Öğretmenlerin örgütsel değer algıları ile örgütsel bağlılık ve okul iklimi arasındaki ilişki
The relationship between teachers' perceptions of organizational value, organizational commitment and school climate
- Tez No: 766290
- Danışmanlar: DOÇ. DR. CEMAL AKÜZÜM
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Değerler, örgütsel değerler, bağlılık, örgütsel bağlılık, iklim, okul iklimi, Values, organizational values, commitment, organizational commitment, climate, school climate
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Dicle Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Eğitim Bilimleri Eğitimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Eğitim Yönetimi, Teftişi, Planlaması ve Ekonomisi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 270
Özet
Bu araştırmanın amacı, kamu ortaöğretim kurumlarında görev yapan öğretmenlerin algılarına göre öğretmenlerin örgütsel değer algıları ile örgütsel bağlılık ve okul iklimi arasında bir ilişki olup olmadığını saptamaktır. Araştırmanın evrenini, 2020-2021 eğitim-öğretim yılında Diyarbakır ilinin merkez ilçelerinde (Bağlar, Kayapınar, Sur, Yenişehir) yer alan 44 ortaöğretim kurumunda görev yapan 2219 öğretmen oluşturmaktadır. Araştırmada kullanılan veri toplama araçları çevrimiçi olarak gönderilmiş, 1170 öğretmen geri dönüş yapmıştır ve ölçeklerin tamamı geçerli olarak değerlendirilmiştir. Araştırmada, Akhan Çağırtekin ve Aküzüm (2020) tarafından geliştirilen“Örgütsel Değerler Ölçeği”, Dağlı, Elçiçek ve Han'ın (2017) Türkçeye uyarladığı“Örgütsel Bağlılık Ölçeği”ve Özdere (2017) tarafından Türkçeye uyarlanan“Okul İklimi Ölçeği”kullanılmıştır. Elde edilen veriler, SPSS ve AMOS programlarından faydalanılarak çözümlenmiştir. Öğretmen algılarının çeşitli değişkenlere göre anlamlı fark gösterip göstermediği t-testi, tek yönlü varyans analizi (ANOVA) ve Kruskal Wallis-H testleri ile belirlenmiştir. Anlamlılık düzeyi 0,05 olarak alınmıştır. Öğretmenlerin örgütsel değerler, örgütsel bağlılık ve okul iklimi algıları arasındaki ilişki korelasyon ve regresyon analizleri ile incelenmiştir. Araştırma sonucunda ulaşılan bazı önemli bulgular şunlardır: Öğretmenlerin örgütsel değerler ile ilgili algıları arasında“cinsiyet”,“öğretmenlikteki kıdem”,“bulunduğu okuldaki çalışma süresi”,“öğrenim durumu”,“okul büyüklüğü”ve“okulun bulunduğu ilçe”değişkenlerine göre örgütsel değerlerin erillik-dişillik, bireysellik-kolektivizm, güç mesafesi, kısa dönem-uzun dönem odaklılık ve belirsizlikten kaçınma alt boyutlarında anlamlı bir fark olduğu saptanmıştır.“Medeni durum”değişkenine göre bireysellik-kolektivizm, kısa dönem-uzun dönem odaklılık ve belirsizlikten kaçınma alt boyutlarında anlamlı bir fark saptanmıştır. Öğretmenlerin örgütsel bağlılığa ilişkin algıları arasında“cinsiyet”ve“öğrenim durumu”değişkenlerine göre duygusal bağlılık, devam bağlılığı ve normatif bağlılık alt boyutlarında anlamlı bir farklılık saptanmamıştır.“Öğretmenlikteki kıdem”ve“medeni durum”değişkenlerine göre duygusal bağlılık ve normatif bağlılık alt boyutlarında anlamlı bir farklılık bulunmuştur.“Bulunduğu okuldaki çalışma süresi”,“okul büyüklüğü”ve“okulun bulunduğu ilçe”değişkenlerine göre ise duygusal bağlılık, devam bağlılığı ve normatif bağlılık alt boyutlarında anlamlı bir farklılık saptanmıştır. Öğretmenlerin okul iklimine ilişkin algıları arasında“öğrenim durumu”değişkenine göre meslektaş liderliği, kurumun savunmasızlığı, başarı baskısı ve profesyonel öğretmen davranışı alt boyutlarında anlamlı bir fark saptanmamıştır.“Cinsiyet”değişkenine göre kurumun savunmasızlığı ve profesyonel öğretmen davranışı alt boyutlarında anlamlı bir fark bulunmuştur.“Medeni durum”değişkenine göre meslektaş liderliği ve başarı baskısı alt boyutlarında anlamlı bir fark olduğu görülmüştür.“Öğretmenlikteki kıdem”,“bulunduğu okuldaki çalışma süresi”,“okul büyüklüğü”ve“okulun bulunduğu ilçe”değişkenlerine göre meslektaş liderliği, kurumun savunmasızlığı, başarı baskısı ve profesyonel öğretmen davranışı alt boyutlarında anlamlı bir farklılık saptanmıştır. Öğretmenlerin okul iklimine ilişkin algıları ile örgütsel değerlere ilişkin algıları arasında pozitif yönlü, yüksek düzeyde ve anlamlı bir ilişki, öğretmenlerin okul iklimine ilişkin algıları ile örgütsel bağlılığa ilişkin algıları arasında pozitif yönlü yüksek düzeyde anlamlı bir ilişki bulunmuştur. Örgütsel değerler ve örgütsel bağlılık değişkenlerinin, okul iklimi ile aralarında anlamlı bir ilişki bulunduğu görülmüştür. Bahsi geçen iki değişken toplamda öğretmenlerin okul iklimine ilişkin algı düzeylerindeki değişimin %76'sını oluşturmaktadır. En fazla etkileme payı örgütsel değerler değişkenine aittir. Sonuçlara yönelik uygulayıcı ve araştırmacılara yönelik uyarılarda bulunulmuştur.
