Selection of settlement areas using gis and statistical methods
CBS ve istatistiksel metodlar kullanılarak yerleşim alanı seçimi
- Tez No: 75822
- Danışmanlar: PROF. DR. VEDAT DOYURAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Jeoloji Mühendisliği, Geological Engineering
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 1998
- Dil: İngilizce
- Üniversite: Orta Doğu Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Jeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 134
Özet
Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) ve istatistiksel metodlar kullanılarak Orta Doğu Teknik Üniversitesinin (ODTÜ) yerleşkesinde yerleşime uygun alanlar saptandı. Bu amaçla arazi kullanım, bitki örtüsü, jeolojik, hidrojeolojik, ulaşım ağı, drenaj ağı, enerji nakil hattı, eğim ve bakı gibi konulu haritalar hazırlandı. Hazırlanan haritaların kullanıldığı, Mekansal- Analitik Hierarşi İşlemi (AHİ) ve GeoDATA-SLAVE metodları tasarlandı. Bu iki metod, her türlü amacın ve alternatif çözümün düşünüldüğü kararların alınmasına ve analizlerin yapılmasına olanak sağlaması açısından tercih edildi. Mekansal-AHİ, problemi birden fazla basit problemlere bölerek, bir karar hierarşisine dönüştürür. Mekansal-AHİ düzenleyici kısıtlamaları dikkate alarak, alan özelliklerinin ve yer değerlendirme kriterlerinin uzmanlar ve kullanıcılar tarafından belirlenmesini sağlar. Bu metod potansiyel yerleşim alanlarını sınıflandırır. Bu tezde karar faktörlerine farklı tercih değerleri verilerek üç farklı senaryo üretilmiştir. Birinci senaryo için, birinci sınıf alanların uygunluk indeksi > 0.00919203 olarak belirlendi, ikinci senaryo da ise bu alanlar> 0.00482483 dür. Üçüncü senaryo için bu değer 0.00371091'den büyük yada eşit olarak saptandı. Üç farklı senaryoya ait birinci derecede yerleşime uygun olan alanlar, kararın verilmesinde etkili olan ana kriterlere göre optimizasyona tabii tutuldu. Bu kriterler ortalama uygunluk indeksinin maksimizasyonu ( I. Senaryo: 0.00935568, II. Senaryo: 0.00489066, m. Senaryo: 0.00381923), ortalama fiyat indikatörünün minimizasyonu (I. Senaryo:3.280002, II. Senaryo: 3.10005, HI. Senaryo: 3.19117), ve standard sapmanın azaltılması (I. Senaryo: 0.000236121, II. Senaryo: 0.00816691, III. Senaryo: 0.000813949). Ancak her kriterde görülen düşme eğilimi istatistiksel olarak bir önem arzetmiyor çünki oluşturulan senaryolar kullanıcı ve/veya uzmanlar tarafından rastgele yaratılıyor. Dolayısıyla, her senaryo kendi ana kriter sonuçlarına göre değerlendirilmelidir. Üç ana kriter kullanılarak her senaryo için tercih indeksti hesaplandı (I. Senaryo: 0.4496, II. Senaryo: 0.3465, IH. Seneryo: 0.2039). Bu çalışma için en uygun olanı senaryo I olarak tesbit edildi. Bir tür çoğul kriter değerlendirme metodu olan GeoDATA-SLAVE katmanlara ağırlık değerlerinin verildiği ve alan özelliklerinin de sınıflandırıldığı bir analiz çeşitidir. Eklemeli çakıştırma işleminden sonra sonuç haritası üretildi. Histogram içerisindeki uygunluk indeks değerlerinin dağılımına göre I. sınıf alanlar 5.76378'e eşit veya büyük. Dağılımın standard sapma değeri 0.890993'dür. Basit bir metod olmasına rağmen eğer doğru kararlar ve değerlendirmeler yapılırsa sonuç yeterince iyi olur. Bu tezde geliştirilen metodlar herhangi bir alana uygulanabilinir. Özellikle mekansal-AHİ, birçok alternatif çözüm içerisinden en iyisine ulaşılmasına olanak sağlar.
