Geri Dön

Yeni teorik dönemeçler bağlamında mimari koruma ve miraslaştırmayı çerçevelemek

Framing architectural conservation and heritagisation in the context of new theoretical turns

PDF İndir

  1. Tez No: 770613
  2. Yazar: MURAT KÜÇÜK
  3. Danışmanlar: PROF. DR. SİBEL YARDIMCI, PROF. DR. BÜLENT DİKEN
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Sosyoloji, Sociology
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2022
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Sosyoloji Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Genel Sosyoloji ve Metadoloji Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 297

Özet

Bu tez bir mekân/zaman üretim biçimi olarak mimari koruma ve miraslaştırmanın nasıl bir“toplumsallık”,“mekânsallık”,“zamansallık”ve“duyusallık”üretttiğini konu etmektedir. Bu bağlamda tez,“koruma toplumsallığı”,“koruma mekânsalılığı”,“koruma zamansallığı”, ve“koruma duyusallığı”olarak kavramsallaştırabilecek bir kapsam içerisinde değerlendirilebilir. Bu çalışmanın amacı, koruma meselesi üzerine insanmerkezci olmayan bir analiz çerçevesi geliştirme ve koruma alanının disipliner sınırlarını eleştirel olarak aşmaktır. Bu doğrultuda, koruma üzerine düşünme, temel olarak Sosyoloji, Mimarlık ve Restorasyon disiplinlerinden beslense de burada disiplinlerin düşünme sınırlarını açmaya çalışarak, disiplinler-ötesi düşünmeye çalışılmıştır. Koruma,“neden korunması gerektiği”nden öte,“nasıl korunacağı”nın daha fazla mesele edildiği bir alan haline gelmiştir. Süreç içerisinde koruma küreselleştirici bir“büyük anlatı”haline gelmiştir. Korumanın“büyük anlatı”haline gelmesi ekonomik, politik ve kültürel farklı dönüşümlerle ilişkilidir. Bu bağlamda çalışmanın odağı, korumanın farklı tarihsel ve mekânsal bağlamlarda nasıl işlediği ve farklı tezahürlerinin nasıl olduğu kadar,“nasıl oluyor da koruma düşüncesi tüm dünyaya yayılan bir mekân-zaman üretimi biçimi olabiliyor”sorusu üzerinedir. Bu kapsamda, bu çalışma korumayı temelde üç tema etrafında sorunsallaştırmaktadır. İlk mesele, korumayı mekânsallaştırma ve zamansallaştırmaktır. Buna göre koruma bir zaman/mekân üretim biçimidir. Bu bağlamda şu üç temel boyut kapsamında tartışmalar geliştirilmiştir. Zaman ve mekân arasında yeni ilişkilendirmeler kurmak; zamanı verili ve nötr bir şey olmaktan çıkartarak,“mekân kültürleri”kadar“zaman kültürleri”olarak ve zamansallık çeşitliliği içerisinden düşünmek; insanmerkezli olmayan mekânsallıklar/zamansallıklar ile düşünmek. İkinci tema ise duyusallaştırmadır. Burada koruma, zamanın/mekânın nasıl duyumsandığı, duyu çeşitliliği ve gözmerkezciliğin güçlenmesi bağlamlarında tartışılmıştır. Bunun bir boyutu da“çok-duyulu”bir metodoloji geliştirmek ve kullanmaktır. Böylece sosyolojik tahayyülü ve mekânsal/zamansal tahayyülü, duyuları da dahil ederek geliştirmek amaçlanmıştır. Üçüncü olarak, korumayı nesne odaklı olmaktan çıkartarak, öznelerin rolünü çeşitlilikler ve eşitsizlikler bağlamında tartışmaya dahil etmektir. Öznelerin çeşitliliğini de sadece insanlarla sınırlandırmayarak, insandışı canlıların ve cansızların da etkisiyle birlikte düşünmeye çalışmaktadır. İnsanların etkisini erişilebilirlik ve katılımcılık bağlamlarında genişleterek bir yeniden düşünme önerilmiştir. Bu bağlamda kültür ve doğa ya da“kültür varlığı'' ve ”doğa varlığı" arasındaki karşıtlık sorunsallaştırılmıştır. Bu çalışma, Henri Lefebvre'in mekânı üretimini analiz biçimini temel teorik çerçeve olarak kullanmıştır. Lefebvre mekânın üretimini mekânsal pratikler, mekân temsilleri ve temsi mekânları arasında triyalektik ilişki olarak analiz eder. Bu çerçeve, korumada fiziksel dönüşümlerin, mekân temsillerinin ve insanların kullanımının nasıl çalıştığı üzerine bir anlama fırsatı sağlar. Bu temelde, şu dört teorik dönemeçin verimleri ile düşünmeye çalıştım: İnsanmerkezcilik eleştirileri, zamansal dönemeç, mekânsal dönemeç, duyusal dönemeç. Öz bir ifadeyle, bu metin, koruma ve miraslaştırma bağlamında mekânsallık, zamansallık, toplumsallık üzerine, verili/hazır olan kavramsallaştırmalarla hesaplaşarak, temelde insanlar ile insan dışındaki canlılar ve cansızlar arasındaki ilişkileri insanmerkezci olmayacak şekilde hesaba katan bir düşünme çerçevesi geliştirme çabasıdır.

