Geri Dön

Manisa'da bir çelik fabrikasında iş kazası ve psikososyal riskler arasındaki ilişkiler

Relations between work accidents and psychosocial risks in a steel factory in Manisa

PDF İndir

  1. Tez No: 767672
  2. Yazar: ECEM TÜZÜN
  3. Danışmanlar: PROF. DR. PINAR ERBAY DÜNDAR
  4. Tez Türü: Tıpta Uzmanlık
  5. Konular: Halk Sağlığı, Public Health
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2022
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Manisa Celal Bayar Üniversitesi
  10. Enstitü: Tıp Fakültesi
  11. Ana Bilim Dalı: Halk Sağlığı Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 129

Özet

Amaç: Bu çalışmanın amacı Manisa'da bir çelik fabrikasında; iş kazası sıklığını, sosyodemografik özelliklerin ve psikososyal risklerin iş kazalarına etkilerini araştırmaktır. Gereç Yöntem: Manisa'da yürütülen kesitsel tipteki çalışmanın evrenini bir çelik fabrikası mavi yakalı çalışanları 560 kişi oluşturmaktadır. Araştırma 9.07.2021- 28.12.2021 tarihleri arasında yürütülmüştür. Tüm çalışanlara ulaşma hedeflenmiş, 509 kişiye ulaşılmıştır. Anketlerin 43 tanesi anketin boş veya güvensiz olmasından dolayı hariç tutulmuştur. Psikososyal riskler için kadın cinsiyet risk sayıldığından ve sayı azlığı (n=3) nedeniyle karşılaştırma yapılamayacak olduğundan kadınlar da hariç tutulmuştur. 463 veri ile katılım oranı %82,7'dir. Bağımlı değişkenler, çalışanın son bir yılda iş kazası geçirme durumu ve bu iş yerinde iş kazası geçirme durumudur. Bağımsız değişkenler; sosyodemografik özellikler, yaşam biçimi davranışları, çalışma özellikleri, iş ortamı psikososyal riskleridir. Psikososyal riskler, psikososyal riskleri 25 boyutta ölçen Kopenhag Psikososyal Risk Değerlendirme Anketi (KOPSOR) kullanılarak değerlendirilmiştir. Her boyut için ortalama puan hesaplanıp, ortancadan bölünerek riskli/risksiz gruplar belirlenmiştir. Veri analizinde tanımlayıcı istatistikler, ki kare analizi, lojistik regresyon analizi yapılmış, tip 1 hata 0.05 olarak belirlenmiştir. Bulgular: Çalışanların yaş ortalaması 34,4±7,3'tür. Araştırma grubunun %84,0'ü kentsel bölgede yaşamakta, %79,5'i evlidir, %71,3'ünün çocuğu vardır. Çalışanların %4,8'i ilkokul, %22,0'si ortaokul, %57,7'si lise mezunudur; %34,8'inin eşi lise, %18,2'sinin yüksekokul/üniversite mezunudur. Çalışanların %70,4'ü ailede çalışan tek kişidir, %45,1'inin geliri giderinden azdır. Çalışanların %54,9'u aktif olarak sigara içmektedir. Çalışanların bölümlerindeki ortalama çalışma süresi 6,6±6,2 yıldır. Çalışanların özellikle işte özgürlük eksikliği (72,1±23,2), bilişsel talepler yükü (70,3±20,9) ve tükenmişlik (66,1±24,3) boyutlarında psikososyal riskler için aldıkları ortalama puanları en yüksek bulunmuştur. Tüm hayatı boyunca iş kazası geçirme sıklığı %63,3, bu iş yerinde iş kazası