Büyük memeli türlerinin ekolojik özellikleri ve genetik yapısı üzerine anadolu otoyolunun etkisi
The effect of anatolian motorway on ecological characteristics and genetic structure of large mammal species
- Tez No: 759690
- Danışmanlar: PROF. DR. İRFAN KANDEMİR
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Biyoloji, Zooloji, Biology, Zoology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Biyoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 168
Özet
Son yüzyılda insan nüfusunun artması sonucu olarak genişleyen yol ağı; habitat kaybı, habitat parçalanması, gen akışının kesilmesi ve yaban hayatı trafik kazalarıyla yaban hayatı üzerinde tehdit oluşturmaktadır. 2050 yılına kadar gelişmekte olan ülkeler başta olmak üzere dünya üzerinde 3-4.7 milyon km arasında yol yapılması beklenmektedir. Yolların yarattığı negatif etkiler yeni eklenecek yollarla türler üzerinde daha büyük bir sorun haline gelecektir. Bu sorunları tespit etmek, ölçmek ve öneriler götürmek üzerine kurulu“Yol Ekolojsi”alanı son yıllarda önemini artırmıştır. Bu konuda yapılan tez çalışmasında iki tarafı tellerle kapalı Türkiye'nin en eski otoyolu olan Anadolu Otoyolu'nun; Ankara-Dörtdivan arasını kapsayan 110 km'lik kısmının büyük memeli yaban hayvanları üzerine etkisi araştırılmıştır. Bu etkiyi araştırmak için ilk yöntem olarak otoyol üzerindeki karşıya geçişi sağlayan yapılar olan tüm menfez, altgeçit ve viyadüklere fotokapan istasyonu(n=202) kurulmuştur. Toynaklı türler viyadükler hariç diğer yapıları kullanmamış, etçil türler tüm geçiş yapılarını kullanmıştır. Yolun çevresine yerleştirilen fotokapanlar aracılığıyla yoldan uzaklığa bağlı olarak türlerin sıklıklarına bakılmıştır. Bir diğer yöntem de bireylere GPS-GSM tasmalar takılarak bireylerin yoldan karşıya geçip geçmediğine, yaşam alanı büyüklüklerine ve habitat tercihlerine bakılmıştır. Tasma takılan 9 bireyden 2 bozayı, 1 k.geyik ve 1 y.domuzu karşıya geçmemiş, 2 bozayı, 2 kurt ve 1 çakal karşıya geçmiştir. Mikrosatelitler aracılığıyla yapılan genetik çalışmalarda yol çevresindeki bozayıların gen akışı değerinin yüksek, yaban domuzlarının ise düşük bulunmuştur. Bu üç yöntem ile elde edilen sonuçlar birbirleriyle uyumluluk göstermektedir. Bu tez çalışması Anadolu Otoyolu'nun büyük memeli türler üzerindeki etkisini ortaya konmuştur. Bundan sonra var olan veya yapılacak yollardaki etkiyi azaltacak uygulamalara yönelik önemli bilgi kaynağıdır.
Özet (Çeviri)
Expanding road network because of increase in the human population in the last century present a threat to wildlife through habitat loss, habitat fragmentation, interruption of gene flow and wildlife vehicle collisions. By 2050, 3-4,7 km road is expected to be added to world, especially in developing countries. The negative effects of roads will become a bigger problem on the species with the new roads to be added. The area of“Road Ecology”, which is based on identifying, measuring, and making suggestions for these problems, has increased its importance in recent years. In the thesis study discussed in this field was researched the effect of the Anatolian Motorway, oldest motorway in Turkey in which covers 110-km-long section between Ankara and Dörtdivan and closed by fences on both sides on large mammal wild animals. As the first method to investigate this effect, camera trap stations (n=202) were installed on all culverts, underpasses and viaducts that structures provide crossing to the other side on motorway. Artiodactyla species did not use other structures except viaducts, carnivorous species used all of them. The frequencies of the species depending on the distance from the road were also examined by means of the camera traps placed around the road. As another method, GPS-GSM collars were attached to the individuals and it was checked whether the individuals crossed the road and their habitat sizes and habitat preferences. 2 brown bears, 1 red deer and 1 wild boar out of 9 individuals who were leashed did not cross the road, 2 brown bears, 2 wolves and 1 golden jackal did. In genetic studies conducted with microsatellites, the gene flow value of brown bears around the road was found to be high and that of wild boars low. The results obtained with these three methods demonstrate compatibility with each other. In this thesis study, the effect of motorway on large mammal species has been revealed. It is an important source of information for applications that will reduce the impact on existing or future roads
Benzer Tezler
- Önemli zeytin (Olea europaea L.) çeşitlerinin izoenzim polimorfizmleri ve genetik özellikleri
Isoenzyme polymorphisms and genetic characteristics of important olive (Olea europaea L.) cultivars and types
SEVDA DÜLGER
Yüksek Lisans
Türkçe
2004
ZiraatÇanakkale Onsekiz Mart ÜniversitesiBahçe Bitkileri Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. MURAT ŞEKER
- Kuzeybatı Anadolu ormanlarında fotokapan yöntemiyle büyük memeli türlerinin tespiti ve ekolojik özelliklerinin belirlenmesi
Determining large mammal species and their ecology via the camera trap methods in Northwestern Anatolian forests
ANIL SOYUMERT
- Türkeli-Çatak mevkiinde fotokapanla tespit edilen büyük memeli türler ve ekolojik özellikleri
Ecological properties of large mammals determined by camera traps in Turkeli Catak region
FATMA KARAHAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Ormancılık ve Orman MühendisliğiKastamonu ÜniversitesiOrman Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ÖMER KÜÇÜK
- Anadolu miyosen dönem Bovid'lerinin paleobiyocoğrafyası ve paleoekolojisi
Paleobiogeography and paleoecology analysis of Bovids of the anatolia miocene period
ALİ TAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
AntropolojiKırşehir Ahi Evran ÜniversitesiAntropoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AHMET CEM ERKMAN
- Büyük memeli yaban hayvanlarının yakın habitatlar arasında kullandığı dispersal koridorlarının coğrafi bilgi sistemleri kullanılarak tespit edilmesi: Daday ve Azdavay ormanları örneği
Determination of dispersal corridors used by large mammal wild animals between close habitats using geographical information systems: The example of Daday and Azdavay forests
GÖKTUĞ UZUN
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Ormancılık ve Orman MühendisliğiKastamonu ÜniversitesiOrman Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ÖZKAN EVCİN