Özet (Çeviri)

This thesis focuses on how architectural conservation and heritagisation effects“sociality”“spatiality”“time/historicity”and“sensuality?”. In this context, the themes of this study can be evaluated as“sociality of conservation”,“spatiality of conservation”,“historicity of conservation”and“sensuality of conservation”. This study aims to develop a non-anthropocentric analytical framework on a conservation issue and to move beyond disciplinary thinking in the field of conservation. In this direction, thinking on conservation mainly feeds on Sociology, Architecture, and Restoration disciplines; however, this study tries to think trans-disciplinary. The field of conservation developed as a field focusing on“how to conserve”rather than“why to conserve”. In the process, conservation became a globalizing“metanarrative”all over the world. This becoming metanarrative is highly related to different economic, political, and cultural transformations. In this context, the question of this study is how conservation works in different historical and spatial contexts and how conservation thought became a way of production of time/space spreading on the world. Within this scope, this study problematises the field of conservation through three main attempts. The first theme is spatialisation and historicalisation of conservation. Conservation is a way of production of time and space. To detail this, three main dimensions were used: constructing new relations between time and space; removing given and neutral quality of time understanding and perception; and understanding time with“diversity of time”and“cultures of time”like“cultures of space”; thinking spatiality/time with a non-anthropocentric approach. The second theme is the sensualisation of production of time/space. In this way, relations between senses and time/space were debated through a variety of sensory experiences and the rising of the ocularcentric paradigm. A related aspect of this attempt is to develop and use a“multi-sensory”methodology. In this way, it is aimed to develop a sociological imagination and spatial/temporal imagination by including the senses. The third theme is to change object-oriented thinking on conservation thought including the roles of subjects in the production of time/space in the context of diversities and inequalities. In this manner, a new rethinking of the effects of people on the production of time/space is offered with accessibility and inclusivity concepts and applications on space. In addition to this, this study thinks that the diversity of subjects is not only restricted to humans, but also non-human living and non-living beings. In this direction, the dichotomy between culture and nature, or“cultural property”and“natural property”is problematised. In this study, Henri Lefebvre's way of analysing space was used as the main theoretical framework. Lefebvre analyses the production of space through trialectic relations among spatial practices, representations of space and space of representations. This framework provies an understanding of how conservation works in physical transformations, representations of the space and uses of people. On this basis, I tried to think with four theoretical turns: criticism of anthropocentrism, historical turn, spatial turn and sensory turn. In summary, this study is an attempt to develop a non-anthropocentric framework on relations between spatiality, time/historicity, sociality in the context of conservation and heritagisation, through challenging with given conceptualisations in the field and taking into account of interactions between human and non-human living and non- living beings.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    363624

    Architectural design thought between heritage and contemporary Arab architecture (Case study of Doha/Qatar)

    Kültürel mi̇ras ve çağdaş Arap mi̇marlığı i̇li̇şki̇si̇ bağlamında mi̇marlık düşüncesi̇ (Doha/Qatar örneği̇)

    HUSSEİN ALRAGABİ

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2014

    Mimarlıkİstanbul Teknik Üniversitesi

    Mimarlık Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. YÜKSEL DEMİR

  2. Tez No

    102010

    Bodies and spaces in contact: A study on the dancing body as means of understanding body-space relationship in an architectural context

    Birbirini üreten bedenler ve mekanlar: Beden-mekan ilişkisinin mimari bir bağlamda değerlendirilmesi için dans eden bedenin araç olarak kullanıldığı bir çalışma

    ŞAFAK UYSAL

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2001

    İç Mimari ve Dekorasyonİhsan Doğramacı Bilkent Üniversitesi

    Y.DOÇ.DR. MARKUS WİLSİNG

  3. Tez No

    735109

    20. yüzyıl mimarlık ortamında iç-dış ilişkisi kavramının dönüşümü

    Başlık çevirisi yok

    SETENAY KARAARSLAN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2022

    Mimarlıkİstanbul Kültür Üniversitesi

    Mimarlık Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. YASEMİN ERKAN YAZICI

  4. Tez No

    909024

    Bridging knowledge across architectural heritage and digital fabrication technologies

    Mimari miras ile dijital fabrikasyon teknolojileri arasında bilgi köprüsü kurmak

    BEGÜM HAMZAOĞLU

    Doktora

    İngilizce

    İngilizce

    2024

    Mimarlıkİstanbul Teknik Üniversitesi

    Bilişim Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. MİNE ÖZKAR KABAKÇIOĞLU

  5. Tez No

    355998

    Yapılı çevre üretmeninde eleştirel pozisyon alış olarak süreleşme

    Becoming processual as a means for a critical positioning in the production of the built environment

    MAYA TÜRKMEN NUMAN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2014

    Mimarlıkİstanbul Teknik Üniversitesi

    Mimarlık Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. AYŞE ŞENTÜRER

Geri Dön