Halk dini/dindarlığı olgusunun ziyaret fenomeni bağlamında Alevilik, Sünnilik, Süryanilik inançları açısından halkbilimsel incelenmesi: Diyarbakır, Siirt, Mardin örneği
An analysis of folk religion / religiosity in the context of the visiting phenomenon in terms of Alevism, Sunni and Syriac from the perspective of folklore: Example of Diyarbakır, Siirt, Mardin
- Tez No: 767698
- Danışmanlar: PROF. DR. ÖZKUL ÇOBANOĞLU, DOÇ. DR. BÜLENT AKIN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Din, Halk Bilimi (Folklor), Türk Dili ve Edebiyatı, Religion, Folklore, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Halk Bilimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 979
Özet
Dinin halk kültürü boyutu ya da halk kültürünün dini boyutunu ifade eden halk dini, normatif yapıya sahip olmaması, anlatı merkezli olması ve etkiye açık olması sebebiyle kitabî dinden ayrılır. Bu ayrışma sonucunda çatışma içerisinde karşıt kültür oluşturabileceği gibi yapı olarak altında da kümelenebilir. Halk dininin karakterisitiği olan ziyaret fenomeni ise kökeninde yer alan ata/veli kültü inancı ile bir fenomen olarak manevî güç sayesinde çok önemli birer çekim merkezi olan kutsal mekânların türlü dilek ve amaçlar ve belli usullerle ziyaret edilmesini karşılar. Bu çalışmada, halk dini olgusu ziyaret fenomeni bağlamında ele alınmış dindarlık tipolojilerine yer verilerek halk dindarlığının kitabi dindarlıkla kurmuş olduğu dikotomik yapı üzerinde durulmuştur. Bu durum ortaya konulurken kutsal mekân deneyimi bütüncül şekilde ele alınmış, üç farklı inanç sisteminden kutsal mekân ritüellerine yer verilerek performatif sürece ve işlevselliğe dikkat çekilmiştir. Ayrıca anlatı boyutuna geniş yer verilerek performatif süreç ve işlevselliğin yanında metin merkezli bakış açısıyla keramet/mucize motiflerine ve motiflerin sembolik anlamlarına yer verilmiştir. Halk dini olgusunun halk yaşamının her alanına yansıyan bir olgu olması sebebiyle kutsal mekânlara fenomenolojik bakış çerçevesinde geniş kapsamlı bir çalışma yürütülerek kentleşme süreçlerinden toplumsal kurumlara, inanç turizminden dijital kültüre, manevi şifa arayışından geçiş dönemlerine, cinsiyet farklılaşmasından yeme-içme kültürüne inanış, anlatı ve ritüel kapsamında bir değerlendirmeler yapılmıştır. Çalışma sonucunda halk dini olgusunun ziyaret fenomeni bağlamında araştırma sahasında oldukça canlı olduğu kitabi dinin alt ve karşıt kültür nitelendirmeleri ve müdahalelerine karşın varlığını sürdürdüğü görülmüştür.
Özet (Çeviri)
Folk religion, which expresses the folk culture dimension of religion or the religious dimension of folk culture, differs from formal religion because it does not have a normative structure, is narrative-centered and is open to influence. As a result of this separation, it can form an opposing culture in conflict or it can be clustered under it as a structure. The phenomenon of visitation, which is characteristic of folk religion, means that the sacred places, which are very important centers of attraction thanks to the belief in the ancestral / saint cult at its origin and the spiritual power as a phenomenon, are visited with various wishes and purposes and certain methods. In this study, the phenomenon of folk religion is considered in the context of the phenomenon of visiting, and the typologies of religiosity are included, focusing on the dichotomous structure that folk religiosity has established with formal religiosity. While this situation is being presented, the experience of the sacred space is handled in a holistic manner, sacred space rituals from three different belief systems are included and attention is drawn to the performative process and functionality. In addition, the narrative dimension is given a wide place and besides the performative process and functionality, keramet / miracle motifs and symbolic meanings of the motifs are included with a text-centered perspective. Due to the fact that the phenomenon of folk religion reflects on all areas of folk life, a comprehensive study has been conducted within the framework of a phenomenological view of sacred places, evaluated within the scope of faith, narrative and ritual. Urbanization processes, social institutions, faith tourism, digital culture, spiritual healing search, transition periods, gender differentiation, food and drink culture are included in the study. As a result of the study, it was seen that the phenomenon of folk religion is quite alive in the field of research in the context of the phenomenon of visitation, and that formal religion continues to exist despite subordinate and opposite cultural characterizations and interventions.
Benzer Tezler
- 19.yüzyıl İstanbul'unda inşa edilen Selatin Camii avluları
Courtyards of Selatin Mosques built in 19th century İstanbul
EMRE ALTUNTAŞ
- Popüler dindarlık ve hareket dindarlığının kalıpları ve bunların çağdaş Irak toplumu üzerindeki etkileri (Eleştirel değerlendirme çalışması)
Popular and kinetic religiosity patterns and their impact on contemporary Iraqi society (Critical assessment study)
IMAD MAHMUTOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
FelsefeYalova ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ABDULNASER SULTAN MOHSEN SALLAM
- Siyasal iletişimde şarkı kullanımı: 2019 yerel seçimlerinde AK Parti örneği
The use of songs in political communication: The case of AK Parti in 2019 local elections
HAKAN SİPAHİOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
İletişim BilimleriGalatasaray ÜniversitesiRadyo Televizyon ve Sinema Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ GÜLSÜN GÜVENLİ
- Halk dindarlığı üzerine bir din sosyolojisi incelemesi: Dörtyol örneği
A sociology of religion study on popular religiosity: The case of Dortyol
FATMA ÇİL
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
DinNecmettin Erbakan ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET AKGÜL
- Bafra ve çevresindeki halk inançları ve uygulamaları
Folk beliefs and its practices exist in Bafra and its environment
ZEKERİYA ÖZKAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2012
DinOndokuz Mayıs ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ERKAN PERŞEMBE