Özet (Çeviri)
Geographic Information Systems (GIS) and statistical-based methodologies have been developed and used to select suitable sites for settlement at Middle East Technical University Campus. For this purpose, thematic layers which are land use map, vegetation map, geological map, hydrogeological map, drainage network, transportation network, energy transfer line, slope map and aspect map were prepared. By using thematic layers, spatial-Analytic Hierarchy Process (AHP) and GeoDATA-SLAVE methods were designed to analyze and support decisions in which multiple even competing objectives are involved and multiple alternatives are available. In spatial- AHP, a problem is divided into a number of simpler problems in the form of decision hierarchy. Spatial-AHP takes into account regulatory restrictions, area attributes and site assessment criteria provided by experts and/or users. The method is used to rank potential sites for settlement. In this thesis, three different scenarios were produced by giving different preference values to decisionfactors. For the scenario I, first rank areas have a suitability index equal to and greater than 0.00919203, while for scenario II, they have a value of equal to and greater than 0.00482483, finally for scenario III, this value was determined as equal to and greater than 0.00371091. Then first rank areas belonging to three different scenarios were optimized based on major criteria which govern the site selection model such as maximization of average suitability index (for I: 0.00935568, for II: 0.00489066, for IE: 0.00381923), rninimization of average cost indicator (for I: 3.28002, for II: 3.10005, for HI: 3.191 17), and reduction of standard deviation (for I: 0.00236121, for II: 0.000816691, for HI: 0.000813949). However, the decreasing trend of each criteria statistically indicates insignificance because decision makers and/or experts create these scenarios randomly without any sequence. Therefore, each scenario must be evaluated by it self according to values of three major criteria. By using these values, preference index were calculated for three different scenarios (for I: 0.4496, for II: 0.3465, for III: 0.2039). Therefore, scenario I is the most suitable one for this study. In GeoDATA-SLAVE method, which is one of the multicriteria evaluation, weights were assigned to layers and then rank values were given to attributes. After additive overlay process, final map was produced. According to distribution of suitability index values in the histogram, first rank areas have a value of equal and greater than 5.76378, and standard deviation is 0.890993. Although it is a simple methodology, if right decisions and evaluations are made, the result will be highly satisfactory. The methodologies developed in this thesis can be applied to anywhere. Especially, spatial-AHP makes it possible to choose the best solution from various alternatives based on prioritization of decision factors.
Benzer Tezler
- GIS-based multi-criteria decision analysis for optimal urban emergency facility planning
Kentsel optimal acil durum tesis planlaması için CBS tabanlı çok kriterli karar analizi
PENJANI HOPKINS NYIMBILI
Doktora
İngilizce
2022
Coğrafyaİstanbul Teknik ÜniversitesiGeomatik Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. TURAN ERDEN
- Burdur ilinin yerel zemin koşullarının deprem davranışına etkisi
The effect of local soil conditions of Burdur settlement area on earthquake behavior
MEHMET ALPYÜRÜR
Doktora
Türkçe
2022
İnşaat Mühendisliğiİstanbul Teknik Üniversitesiİnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUSAFFA AYŞEN LAV
- Makine öğrenmesi teknikleri ile mekansal karar destek sistemlerinin geliştirilmesi: Aksaray ili örneği
Development of spatial decision support systems with machine learning techniques: Case of Aksaray province
SÜLEYMAN SEFA BİLGİLİOĞLU
Doktora
Türkçe
2018
Jeodezi ve FotogrametriAksaray ÜniversitesiHarita Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HACI MURAT YILMAZ
- Kentsel yaşam kalitesi değerlendirmesinde bulanık küme modeli: örnek alan: zeytinburnu ilçesi
Fuzzy set model in the evaluation of urban life quality: case study district of zeytinburnu
OLCAY (GÖKAL) AYDEMİR
Doktora
Türkçe
2008
Şehircilik ve Bölge PlanlamaYıldız Teknik ÜniversitesiMimarlık Bölümü
PROF. DR. BETÜL ŞENGEZER
- Denizli Çürüksu Havzası'nın hava kirliliği örneğinde arazi kullanım durumu ve çevre bilinci açısından önemi
The importance of Denizli Çürüksu Basin air pollution in terms of land usage and environmental awareness
TÜLAY AYGÖREN
Doktora
Türkçe
2020
CoğrafyaDokuz Eylül ÜniversitesiOrtaöğretim Sosyal Alanlar Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HASAN ÇUKUR