Geri Dön

Türkiye için ulusal çok boyutlu yoksulluk endeksi tasarımı (2010–2020)

National multidimensional poverty index design for Turkey (2010-2020)

PDF İndir

  1. Tez No: 762885
  2. Yazar: JİYAN KILIÇ
  3. Danışmanlar: PROF. DR. BEDRİYE TUNÇSİPER
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Ekonomi, Economics
  6. Anahtar Kelimeler: Çok Boyutlu Yoksulluk, Geniş İşsizlik, Alkire-Foster Yöntemi ve Yapısal Eşitlik Modeli, Multidimensional Poverty, Wide Unemployment, Alkire-Foster Method and Structural Equation Model
  7. Yıl: 2022
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: İzmir Demokrasi Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: İktisat Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: İktisat Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 194

Özet

Hem gelişmiş hem de gelişmekte olan ülkeler için yoksulluk küresel bir sorun olarak ülke gündemlerinde yer almaktadır. Yoksulluk en basit tanımıyla; bireyin veya hane halkının temel ihtiyaçlarını karşılayamaması durumudur. Literatürde yoksulluk sınırı adı verilen bir eşiğin belirlenmesi sonucunda, seçilen refah göstergesi ile bu sınır kıyaslanır. Bireyin veya hane halkının bu sınırın altında kalıp kalmamasına göre yoksulluk tespit edilir. Yoksulluğu tek boyutlu olarak ele alanlar genellikle gelir veya tüketim harcamalarını refah göstergesi olarak tercih etmişlerdir. Fakat zaman içinde tek boyutlu ölçümlerin yoksulluğu açıklamada yetersiz kaldığı anlaşılmıştır. Bu nedenle çeşitli sosyo-ekonomik göstergelerin de dahil edildiği çok boyutlu ölçümler geliştirilmiştir. Oxford İnsani Gelişme Girişimi (OPHI) ve Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP)' nın ortak çalışması sonucunda; 2010'dan itibaren her yıl İnsani Gelişme Raporları' nda (İGR) yer verilen ülkelerin yoksulluk profillerini ortaya koymak amacıyla uluslararası bir ölçüm aracı olan Çok Boyutlu Yoksulluk Endeksi (ÇBYE)' ni geliştirmişlerdir. Bu endeks, Amartya Sen' in (1976) 'Yetenekler Yaklaşımı' çerçevesinde ele alınmaktadır ve Sabina Alkire ve James Foster (2007, 2011a ve 2011b) tarafından geliştirilen“Alkire- Foster Yöntemi (AF Yöntemi)”ile hesaplanmaktadır. Bu çalışmada 2010- 2020 yılları arasında Amartya Sen' in 'Yetenekler Yaklaşımı' altında değerlendirilip, AF Yöntemi (2011a ve 2011b) kullanılarak Türkiye için Ulusal Çok Boyutlu Yoksulluk Endeksi tasarlanması amaçlanmıştır. Endeks hem 3 boyut hem de 4 boyut olmak üzere ayrı ayrı hesaplanmıştır. İlk üç boyut; Sağlık, Yaşam Koşulları ve Eğitim boyutlarından oluşmaktadır ve toplam 10 gösterge söz konusudur. Daha sonra İstihdam boyutu, 'Geniş İşsizlik' kavramı çerçevesinde değerlendirilerek dördüncü boyut olarak endekse dahil edilmiştir. Tasarlanması planlanan boyutlara ait göstergeler ise TÜİK' in“Gelir ve Yaşam Koşulları Araştırması”mikro veri setlerinden oluşturulmuştur. Endekse ait hesaplamalar Stata-15 ekonometrik analiz programı ile gerçekleştirilmiştir. Boyutların göstergeler tarafından açıklanmasının, boyutların birbirleri ile kovaryans ilişkisi içinde olmasının ve kurulan modelin geçerli ve iyi bir model olmasının istatistiki olarak anlamlılıklarının test edilmesi Yapısal Eşitlik Modeli (YEM) ile gerçekleştirilmiştir. 2010' dan 2020 yılına kadar çeşitli yoksulluk sınırları altında (k=2, k=3 ve k=4) hesaplanan 3 boyutlu ÇBYE' ne en çok sırasıyla Sağlık, Yaşam Koşulları ve Eğitim boyutlarının katkı sağladığı tespit edilmiştir. Geniş İşsizlik göstergesinin oluşturduğu İstihdam boyutunun dahil edilmesi sonucunda bazı yıllarda sadece Sağlık boyutu katkı sağlarken, bazı yıllarda sadece İstihdam veya her iki boyutunda eşit oranlarda 4 boyutlu ÇBYE' ne en çok katkıyı sağladığı belirlenmiştir.

