Diyarbekir'de sosyal ve ekonomik hayat (Diyarbekir Şer'iyye Sicilleri amid mahkemesi -3757, 3675 ve 3753 numaralı sicillere göre H. 1202-1205/ M.1788-1790)
Social and economic life in Diyarbekir (Diyarbekir Court Registery amid records - according to numbered 3757, 3675 and 3753 registry H. 1202-1205/ M. 1788-1790)
- Tez No: 759867
- Danışmanlar: PROF. DR. İBRAHİM SOLAK
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Tarih, History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarih Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 146
Özet
Şer'iyye Sicilleri, Osmanlı Devlet'inde idari bir birim olan kazalarda görev yapan, kazanın adli ve mülki amirliğini yürüten kadıların bu görevleri ile ilgili olarak tuttukları mahkeme defterleridir. Bu defterlere; sicillât-ı şer'iye, kadı defterleri, mahkeme defterleri, zabt-ı vakâyi sicilleri veya sicillât defteri de denilmektedir. Kadı ya da kadı naibi tarafından tutulan bu defterlere mahkeme kararlarını yazma görevi Mukayyid denilen görevlilere verilmiştir. Mahkemeye intikal eden her türlü yazı belirli bir disiplin içerisinde bu defterlere kaydedilmiştir. Mahalli tarih ve kent tarihi araştırmalarında bulunanların birincil derecede kaynağı Şer'iyye Sicilleridir. Şer'iyye sicilleri Kadıların devlet merkeziyle yaptıkları resmi yazışmaları, halkın şikâyet ve dileklerini, mahallî idarelere ait hukukî düzenlemeler olarak kabul edilen fermân ve hükümleri, en önemlisi de ait olduğu bölgenin sosyal ve iktisadî hayatını yansıtan mahkeme kararlarını ihtiva eder. Bu siciller incelenmeden, Osmanlı Devleti'nin siyasî, idarî, askeri, ekonomik, sosyal ve kültürel tarihini hakkıyla ortaya koymak mümkün değildir. Bu çalışmada 3757, 3675 ve 3753 (H.1202-1203/M.1788, H.1203/M.1788-1789, H.1204-1205/M.1790) numaralı Diyarbekir Şer'iyye sicilleri incelenmeye ve değerlendirilmeye çalışılmıştır. 3757, 3675 ve 3753 numaralı Şer'iyye Sicilleri belirtilen tarih aralıklarında Diyarbakır'da mahkemeye intikal eden davaların kaydedildiği belgelerden oluşmaktadır. Sicillerde çoğunlukla tereke kayıtlarının yer aldığı görülmektedir. Osmanlı miras hukukunda vefat eden kişilerin geride bıraktıkları mallara muhallefat bu muhallefat kayıtlarının tutulduğu defterlere de“Tereke defterleri”denilmekteydi. Bu defterlerden hareketle ölen kişinin ismi, unvanı, cinsiyeti, sahip olduğu meslek, mahallesi gibi bilgilere doğrudan ulaşılabilmektedir. Tereke kayıtları ait olduğu bölgenin ve dönemin sosyo-ekonomik yapısı hakkında oldukça önemli bilgiler içermektedir. Şer'iyye sicilleri içerisinde oldukça geniş yer tutan tereke defterlerinin sosyal, kültürel ve ekonomik hayata dair içermiş olduğu bu bilgiler defterlerin kaynak değerinin ne kadar yüksek olduğunu göstermektedir.
Özet (Çeviri)
Court Registers are the books which are kept by the Muslim judges who served in towns which was an administrative unit in the Ottoman Empire and who were the judicial and managerial authorities of towns. These books can be named also as judge books, court books, recorded registers or register books. The duty of writing the court decisions kept by judge or judge regent was given to officialls that called“Mukayyid”–which means recorder–. All kinds of articles submitted to the court were recorded in these books in a certain discipline. The primary source of those involved in local history and urban history research is court registers. Court Registers contain official correspondences between judges and state center, public's requests and complaints, edicts and verdicts which are known as legal arrangements belong to local administrations, the most important one is that court decisions reflecting the social and economical life of the region which it belongs. Without examining these registers, it's not possible to properly reveal the political, administrative, military, economic, social and cultural history of the Ottoman State. In this study, the Diyarbekir (sharia) courts registers numbered 3757, 3675 3753 and dated (H.1202-1203/M.1788, H.1203/M.1788-1789, H.1204-1205/M.1790) will be tried to be examined and evaluated. In specified date ranges, the (sharia) courts registers numbered 3757, 3675, 3753 are formed by the documents in which the cases submitted to the court are recorded. In general it's seen that this register includes estate records. In the Ottoman inheritance law, the belongings which are left behind by the deceased were called“muhallefat”and the books in which these“muhallefat”records were kept were called“Tereke (estate) books”. Based on these books, information such as the name, title, the gender, occupation and neighborhood of the deceased can be accessed directly. Estate records include quite important information about the socio-economic structure of the region it belongs to and the era. The information contained in the estate books which have a very large place in the (sharia) court registers, on social, cultural and economical life shows how high the resource value of these books is.
Benzer Tezler
- Diyarbekir'de sosyal ve ekonomik hayat (Diyarbekir Şer'iyye Sicilleri Amid Mahkemesi - 3754 numaralı sicile göre H. 1151-1154/ M. 1738-1741)
Social and economic life in Diyarbekir (Diyarbekir court registry Amid records - according to numbered 3754 registry H.1151-1154/M.1738-1741)
HATİCE AÇIKSARI
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
TarihKahramanmaraş Sütçü İmam ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İBRAHİM SOLAK
- Diyarbekir'de sosyal ve ekonomik hayat (Diyarbekir Şer'iyye Sicilleri Amid Mahkemesi -3725 ve 3785 numaralı sicillere göre (H.1205-1207/M.1790-1792)
Social and economic life in Diyarbekir (Diyarbekir court registery Amid records- according to numbered 3725 and 3785 registry H. 1205-1207/M.1790-1792)
GÜLŞEN PARLAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
TarihKahramanmaraş Sütçü İmam ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İBRAHİM SOLAK
- 192 numaralı Behisni (Besni) Şer'iyye Sicili'nin [(H. 1297-1303/M. 1880-1886) (1-99 sahifeler)] transkripsiyonu ve değerlendirilmesi
Transcription and evaluation of Behisni (Besni) Şer'iyye Registry number 192 [(H. 1297-1303/M. 1880-1886) (1-99 pages)]
GÜLCAN ASLAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
TarihKahramanmaraş Sütçü İmam ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ HASAN ARSLAN
- 316 numaralı Diyarbakır şer'iyye sicili'nin transkripsiyonu ve değerlendirilmesi (H.1065/m.1655).
Transcription and evaluation of Diyarbakır court records numbered 316 master's thesis (H.1065/m.1655)
SİNAN KILIÇ
- 405 nolu Çermik şer'iyye sicilinin transkripsiyonu ve değerlendirilmesi (H.1310-1312/ M.1894-1895)
Başlık çevirisi yok
ABDULLAH CENGİZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
TarihDicle Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MEHMET KARATAŞ