geçirme sıklığı %49,0 bulunmuştur. Son bir yılda iş kazası sıklığı %22,0'dir. Son bir yılda gerçekleşen iş kazalarının %41,2'si gece vardiyasında yaşanmış, kaza sonrasında sıklıkla (%36,3'ünde) sıkışma, ezilme meydana gelmiştir. Son bir yılda iş kazası geçirme gençlerde, eğitim durumu düşük olanlarda, sigara kullananlarda, haftalık çalışma süresi fazla olanlarda, bölümünde on yıldan az çalışmış olanlarda, vardiyalı çalışanlarda ve üstlerinden sosyal destek eksikliği olanlarda daha fazladır. Eğitim durumu üniversite/ yüksekokul olanlara göre lise olanların 2,8 (%GA:1,2-6,5) kat, ilkokul/ ortaokul olanların 3,8 (%GA: 1,5-9,3) kat son bir yılda iş kazası riski artmıştır. Sigara kullananların 1,7 (%GA: 1,1-2,8) kat; son bir yılda iş kazası geçirme riski daha fazladır. Ayrıca yaş arttıkça son bir yılda iş kazası riski azalmaktadır. Bu iş yerinde iş kazası geçirme, yaşı daha büyük olanlarda, eğitim durumu düşük olanlarda, evli olanlarda, çocuğu olmayanlarda çalışma arkadaşı iş kazası geçirmiş olanlarda daha fazladır. Bilişsel talepler, duygusal talepler, tanınırlık eksikliği, iş ev çatışması, güven eksikliği, adalet ve saygı eksikliği, tükenmişlik riskleri olanların bu işyerinde iş kazası geçirme riski daha fazla bulunmuştur. İleri analizlere göre bu iş yerinde iş kazası geçirme üzerinde en çok etkili olan bağımsız değişkenler çalışanların eğitim durumu, aynı bölümde çalışma süreleri ve iş arkadaşının kaza geçirme durumudur. Bu analize göre eğitim durumu üniversite/ yüksekokul olanlara göre ilkokul/ ortaokul olanların 2,3 (%GA: 1,2-4,5) kat bu iş yerinde iş kazası riski artmıştır. Bu işyerinde iş kazası riski iş arkadaşı iş kazası geçirenlerde geçirmeyenlere göre 4,2 (%GA: 2,5-7,2) kat artmıştır. Sonuç-Öneriler: Fabrikada çalışanların yaklaşık beşte biri son bir yılda iş kazası geçirmiştir. Özellikle gece vardiyalarının iş sağlığı ve güvenliği açısından değerlendirilmesi önerilir. Gençlerde düşük eğitime sahip olanlarda ve sigara içenlerde son bir yılda iş kazasının daha sık gerçekleştiği bulunmuştur. Eğitim durumu düşük olanlara ve gençlere özellikle uyum eğitimleri verilebilir. Çalışanlar sigarayı bırakmaya teşvik edilmelidir. Bu iş yerinde iş kazasının eğitim düzeyi düşük olanlarda ve iş arkadaşı iş kazası geçirmiş olanlarda daha fazla olduğu bulunmuştur. İş kazası gerçekleştikten sonra iş yerinde gerekli düzenlemelerin yapıldığından emin olunmalıdır. Psikososyal risklerden; üstlerinden sosyal destek eksikliği son bir yılda iş kazası geçirme ile ilişkili tek değişkendir. Çalışanların en sık belirttiği psikososyal risklerden bilişsel talepler azaltılmalı, işte özgürlük eksikliği ve tükenmişliğe yönelik önlemler alınmalı, son bir yılda iş kazası ile ilişkili olarak da üstlerinden sosyal destek talebi karşılanmalıdır.