Özet (Çeviri)
The purpose of this research is to determine whether there is a relationship between teachers' perceptions of organizational value, organizational commitment and school climate, according to the perceptions of teachers working in public secondary education institutions. The population of the research consists of 2219 teachers working in 44 secondary education institutions in the central districts of Diyarbakır (Bağlar, Kayapınar, Sur, Yenişehir) in the 2020-2021 academic year. The data collection tools used in the research were sent online, 1170 teachers gave feedback and all of the scales were evaluated as valid. In the research, the“Organizational Values Scale”developed by Akhan Çağırtekin and Aküzüm (2020), the“Organizational Commitment Scale”adapted into Turkish by Dağlı, Elçiçek and Han (2017) , and the“School Climate Scale”adapted into Turkish by Özdere (2017b) were used. The obtained data were analyzed by using SPSS and AMOS programs. The t-test, one-way analysis of variance (ANOVA) and Kruskal Wallis_H test to determine whether teacher perceptions differ significantly according to various variables. The significance level was taken as 0.05. The relationship between teachers' organizational values, organizational commitment and school climate perceptions was examined by correlation and regression analyzes. Some of the important findings reached as a result of the research are as follows: Among the teachers' perceptions about organizational values, the variables of“gender”,“seniority in teaching”,“working time at the school”,“educational status”,“school size”and“district where the school is located”, it was determined that there was a significant difference in the sub-dimensions of masculinity - femininity, individualism-collectivism, power distance, short-term-long-term orientation and uncertainty avoidance. A significant difference was found in the sub-dimensions of individualism-collectivism, short term-long-term orientation and uncetainty avoidance according to the variable of“marital status”. There was no significant difference between the teachers' perceptions of organizational commitment in the sub-dimensions of affective commitment, continuance commitment and normative commitment according to the variables of“gender”and“educational status”. A significant difference was found in the sub-dimensions of affective commitment and normative commitment according to the variables of“seniority in teaching”and“marital status”. A significant difference was found in the sub- dimensions of affective commitment, continuance commitment and normative commitment according to the variables of“working time at the school”,“school size”and“district where the school is located”. According to the“educational status”variable, no significant difference was found between the teachers ' perceptions of the school climate in the sub-dimensions of colleagial leadership, institutional vulnerability, achievement press and professional teacher behavior. According to the“gender”variable, a significant difference was found in the sub-dimensions of institutional vulnerability and professional teacher behavior. It was observed that there was a significant difference in the sub-dimensions of colleagial leadership and achievement press according to the variable of“marital status”. A significant difference was found in the sub-dimensions of colleague leadership, institutional vulnerability, achievement press, and professional teacher behavior according to the variables of“seniority in teaching”,“working time at the school”,“school size”and“district where the school is located”. A positive, high-level and significant relationship was found between teachers' perceptions of the school climate and their perceptions of organizational values. It has been observed that there is a significant relationship between organizational values and organizational commitment variables and school climate. In total, these two variables account for 76% of the change in teachers' perceptions of the school climate. The highest influence belongs to the organizational values variable. Based on the findings, suggestions were developed for practitioners and researchers.
Benzer Tezler
- Öğretmenlerin grup içi bağlılıklarına etki eden bireysel ve örgütsel değişkenler
Individual and organizational variables that affect teachers' group cohesion
AHMET YURDAKUL
Doktora
Türkçe
2021
Eğitim ve ÖğretimPamukkale ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. KAZIM ÇELİK
- Ortaokul yöneticilerinin değerlere göre yönetim uygulamaları ile okul kültürü arasındaki ilişki
Secondary school administratiors practices management by values with the relationship between school culture
MERYEM EKMEKYAPAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
Eğitim ve ÖğretimFırat ÜniversitesiEğitim Yönetimi, Teftişi, Planlaması ve Eko. Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ZÜLFÜ DEMİRTAŞ
- Okul müdürlerinin dönüşümcü liderlik özellikleri ile öğretmenlerin örgüte bağlılık düzeyleri arasındaki ilişki (Bolu-merkez ortaöğretim örneği)
Relationship between school administrators' transformational leadership traits and teachers' organizational commitment levels (Central Bolu-secondary level sample)
FATİH CANBAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Eğitim ve ÖğretimBolu Abant İzzet Baysal ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ AYGÜL OKTAY
- Okul müdürlerinin toksik liderlik davranışları ile öğretmenlerin örgütsel bağlılıkları arasındaki ilişkinin incelenmesi
Examination of the relationship between school principals' toxic leadership behaviors and organizational commitment of teachers
HAFİZE İLHAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Eğitim ve ÖğretimKarabük ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NURHAYAT ÇELEBİ
- Öğretmen algılarına göre okul müdürlerinin vizyoner liderlik yeterlikleri ile mesleki bağlılıkları arasındaki ilişkide örgütsel canlılığın aracılık etkisinin incelenmesi
The impact of visionary leadership behaviors on employees' perceptions of corporate identity
MEHMET GÜDER