Özet (Çeviri)

Poverty, as a global problem, is on the agenda of both developed and developing countries. In the simplest definition of poverty; is the inability of the individual or household to meet their basic needs. As a result of the determination of a threshold, which is called the poverty line in the literature, this limit is compared with the selected welfare indicator. Poverty is determined according to whether the individual or household stays below this limit. Those who evaluate poverty as one-dimensional, generally prefer income or consumption expenditures as an indicator of welfare. However, over time, it has been understood that one-dimensional measurements are insufficient to explain poverty. For this reason, multidimensional measures have been developed, including various socio-economic indicators. As a result of the joint work of the Oxford Human Development Initiative (OPHI) and the United Nations Development Program (UNDP); they have developed the Multidimensional Poverty Index (MPI), an international measurement tool, in order to reveal the poverty profiles of the countries included in the Human Development Reports (HDR) every year since 2010. This index is handled within the framework of Amartya Sen's (1976) 'Capability Approach' and is calculated with the“Alkire-Foster Methodology (AF Methodology)”developed by Sabina Alkire and James Foster (2007, 2011a and 2011b). In this study, it is aimed to design the National Multidimensional Poverty Index for Turkey using the AF Methodology (2011a and 2011b) by evaluating Amartya Sen's 'Capability Approach' between the years 2010 and 2020. The index has been calculated separately in both 3 dimensions and 4 dimensions. The first three dimensions; It consists of Health, Living Conditions and Education dimensions and there are 10 indicators in total. Later, the Employment dimension was evaluated within the framework of the concept of“Wide Unemployment”and included in the index as the fourth dimension. Indicators for the dimensions planned to be designed were created from the“Income and Living Conditions Survey”micro data sets of TURKSTAT. Calculations of the index were performed with the Stata-15 econometric analysis program. Structural Equation Model (SEM) was used to test whether the explanation of the dimensions by the indicators of statistical significance, the covariance relationship between the dimensions and the validity and good model of the established model. It has been determined that the dimensions of Health, Living Conditions and Education contributed the most to the 3 dimensional MPI calculated under various poverty lines (k=2, k=3 and k=4) from 2010 to 2020, respectively. As a result of the inclusion of the Employment dimension formed by the Wide Unemployment indicator, it was determined that while only the Health dimension contributed in some years, in some years only the Employment or both dimensions contributed the most to the 4 dimensional MPI at equal rates.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    889252

    Türkiye'de yoksullukla mücadelede sosyal politika aracı olarak sosyal yardımlar: Sosyal yardımlaşma ve dayanışma vakıflarının rolü

    Social aids as a social policy tool against poverty in Turkey: The role of social aids and solidarity foundations

    KADİR ERGÜN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2024

    Sosyal HizmetAydın Adnan Menderes Üniversitesi

    İktisat Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ AHMET ÜNLÜ

  2. Tez No

    264858

    Questioning the achievability of the united nations millennium development goals: Nationalizing/localizing the mdg one in Turkey

    Birleşmiş Milletler binyıl kalkınma hedeflerinin ulaşılabilirlik açısından sorgulanışı: Birinci hedefin ulusual ve yerel düzeye taşınmasında Türkiye örneği

    YELDA GÜLDEREN

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2010

    Uluslararası İlişkilerKoç Üniversitesi

    Uluslararası İlişkiler Bölümü

    DOÇ. KAMİL YILMAZ

    PROF. E. FUAT KEYMAN

    PROF. ZİYA ÖNİŞ

  3. Tez No

    286661

    Türkiye'de kadın işgücü istihdamının gelişiminde mikro kredi uygulamaları

    Microcredit practices in the development of women's employment in Turkey

    FATMA ÖZMEN

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2011

    EkonomiCelal Bayar Üniversitesi

    İktisat Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. DR. M. HAKAN YALÇINKAYA

  4. Tez No

    854545

    Dünya'da ve Türkiye'de çocuk emeği sorunu

    Child labor problem in the world and in Turkey

    ERDEM KARADAĞ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2024

    Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileriTrakya Üniversitesi

    Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ AYTÜL ÇOLAK

  5. Tez No

    238388

    Urban transformation projects in squatter settlements: The case of Ankara, Şentepe urban transformation project

    Gecekondu alanlarında kentsel dönüşüm projeleri: Ankara örneği, Şentepe kentsel dönüşüm projesi

    NERMİN İVEYNAT

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2008

    Şehircilik ve Bölge PlanlamaOrta Doğu Teknik Üniversitesi

    Şehir ve Bölge Planlama Bölümü

    YRD. DOÇ. DR. NİL UZUN

Geri Dön