisliği Bölümü
DOÇ. DR. AHMET MAHMUT KILIÇ
- Çukurova yöresi geçiş dönemlerinde mitolojik unsurlar
Mythological elements in the transition periods of the Çukurova region
GİZEM ÇELİK
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Halk Bilimi (Folklor)Mersin ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NİLGÜN ÇIBLAK COŞKUN
- Çukurova yöresi tarihi coğrafyasında yollar
Roads in the historical geography of Çukurova region
NADİR GÖRÜR
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
CoğrafyaKahramanmaraş Sütçü İmam ÜniversitesiCoğrafya Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. EMİN TOROĞLU