Okul müdürlerinin kullandıkları güç türleri ile örgütsel bağlılık ve örgütsel sinizm arasındaki ilişkide psikolojik iklimin aracı rolü
Psychological climate as a mediating role in the relationship between types of power used by school principals and organizational commitment and organizational cynicism
- Tez No: 918078
- Danışmanlar: PROF. DR. YILMAZ TONBUL
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Okul Müdürleri, Güç Türleri, Örgütsel Bağlılık, Örgütsel Sinizm, Psikolojik İklim, School Administrators, Power Types, Organizational Commitment, Organizational Cynicism, Psychological Climate
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ege Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Eğitim Yönetimi, Teftişi, Planlaması ve Ekonomisi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 207
Özet
Araştırmanın amacı; okul müdürlerinin kullandığı güç türlerinin, örgütsel bağlılık ve örgütsel sinizmi yordamasında psikolojik iklimin aracılık rolünün incelenmesi" dir. Araştırmada ilişkisel tarama modeli kullanılarak değişkenler arasındaki ilişkiler analiz edilmiştir. Veriler betimsel analiz yöntemiyle düzenlenmiş ve yorumlanmıştır. Psikolojik iklimin, güç türleri ile örgütsel bağlılık ve örgütsel sinizm arasındaki ilişkide aracı bir değişken olarak rol oynayabileceği değerlendirilmiş ve bu ilişkiler yapısal eşitlik modeli kullanılarak test edilmiştir. Araştırma evreni İzmir ilindeki kamu ilkokullarında görev yapan ilkokul öğretmenlerini kapsamaktadır. İlk olarak araştırma kapsamında geliştiren Okul Müdürlerinin Kullandıkları Güç Türleri Ölçeği basit rastgele örneklemeyle seçilen 580 katılımcı üzerinde test edilmiştir. Daha sonra hem geliştirilen ölçek hem de diğer ölçekler 527'sı kadın ve 129'i erkek 656 katılımcılı örneklemlem büyüklüğü üzerinde uygulanmıştır. Araştırmada veri toplama aracı olarak; Kişisel ve Mesleki Bilgi Formu, Okul Müdürlerinin Kullandıkları Güç Türleri Ölçeği, Örgütsel Sinizm Ölçeği, Örgütsel Bağlılık Ölçeği ve Psikolojik İklim Ölçeği kullanılmıştır. Okul müdürlerinin kullandıkları güç türleri ölçeğine yönelik açıklayıcı faktör analizi ile ölçek yapısı oluşturulmuştur. İç tutarlılık analizi yapılmış ve doğrulayıcı faktör analizi ile sınanmıştır. Sonuçlara göre, sosyo-demografik özelliklerden cinsiyet değişkeni; güç algıları, bağlılık türleri, örgütsel sinizm ve psikolojik iklim üzerinde belirgin bir etkiye sahip değildir. Eğitim düzeyi, değere dayalı güç ve ahlaki bağlılık gibi olumlu algıları artırırken, düşük eğitim seviyesi örgütsel sinizm gibi olumsuz algılarla ilişkilendirilmiştir. Psikolojik iklim, örgütsel sinizm ve zoraki bağlılık gibi olumsuz tutumları azaltırken, ahlaki bağlılık gibi olumlu tutumları güçlendirmektedir. Değere dayalı güç, olumlu etkiler yaratırken, zoraki ve hesapçıl güç algıları sinizm ve olumsuz bağlılık türlerini artırmaktadır. Müdürle çalışma süresi ve okulun sosyo- ekonomik düzeyi de bireylerin örgütsel algılarını ve tutumlarını anlamlı şekilde etkilemektedir. Sonuç olarak araştırma kapsamında toplam 37 hipotez oluşturulup sınanmıştır. Söz konusu bu hipotezlerden 29 hipotez kabul edilirken 8 hipotez reddedilmiştir.
Özet (Çeviri)
The purpose of the research; Examining the mediating role of psychological climate in predicting the types of power used by school principals, organizational commitment and organizational cynicism. A relational survey model was employed to analyze the relationships between variables. Data were organized and interpreted using descriptive analysis. It was evaluated that psychological climate might act as a mediating variable in the relationship between power types, organizational commitment, and organizational cynicism. These relationships were tested using a structural equation model. The study population comprises primary school teachers working in public primary schools in İzmir, Turkey. Initially, the School Principals' Power Types Scale developed for this research was tested on 580 participants selected through simple random sampling. Subsequently, the developed scale and other instruments were applied to a sample size of 656 participants, consisting of 527 women and 129 men. Data collection tools included the Personal and Professional Information Form, School Principals' Power Types Scale, Organizational Cynicism Scale, Organizational Commitment Scale, and Psychological Climate Scale. The structure of the School Principals' Power Types Scale was established through exploratory factor analysis. Internal consistency analysis was performed, and the structure was validated through confirmatory factor analysis. According to the findings, among socio-demographic variables, the gender variable does not have a significant impact on power perceptions, commitment types, organizational cynicism, or psychological climate. Educational level positively influences perceptions such as value-based power and moral commitment, while lower educational levels are associated with negative perceptions like organizational cynicism. Psychological climate reduces negative attitudes like organizational cynicism and coercive commitment while strengthening positive attitudes like moral commitment. Value-based power generates positive effects, whereas coercive and calculative power perceptions increase cynicism and negative commitment types. The duration of working with the principal and the socio-economic level of the school also significantly affect individuals' organizational perceptions and attitudes. In conclusion, a total of 37 hypotheses were formulated and tested within the scope of the study. Of these, 29 hypotheses were accepted, while 8 were rejected.
Benzer Tezler
- Ortaokul yöneticilerinin kullandıkları örgütsel güç türleri ve öğretmenlerin örgütsel sessizlik davranışları
Types of organi̇zati̇onal power used by mi̇ddle school managers and organi̇zati̇onal si̇lence behavi̇ors of teachers
FUNDA AYDIN
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
Eğitim ve ÖğretimPamukkale ÜniversitesiEğitim Yönetimi, Teftişi, Planlaması ve Eko. Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. TÜRKAY NURİ TOK
- Ortaokul müdürlerinin kullandıkları örgütsel güç türleri ile öğretmenlerin iş stresi arasındaki ilişkinin incelenmesi
A study of the relationship between organizational power types used by secondary school principals and the job stress of teachers
DUDU KONANÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Eğitim ve ÖğretimRecep Tayyip Erdoğan ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. TEVFİK UZUN
- Ortaokul yöneticilerinin iletişim becerileri ile kullandıkları örgütsel güç türleri arasındaki ilişki
The relationship between the communication skills of secondary school administrators and the types of organizational power they use
BİLAL ERTÜRK
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Eğitim ve ÖğretimOndokuz Mayıs ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. CEVAT ELMA
- İlköğretim ve lise müdürlerinin okul yönetimde kullandığı güç türleri
The power sources that principals handle in Turkish public elementary and secondary school administration
ENGİN ASLANARGUN
Doktora
Türkçe
2009
Eğitim ve ÖğretimAnkara ÜniversitesiEğitim Yönetimi ve Politikası Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İNAYET AYDIN
- Okul müdürlerinin kullandıkları güç türleri ile öğretmenlerin örgütsel sinizm algıları arasındaki ilişki
Relationship between the power sources used by school administrators and teachers' feelings of cinism
KEMAL OKUMUŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Eğitim ve Öğretimİstanbul Sabahattin Zaim ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ALİ GURBETOĞLU