Özet (Çeviri)

Objective: The aim of this study was to investigate the frequency of occupational accidents and the effects of sociodemographic characteristics and psychosocial risks on occupational accidents in a steel factory in Manisa. Material and Method: The population of the cross-sectional study conducted in Manisa consisted of 560 blue-collar employees of a steel factory. The study was conducted between 9.07.2021 and 28.12.2021. It was aimed to reach all employees and 509 people were reached. 43 of the questionnaires were excluded because the questionnaire was empty or unsafe. Women were also excluded since female gender is considered a risk for psychosocial risks and no comparison could be made due to the small number (n=3). With 463 data, the participation rate is 82.7%. Dependent variables are the status of the employee's occupational accident in the last year and the status of occupational accident at this workplace. Independent variables are sociodemographic characteristics, lifestyle behaviors, work characteristics, and psychosocial risks of the work environment. Psychosocial risks were assessed using the Copenhagen Psychosocial Risk Assessment Questionnaire (COPSOQ), which measures psychosocial risks in 25 dimensions. The mean score for each dimension was calculated and divided by the median to determine the risk/non-risk groups. Descriptive statistics, chi-square analysis, logistic regression analysis were used in data analysis and type 1 error was set at 0.05. Results: The mean age of the employees was 34.4±7.3 years. 84.0% of the study group lived in urban areas, 79.5% were married, and 71.3% had children. 4.8% of the employees were primary school graduates, 22.0% were middle school graduates, 57.7% were high school graduates; 34.8% of the spouses were high school graduates and 18.2% were college/university graduates. 70.4% of the employees are the only one working in the family, 45.1% of them have an income less than their expenses. 54.9% of the employees are active smokers. The average duration of employment in their departments was 6.6±6.2 years. The mean scores of the employees for psychosocial risks were the highest, especially in the dimensions of lack of freedom at work (72.1±23.2), cognitive demands burden (70.3±20.9) and burnout (66.1±24.3). The frequency of having an occupational accident in their entire life was found to be 63.3% and the frequency of having an occupational accident at this workplace was found to be 49.0%. The frequency of occupational accidents in the last year was 22.0%. Of the occupational accidents in the last year, 41.2% occurred during the night shift, and compression and crashing occurred frequently (36.3%) after the accident. The incidence of occupational accidents in the last year was higher among young people, those with lower educational status, smokers, those with longer weekly working hours, those who had worked in their department for less than ten years, shift workers and those who lacked social support from superiors. The risk of occupational accidents in the last year increased 2.8 (%GA: 1.2-6.5) times for those with high school education and 3.8 (%GA: 1.5-9.3) times for those with primary/secondary education compared to those with university/college education. Smokers were 1.7 (%GA: 1.1-2.8) times more likely to have an occupational accident in the last year. In addition, the risk of occupational accidents in the last year decreases with increasing age. The risk of having an occupational accident at this workplace is higher in those who are older, have lower educational attainment, are married, do not have children and have a coworker who has had an occupational accident. Those with cognitive demands, emotional demands, lack of recognition, work-home conflict, lack of trust, lack of justice and respect, and burnout risks were found to have a higher risk of having an occupational accident at this workplace. According to further analyses, the independent variables that have the most effect on having an occupational accident at this workplace are the education level of the employees, the duration of working in the same department and the accident status of the coworker. According to this analysis, the risk of occupational accidents at this workplace increased 2.3 (%GA: 1.2-4.5) times for those with primary/secondary school education compared to those with university/college education. The risk of occupational accidents at this workplace increased 4.2 (%GA: 2.5-7.2) times for those whose coworkers had occupational accidents compared to those who did not. Conclusion-Recommendations: Approximately one fifth of the factory workers had an occupational accident in the last year. It is recommended to evaluate especially night shifts in terms of occupational health and safety. It was found that occupational accidents occurred more frequently in the last year in young people with low education and smokers. Adaptation training can be given to those with low education and young people. Employees should be encouraged to quit smoking. In this workplace, occupational accidents were found to occur more frequently in those with lower education levels and in those whose coworkers had experienced occupational accidents. It should be ensured that necessary arrangements are made at the workplace after the work accident occurs. Among psychosocial risks, lack of social support from superiors was the only variable associated with having an occupational accident in the last year. Among the psychosocial risks most frequently mentioned by employees, cognitive demands should be reduced, measures should be taken for lack of freedom at work and burnout, and the demand for social support from superiors should be met in relation to work accidents in the last year.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    321805

    Turizmin ekonomik kalkınmaya katkıları: Manisa ili örneği

    Contributions to the economic development of tourism: Case of Manisa province

    GÖKHAN ÇELİK

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2012

    EkonomiSüleyman Demirel Üniversitesi

    Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. DR. MUSTAFA ÖZTÜRK

  2. Tez No

    880425

    Manisa ilinde dini müzik gelenekleri

    Religious music tradition in Manisa province

    AHMET İNCE

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2023

    Müzikİzmir Katip Çelebi Üniversitesi

    Temel Sanat Eğitimi Ana Sanat Dalı

    DOÇ. DR. SERKAN ÇELİK

  3. Tez No

    334871

    Bazı sofralık üzüm çeşitlerinin dona dayanım özelliklerinin belirlenmesi

    The determination of frost resistance characteristics of some table grape cultivars

    ERCAN AKTAN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2012

    ZiraatAdnan Menderes Üniversitesi

    Bahçe Bitkileri Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. DR. MUSTAFA ÇELİK

  4. Tez No

    421774

    181 Numaralı Şer'iyye Sicillerine göre Lale Devri'nin ilk yıllarında Manisa'da sosyal ve ekonomik hayat

    Başlık çevirisi yok

    DERVİŞ ÖKSÜZ

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2016

    TarihAdnan Menderes Üniversitesi

    Tarih Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. DR. BÜLENT ÇELİK

  5. Tez No

    569607

    Çimento esaslı döküm harçları ile üretilen beton plakların dinamik yükler altında deneysel olarak incelenmesi

    Experimental investigation of concrete slabs produced with cement based mortars under dynamic loads

    MURAT BERBEROĞLU

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2019

    İnşaat MühendisliğiManisa Celal Bayar Üniversitesi

    İnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. RECEP TUĞRUL ERDEM

Geri Dön