Osmanlı'da huzur dersleri içeriği: Gümülcineli Ahmed Asım efendi örneği
The content of lessons in the presence of sultan of Ottomans: The case of Ahmed Asim Efendi the Gümülcineli
- Tez No: 769102
- Danışmanlar: PROF. DR. NECMETTİN GÖKKIR
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Din, Tarih, Religion, History
- Anahtar Kelimeler: Kur'an, Tefsir, Osmanlı, Huzur Dersleri, Gümülcineli Ahmed Âsım Efendi, Qur'an, Tafsir, Ottomans, The Presence Lessons, Gumulcineli Ahmed Asim Efendi
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Tefsir Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 471
Özet
Tezde, Osmanlı Devleti'nin yaklaşık son iki asrında resmî olarak icra edilen Huzur Dersleri tefsir ilminin bilgisi olabilirliği cihetiyle incelenmiştir. Konuyla ilgili tarih ve edebiyat alanında bazı çalışmaların varlığı bilinmektedir. Son yıllarda bu dersleri İslami ilimler alanında inceleyen makale düzeyinde araştırmalar da yapılmaya başlanmıştır. Bu çalışmada Huzur Dersleri tarih ilminin perspektifiyle belge merkezli incelemekten öte muhtevasından hareketle ve tümevarım yöntemiyle tefsir ilminin konusu olabilirlik kıstasıyla araştırıldı. Bu bağlamda Huzur Dersleri'nde otuz üç yıl“mukarrir”olarak toplamda kırk bir yıl görev almış Gümülcineli Ahmed Âsım Efendi'nin belgeleri araştırma konusu olarak belirlendi. Müellife ait olduğunu tespit ettiğimiz ve Ramazan Dersleri olarak tasnif edilen yazma eserden hareketle onun Huzur Dersi envanteri araştırıldı. Bu kayıtlar mahiyetinden hareketle bir tefsir ürünü olabilirliği hipoteziyle tetkik edildi. Ortaya çıkan verilerden hareketle bu derslerin tefsir ilmi için kaynak olabilirliği sorgulandı. Tez üç bölümden oluşmaktadır. Girişte tezin konusu, önemi, amacı, yöntem ve kaynakları üzerinde durulmuştur. Birinci bölümde Huzur Dersleri geleneği ve icra unsurları incelenmiştir. Tarihsel seyri bağlamında literatüre önemli katkı sunacağını düşündüğümüz bir“Huzur Dersleri Kronolojisi”oluşturulmuştur. Âsım Efendi'nin hayatı, ilmi kişiliği ve eserlerinden bahsedilmiştir. Âsım Efendi'nin Huzur Dersleri teknik bakımdan tahlil edilmiştir. İkinci bölümde Âsım Efendi'nin Huzur Dersleri'ndeki tefsir metodu; dil ve üslubu, kaynakları, yöntemi ve diğer ilim gelenekleriyle ilişkisi tetkik edilmiştir. Dil ve üslubu bağlamında müellifin takrir yöntemi tetkik edilerek kaynaklarına işaret edilmiştir. Âsım Efendi'nin Huzur Dersleri'ndeki tefsir yöntemi; rivayet ve dirayet yönü, lügavî tahliller, belâği ve edebi açıklamalar alt başlıklarında incelenmiştir. Üçüncü ve son bölümde ise Âsım Efendi'nin Huzur Dersleri'nin muhtevası incelenmiştir. Böylece Huzur Dersleri ve sonucunda ortaya çıkan metinlerin tefsir literatüründe kaynak olma durumu tahlil edilmiştir.
Özet (Çeviri)
In the study, the presence of the Ottoman Sultans', which were officially conducted in the last two centuries of the Ottoman Empire, has been examined with the possibility of knowledge of tafsir science. There are known some studies on the subject in the field of history and literature. Recently, there are researches at the article level examing these courses in the field of Islamic sciences have also been started. In this thesis, the presence of the Ottoman sultans with the perspective of the science of history, rather than archice document examining, based on its content and with the inductive method instead, with the criterion of possibility of being a new source fot Tafsir genre have been analyzed. In this context, Ahmed Asim Efendi of Gumulcineli has been chosen as an example for the study, who worked in the the presence of the Ottoman Sultans' for thirty-three years as a“Mukarrir”for a total of forty-one years. Based on the manuscript that, we identified as belonging to the author and classified as“Ramadan Lessons”, it has been conducted a research for his the presence of the Ottoman sultans documents. It has been intensively have examined these records with the hypothesis of possibility of tafsir/exegesis based on their nature. The study consists of three sections. In the introduction, the subject, importance, purpose, method, and sources of the research have been discussed. In the first section, the tradition of Huzur Lessons and its performance elements were examined. In the context of its historical course, a“Chronology of Huzur Lessons”has been created, which gives a thought it will make an important contribution to the literature. Asim Efendi's life, scientific personality and works are detailed. Asim Efendi's Tranquility Lessons are analyzed technically. In the second section, the content of Asim Efendi's Tranquility Lessons is examined. In the fourth and last chapter, the tafsir method of Asim Efendi's Tranquility Lessons has been examined in the context of its method, language, style, and sources. The author's method of tafsir in the Huzur Lessons; the direction of narration and wisdom, lexical analysis, rhetoric and literary explanations and current issues are studied under the sub-sections. In the context of language and style, the author's presentation method has been examined and its sources have been pointed out. Accordingly, we analyzed the state of Huzur Lessons and the emerging products in the tafsir/exegetical literature.
Benzer Tezler
- II. Meşrutiyet'ten Cumhuriyet'e kadar huzur dersleri (1909-1922)
The huzur lectures from the Second Constitutional Monarchy to the Republic (1909-1922)
ARZU ATMACA
- Sultan III. Mustafa: Ailesi, günlük hayatı, dini ve ilmi ilgileri
Sultan mustafa III: His family, daily life, religious and scientific interests
CEM GÖRÜR
Doktora
Türkçe
2020
BiyografiBilecik Şeyh Edebali ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İLHAMİ YURDAKUL
- Ebû'l-Ulâ Mardin'in Türk toplum düşüncesindeki yeri ve önemi
The place and importance of eEû'l-Ulâ Mardin in Turkish social thought
SERDAR SEZER ŞİMŞEK
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
Biyografiİstanbul ÜniversitesiSosyoloji Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. RIDVAN TURHAN
- Arşiv belgerinden hareketle 18. yüzyıl İstanbul'unda ramazan
Ramadans in 18. century's Istanbul with reference to archive documents
ERTUĞRUL YILDIRIM
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
DinMarmara Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ZİYA YILMAZER
- II. Meşrûtiyet Dönemi yurttaşlık eğitimi ders kitaplarının günümüz sosyal bilgiler eğitimi değerleri bağlamında incelenmesi
An analysis of the civic education textbooks of the Second Constitutional Period in the context of contemporary social studies education values
BURAK KUVVET
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Eğitim ve ÖğretimTrabzon ÜniversitesiTürkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. KEREM ÇOLAK
DR. ÖĞR. ÜYESİ ABDULLAH CEVDET KIRIKÇI