Geri Dön

Bergama 20. yüzyıl konut mirasının belgelenmesi

Documentation of the 20th century housing heritage of Bergama

PDF İndir

  1. Tez No: 767332
  2. Yazar: ELİF SAYGIN
  3. Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ ADİLE BİNNUR KIRAÇ
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Mimarlık, Architecture
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2022
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi
  10. Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Mimarlık Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Restorasyon ve Koruma Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 613

Özet

İzmir'in Bergama ilçesi, Helenistik, Roma, Bizans, Selçuklu, Osmanlı ve Cumhuriyet Dönemi'ne uzanan yaklaşık 4000 yıllık, çok katmanlı ve çok kültürlü bir tarihi yerleşim alanına sahip kenttir. Sahip olduğu köklü tarihin izlerini büyük ölçüde korumaktadır. 20. yüzyıl kentsel kültür varlıkları alanlarıyla tanınan kent, günümüzde arkeolojik alanlarla bütünleşmiş tarihi kent dokusunun oluşturduğu“kültürel peyzaj”ile Dünya Miras Listesinde yer almaktadır. Çok katmanlı kültürel mirasa sahip kent, 20.yüzyıl mimarlık mirası ile de oldukça önemli bir yere sahiptir. 20. yüzyılda da mimarlık tarihi açısından mimari değere sahip nitelikli yapılar barındırmaktadır. Hızla gelişen kentin baskısı altında yok olan yakın dönem mirası, büyük şehirlerdeki gibi, göç ve hızlı yapılaşmanın getirdiği nüfus kaymaları nedeniyle söz konusu bu nitelikli yapıların terkedilmesi veya kontrolsüz ekler yapılması nedeniyle zarar görmüşlerdir. Bu durum kentsel mimari dokunun bozulmasına neden olmuştur. Modernleşmenin yapılı çevredeki etkileri tüm dünyada görülmektedir. Göç nedeniyle oluşan sosyo-kültürel değişim, deniz, hava ve kara ulaşımları gibi teknolojik imkanların artmasıyla oluşan hızlı ulaşım olanakları, bilişim ve iletişim araçlarının gelişmesiyle artan ekonomik ve teknolojik değişim, yeni imar kararları doğrultusunda, geleneksel merkezin dışında oluşan, yeni modern merkez noktaları, meydanlar, yeni yollar, yapılı çevre üzerinde önemli değişimlere neden olmaktadır. Söz konusu bu değişimler Bergama kenti üzerinde de belirgin şekilde görülmektedir. Bergama kentinin sahip olduğu arkeolojik ve kentsel mirasa eklemlenen 20. yüzyıl konut mirası özelikle özel mülkiyetin elinde parsellerin bölünerek küçülmesi, müstakil yapıların ailenin yeni kuşaklarının barınma gereksinimi için eklentiler yapılarak aile apartmanına ya da kira geliri elde etmek için kat apartmanına dönüştürülesi ayrıca yıkım ile yok olan ve yerine çok katlı apartmanların inşa edilmesi ve dolayısıyla mirasın özgünlüğünün bozulması örneklerinin çoğalması hızla gelişen kentin baskısı ile oluşan değişimin göstergeleridir. Bu yapıların kültürel miras olduğuna dair farkındalık eksikliği, dolayısıyla var olanların tespit edilip belgelenmesi, envanter oluşturularak tescillenerek koruma altına alınmasının yeterince hızlı olmaması bu yapıların korunmasında en büyük sorunu oluşturmaktadır. Bu çalışmada, 1923 – 1980 yılları arasında inşa edilmiş olan konut mirasının tespiti için öncelikli olarak literatür ve arşiv taraması yapılmıştır. Çalışma alanında yapılacak tespitler için TÜBA'nın, yaygın olarak kullanılan envanter fişi modifiye edilerek, dönemin kent dokusunun özellikleri incelenerek amaca uygun envanter fişi oluşturulmuştur. Tespit edilen yapılarla ilgili eski fotoğraflar MSGSÜ Restorasyon Bölümü ve Bergama Belediyesi Restorasyon Bölümü arşivinden temin edilmiştir. Bu yapıların yapım tarihleri araştırması ve kentin hali hazır ve kadastral haritası ise yine Bergama Belediyesi'nden temin edilmiştir. Ayrıca Hava Kuvvetleri Komutanlığı, Harita Genel Müdürlüğü, Harita İkmal'den temin edilen, çalışma alanının 1950-1980 yılları arasındaki hava fotoğrafları temin edilip incelenmiştir. Çalışma alanında tespit edilen yapıların tescilli olanların tespitinde ise İzmir 2 Numaralı Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu Müdürlüğü'nden yararlanılmıştır. Bu dökümanların ve incelemelerin ışığında tespit edilen bu yapıların gelişim süreçleri ile ilgili bilgiler edinilmiştir. Alan çalışma sınırları içerisinde belirlenen toplam 13 mahallede toplam 267 adet modern konut mirası envanter formu oluşturulmuştur ancak pandemi nedeniyle oluşan engeller yüzünden 30 adet yapının plan rölöveleri alınabilmiştir. 104 adet yapının ise cephe rölöveleri alınarak belgelenmiştir. Tespit edilip, envanteri oluşturulan çalışma alanındaki 1923 – 1980 yılları arasında inşa edilmiş olan konutların analiz çalışmaları yapılarak, iki etapta incelenmiştir. I. Etap Arkeolojik + Kentsel Sit Sınırları içerisinde yer alan mahalleler, II. Etap ise Arkeolojik + Kentsel Sit Sınırları dışında kalan mahalleri kapsamaktadır. Bu sınıflandırma ile belgelenen yapılar mahallelere göre değerlendirilmiştir. Tespit edilen yapılarla ilgili değerlendirmeler yapılarak çözüm önerileri sunulmuştur. Aynı zamanda bu tez kapsamında yapılan envanter çalışması ile Türkiye Kültür Envanterine katkı sağlanması hedeflenmektedir.

