Çökeltim havuzlarında sediment hareketliliğinin değerlendirilmesi: Çankırı Havzası – Tımarlı Mevkii örneği
Evaluation sediment dynamism in sedimentation pool: Example of Çankırı basin – Tımarlı location
- Tez No: 761771
- Danışmanlar: PROF. DR. ENDER SARIFAKIOĞLU
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: İnşaat Mühendisliği, Civil Engineering
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Çankırı Karatekin Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 78
Özet
Ülkemiz yarı kurak iklim özelliğine sahip, dik yamaçlı, eğimli ve dağlık bölgelerden oluşmaktadır. Dik yamaçlardan ve dere kenarlarından ani sel baskınları sonucu toprağın kütlesel olarak hareketiyle sık sık heyelanlar oluşurken şiddetli yağışlar sonucu havza genelinde erozyonlarda meydana gelebilmektedir. Bunlar neticesinde, akarsu yataklarında önemli miktarda sediment taşınmaktadır. Akarsu yataklarında akım ile beraber sürüntü veya askıda hareket ile taşınan sedimentlerin baraj gibi yapıların rezervuarlarında akım hızının ciddi miktarda azalmasıyla önemli bir kısmı çökelmekte iken, regülatör tarzı yapılarda sedimentin yeterli miktarda çökelmesini sağlamak için ilave olarak çökeltim havuzlarının tesis edilmesi gerekebilmektedir. Bu sebeple, tarım alanlarına sulama amacıyla iletim kanallarıyla iletilecek suyun nispeten iri daneli sedimentlerden arındırılarak iletim hattı boyunca oluşabilecek çökelme risklerinin engellenebilmesi ve nispeten duru suyun taşınabilmesi için regülatör yardımıyla su teminin sağlanacağı sulama projelerinde ana kanalın başında veya belli kısımlarında çökeltim havuzlarının projelendirilmesi yapılabilir. Buna ek olarak, çökeltim havuzları sayesinde iletim hattı boyunca tesis edilecek olan yol geçişi veya dere geçişleri için imal edilen sifon ve menfez gibi kritik yapıların da kolayca tıkanması engellenebilecektir. Tez kapsamında ilave olarak, 40 m uzunluğuna sahip ilk çökeltim havuz uzunluğunun hesabı ile ilgili bilgi verilmiştir. HEC-RAS programında çökeltim havuzunu temsil edecek şekilde kesitlerin değişiklik gösterdiği yerler tanımlanarak yapının modeli oluşturulmuştur. HEC-RAS programında elde edilen sonuçlar ve çökelmesi istenilen minimum dane çapı dikkate alınarak çökelme mesafesi hesaplanabilmektedir. Çökelme mesafesinin belirlenmesi için literatürde birçok denklem önerilmektedir. DSİ tarafından en sık kullanılan denklem pratik olması sebebiyle Sümer tarafından 1977 yılında geliştirilen denklemdir. Yapılan hesaplamalar neticesinde ve çökeltilmesi istenen dane çapına göre DSİ tarafından belirlenen çökeltim havuzu ebatlarının arazideki boyutu ile bire bir aynı ve uygun olduğu sonucuna varılmıştır.
Özet (Çeviri)
Our country consists of semi-arid climates, steep slopes, sloping and mountainous regions. While landslides occur frequently with the massive movement of the soil as a result of sudden floods from steep slopes and stream sides, erosions may occur throughout the basin as a result of heavy rains. As a result of these, a significant amount of sediment is transported in the river beds. The sediments carried by the swab or suspended movement with the flow in the river beds seriously reduce the flow velocity in the reservoirs of structures such as dams. While a significant part of it is precipitating, it may be necessary to establish additional sedimentation ponds in order to ensure sufficient sedimentation of sediment in regulator-like structures. For this reason, the water to be transmitted through communication channels for irrigation purposes to agricultural areas should be purified from relatively coarse sediments. In order to, prevent precipitation risks that may occur along the transmission line and to carry relatively clear water, in irrigation projects where water supply will be provided with the help of a regulator. Sedimentation ponds can be designed at the beginning or in certain parts of the main canal. In addition, thanks to the sedimentation pools, the clogging of critical structures such as siphons and culverts manufactured for road crossings or stream crossings to be installed along the transmission line will be prevented easily. Within the scope of the thesis, information about the calculation of the length of the first settling pool with a length of 40 m is given. In the HEC-RAS program, a model of the structure was created by defining the places where the sections changed to represent the sedimentation pool. The settling distance can be calculated by considering the results obtained in the HEC-RAS program and the minimum particle diameter desired to be deposited. Many equations are suggested in the literature to determine the settling distance. The equation most frequently used by DSI is the one developed by Sümer in 1977 due to its practicality. As a result of the calculations and according to minimum the grain diameter desired to be precipitated, it was concluded that the size of the sedimentation pool determined by DSI is exactly the same and appropriate with the size of the field.
Benzer Tezler
- Çökeltim havuzu yıkama debisinin tayini
Determinate of washing discharge in settling basins
MUHAMMED FATİH ÜLGER
Yüksek Lisans
Türkçe
2002
İnşaat MühendisliğiFırat Üniversitesiİnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AHMET TUNA
- Çakıl Geçidi yıkama debisinin tayini
Başlık çevirisi yok
YUSUF KAYA
Yüksek Lisans
Türkçe
1994
İnşaat MühendisliğiFırat Üniversitesiİnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AHMET TUNA
- Design of settling basins and related problems encountered in practice
Çökeltim havuzlarının projelendirilmesi ve bunlarla ilgili olarak uygulamada karşılaşılan problemler
FATMA DENİZ ZALOĞLU
Yüksek Lisans
İngilizce
2013
İnşaat MühendisliğiOrta Doğu Teknik Üniversitesiİnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUSTAFA GÖĞÜŞ
- Sediment çökeltim havuzları, tuzaklama verimliliği ve Türkiye'deki uygulamaları
Settling basins, sediment removal efficiency and applications in Turkey
FATİH VEHBİ ARSLAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
Mühendislik BilimleriGazi Üniversitesiİnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. MÜSTEYDE BADUNA KOÇYİĞİT
- Dadağı (Gülşehir-Nevşehir) çevresinde uranyum için jeokimyasal arama çalışmaları
Geochemical exploration studies for uranium in Dadağı (Gülşehir-Nevşehir) vicinity
ÖMER NEDİM ALÇİÇEK
Doktora
Türkçe
2016
Jeoloji MühendisliğiFırat ÜniversitesiJeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. LEYLA KALENDER