İstanbul TİEM'de bulunan Sultan I. Mahmud dönemine ait ferman ve beratların hat sanatı açısından değerlendirilmesi
The evaluation of the edicts and warrants in the Istanbul TIEM which are belong to the period of Sultan Mahmud the first in terms of calligraphy
- Tez No: 769850
- Danışmanlar: PROF. DR. FATİH ÖZKAFA
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Sanat Tarihi, Art History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Marmara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: İslam Tarihi ve Sanatları Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 196
Özet
Bu çalışmada, çoğunluğu XVIII. yy'ın ilk yarısında, 24 yıl tahtta kalmış olan Sultan I. Mahmud Dönemindeki ferman ve beratlar hat sanatı açısından incelemeye tabi tutulmuştur. Tez, dört bölümden oluşmaktadır. Hat sanatı başlıklı birinci bölümde, hat sanatının tarihçesi anlatılmıştır. Bu kısımda hat sanatı hakkında genel bilgilere yer verilerek şeş kalem de denilen aklâm-ı sitte adlı yazı türleri açıklanmıştır. Ferman ve beratlar başlıklı ikinci bölümde, öncelikle ferman ve beratların bölümleri açıklanmış ve bu belgelerin yazımında kullanılan divânî ve celî divânî yazı türleri ele alınmıştır. Tuğraların ele alındığı yine bu bölümde tuğranın tarihçesine değinilerek padişahların tuğralarına yer verilmiştir. Aynı zamanda Sultan I. Mahmud'a ait tuğranın genel özellikleri üzerinde durularak diğer tuğralarla farklarına değinilmiştir. Tezin üçüncü bölümünde araştırmanın iki önemli öğesi olan diğer sanat dalları ve hat sanatı açısından büyük öneme sahip Türk ve İslam Eserleri Müzesi'nin tarihçesi ve I. Mahmud Dönemi ile bu dönemin sanatsal faaliyetleri ele alınmıştır. Araştırmanın en son bölümü ise çalışmanın asıl konusu olan İstanbul Türk ve İslam Eserleri Müzesi'nde bulunan Sultan I. Mahmud Dönemi ferman ve beratları hakkındadır. Bu zamana kadar ferman ve beratların hat sanatı açısından harf, kompozisyon, mürekkep gibi unsurlarını da ayrıntılı bir şekilde ele alan değerlendirmesine rastlanılmamıştır. Bu konuda yapılmış çalışmaların çoğu katalog tarzında fermanların fotoğrafları veya tezhip sanatı incelemelerinden ibarettir. Dördüncü bölümünde bu problematik üzerinden 13 adet ferman hat sanatı açısından incelenmiştir. Öncelikle günümüz harfleriyle okunup kayda geçirilen fermanlar, sonrasında kağıt, mürekkep, yazı stili, harf, kompozisyon, tuğra gibi birçok açıdan değerlendirilmiştir. Bu veriler, sonuç kısmında analiz edilerek kayda geçirilmiştir.
Özet (Çeviri)
This study examines the edicts and warrants issued mostly in the first half of the 18th century during the period of Sultan Mahmud I who remained for 24 years, in terms of calligraphy. The dissertation consists of four sections. Section one - titled calligraphy - explains the history of calligraphy. This section mostly discusses the types of calligraphy called Aklâm-ı Sitte also known as 'shesh pen'. The section includes an overview of calligraphy. Section two - titled edicts and warrants - first discusses the parts of edicts and warrants and the diwani and celi diwani fonts used to write such documents. The section also discusses tughras and examines the general features of the Mahmud I's tughra. Section three discusses the history of the Museum of Turkish and Islamic Arts and the period of Mahmud I and the artistic activities of the period, which are two important elements of the research. No study was found to date about the diwani and celi diwani fonts used in writing edicts and warrants. Most of the studies in this area consist of photos of edicts in the form of a catalog. The rest of section four examines 13 edict calligraphies based on the said problem. The edicts were first read and recorded with contemporary letters and then evaluated in many respects such as paper, ink, font style, letters, composition and tughra. The data was analyzed and recorded in the conclusion.
Benzer Tezler
- İstanbul Topkapı Sarayı ve Türk İslam Eserleri Müzesinde bulunan Siyer-i Nebi yazmalarına ait minyatürlerdeki melek tasvirleri
Miniatures on angel describes situated İstanbul's Topkapi Palace and Turkish İslamic Works Museum in the Siyer-i Nebi
EZGİ TEMEKOĞLU
- Türk ve İslam Eserleri Müzesi Kütüphanesi'nde yer alan seçilmiş yazma eserlerdeki tezyini Rumilerin incelenmesi ve yeni bir eserle yorumlanması
Examination of the Rumi inclusions in selected manuscript works in the Library of the Turkish and Islamic Works Museum and their interpretation with a new work
KEZBAN DUMLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Güzel SanatlarMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiGeleneksel Türk Sanatları Ana Sanat Dalı
PROF. DR. MÜNEVVER ÜÇER
- İstanbul Türk Ve İslam Eserleri Müzesi'nde yer alan rahleler
Lecters which are took apart in Turkish and Islamich Museum
NEJLA KATILDI
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
El SanatlarıVan Yüzüncü Yıl ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. RECAİ KARAHAN
- Eski Kur'an tercümelerinden Özbekistan nüshası üzerinde dil incelemesi (giriş-inceleme-metin-sözlük-ekler dizini)
Translation of the old Koran, copies of Uzbekistan on language studies (input-review-text-dictionary-appendices index)
EMEK ÜŞENMEZ
Doktora
Türkçe
2010
Türk Dili ve Edebiyatıİstanbul ÜniversitesiTürk Edebiyatı Bölümü
PROF. DR. MUSTAFA ÖZKAN
- Hz. Ali'ye nispet edilen Mushaf-ı Şerif (Türk ve İslam Eserleri Müzesi nüshası)
The Mushaf al-Sharif attributed to Hz. Ali (Qur'anic manuscript in the Museum of Turkish and İslamic Art)
FATİH CANKURT