Özet (Çeviri)

Bergama, which is a district of Izmir, dates back to the Hellenistic, Roman, Byzantine, Seljuk, Ottoman and Republican Periods with a multi-layered and multi-cultural historical settlement area dating back approximately 4000 years. It alargely preserves the traces of its deep-rooted history. The city, which is known for its 20th century urban cultural heritage sites is now on the World Heritage List with its“cultural landscape”formed by the historical urban texture integrated with archaeological sites. The city, which has a multi-layered cultural heritage, has a very significant place with its 20th century architectural heritage as well. It also contains qualified buildings with architectural value in terms of architectural history of the 20th century. The recent heritage, which disappeared under the pressure of the rapidly developing city, has been damaged due to the abandonment of these qualified structures or the uncontrolled additions due to the population shifts resulted from immigration and rapid construction, as in big cities. This situation has caused the deterioration of the urban architectural texture. The effects of modernization on the built environment can be observed all over the world. The socio-cultural change due to migration, fast transportation opportunities created by the increase in technological developments such as sea, air and land transportation, the incremental change in economy and technology with the development of information and communication tools, and new modern center points, squares and new roads formed outside the traditional center in line with the new zoning decisions have led to significant changes in the built environment. These respective changes are clearly visible on the city of Bergama. The 20th century civil architectural heritage, which has been added to the archaeological and urban heritage of the city of Bergama, has been reduced in of parcels by dividing the detached buildings into family apartments or flat apartments to obtain rental income by making additions for the housing needs of the new generations of the family, especially in the hands of private property, and the increase in the number of examples of multi-storey apartment buildings and the deterioration of the authenticity of the heritage are the indicators of the change caused by the pressure of the rapidly developing city. The lack of awareness that these structures are cultural heritage, the identification and documentation of the existing ones, and the fact that the inventory is created and taken under protection by registration is not fast enough constitute the biggest problem in the conservation of these structures. In this study, literature and archives were primarily reviewed and researched for the determination of the civil architectural heritage built between 1923 and 1980. For the determinations to be made in the study area, an inventory slip which is suitable for the purpose has been created, by modifying the commonly used inventory slip of TÜBA, and examining the characteristics of the urban texture of the period. The old photographs of the identified structures were obtained from the MSGSÜ Restoration Department and Bergama Municipality Restoration Department archives. The research of the construction dates of these buildings and the current and cadastral map of the city were also obtained from the Bergama Municipality. In addition, aerial photographs of the study area between the years 1950-1980, obtained from the Air Force Command, the General Directorate of Mapping, and the Mapping Supply, were examined. For the identification of the registered ones in the determination of the structures in the study area, the Cultural Heritage Conservation Regional Board Directorate No. 2 was used. In the light of these documents and examinations, information about the development process of these structures was gathered. A total of 268 modern civil architectural inventory forms reagarding 13 neighborhoods within the boundaries of the field study were created, but due to the obstacles caused by the pandemic, plan surveys of 30 buildings could be taken. Facade surveys of 104 buildings were taken and documented. Typological classification was made by analyzing the civil architectural heritage buildings built between 1923 and 1980 in the study area, whose inventory had been created. These structures, which were examined under the headings First Stage Archeological + Urban Site Boundaries, Second stage covers the areas outside the Archaeological + Urban Site Boundaries were analyzed. The buildings documented with this classification were evaluated according to the neighborhoods. With this classification, the problems related to the conservation of the structures were documented, and solutions were proposed. At the same time, with the inventory study carried out within the scope of this thesis, it is aimed to contribute to the Turkish Cultural Inventory.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    256625

    Bergama kentsel kültür varlığı envanteri bağlamında bergama evi ve koruma yaklaşımı

    Bergama houses in the context of the inventory of bergama urban cultural heritage and the approach of conservation

    HATİCE KARCILI

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2009

    MimarlıkMimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi

    Restorasyon Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. DEMET ULUSOY BİNAN

  2. Tez No

    560517

    Kütahya tarihi kent dokusunun 20. yüzyıldan günümüze değişim süreci ve korunmasına yönelik öneriler

    Transformation of historic urban sites of Kütahya from the beginning of the 20th century to the present and recommendations for its conservations

    BİLGEHAN KARADENİZ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2019

    Mimarlıkİstanbul Teknik Üniversitesi

    Mimarlık Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. ZEYNEP ERES ÖZDOĞAN

  3. Tez No

    302853

    Geleneksel Bergama evlerinde kapılar

    The doors of the traditional Bergama houses

    BURÇİN KIRLAR

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2012

    Sanat TarihiEge Üniversitesi

    Türk Sanatı Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. DR. RÜÇHAN BUBUR

  4. Tez No

    210517

    İzmir su yapıları (Çesme, Sebil, Şadırvan)

    Water architectural constructions in İzmir (Fountain, Sebil, Shadirvan)

    GÜL GEYİK

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2007

    Sanat TarihiAtatürk Üniversitesi

    Sanat Tarihi Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. DR. ZERRİN KÖŞKLÜ

  5. Tez No

    524108

    Berlin İslam Sanatları Müzesi'nde bulunan Türk halıları

    Turkish carpets in Berlin Islam Art Museum

    ESEN BAYDEMİR

    Sanatta Yeterlik

    Türkçe

    Türkçe

    2018

    El SanatlarıMimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi

    Geleneksel Türk Sanatları Ana Sanat Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ MEHMET LATİF TARAŞLI

Geri Dön