Türkiye'de sanayi alanlarında mekânsal planlama: Özel endüstri bölgeleri
Spatial planning of industrial areas in Turkey specific industrial districts
- Tez No: 771927
- Danışmanlar: PROF. DR. ADEM ERDEM ERBAŞ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Şehircilik ve Bölge Planlama, Urban and Regional Planning
- Anahtar Kelimeler: Özel endüstri bölgesi, kentleşme ve sanayileşme, mekânsal planlama, Specific industrial districts, urbanization and industrialization, spatial planning
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Şehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Kentsel Planlama Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 114
Özet
Toplumsal gelişmenin ve refahın ana etkenlerinden biri ekonmik gelişmişliktir. Sanayi ise ekonomik gelişmenin en önemli belirleyicilerindedir. Türkiye'de erken cumhuriyet döneminden 1960'lı yıllara kadar ekonominin geliştirilmesinde sanayinin önemi üzerinde durulmuş ve devlet eliyle sanayi yatırımları gerçekleştirilmiştir. Bu süreç yalnızca ekonomik gelişme hedefleriyle ele alınmış fakat toplumun sosyal gelişmesi ile paralelliği sağlanamamıştır. Sanayileşme ile birlikte artan kentleşme, sosyal ve ekonomik dengelerin birlikte ele alındığı bir zeminde gerçekleşememiştir. Bugün kent merkezlerinde sıkışıp kalmış olan dağınık ve düzensiz sanayi alanları geçmişte sağlanamayan dengenin sonuçları olarak karşımıza çıkmaktadır. Merkezî yönetim ve yerel yönetimler geçmişten günümüze kadar ulaşan plansız sanayileşmenin kentleşme üzerindeki olumsuz etkilerine ve beraberinde getirdiği çevre problemlerine çözüm getirmek amacıyla üst ölçekli planlarda sanayinin desantralizasyonu ve planlı biçimde bir araya getirilmesi yönünde politikalar üretmiştir. Bununla birlikte sanayileşme ile kentleşme arasındaki ilişkiyi düzenlemek ve sanayi yatırımlarını teşvik amacıyla organize sanayi bölgesi ve endüstri bölgesi kavramları ortaya çıkmıştır. Çalışmada kentleşme ve sanayileşmenin ilişkisi ile karşılaşılan zorluklar kuramsal olarak ele alınmış ve bu bağlamda Özel Endüstri Bölgesi kavramı özelinde sanayi bölgelerinin avantaj ve dezavantajları irdelenmiştir. Kentsel gelişme ve planlama ilişkisinin önemi açıklanarak bu ilişkide en önemli ve yönlendirici faktörlerden biri olan sanayinin rolüne değinilmiştir. Sanayi alanlarında mekânsal planlama süreçleri ve yer seçiminin kentsel gelişme üzerine etkileri ele alınmış ve bu etkileşim kaynaklı olarak sanayi alanlarında mekânsal planlama süreçlerinde karşılaşılan zorluklar ortaya koyulmuştur. Karşılaşılan bu zorluklara ilişkin Özel Endüstri Bölgeleri özelinde somut değerlendirmelere yer verilmiştir. Özel Endüstri Bölgeleri'nin avantaj ve dezavantajları tartışılarak tespit ve önerilerde bulunulmuştur. Ekonomik gerekçeler ile kent içerisinde ve kentin potansiyel gelişme alanlarında yer seçen sanayi, kentsel yaşam kalitesini olumsuz yönde etkilemektedir. Bu etki ortadan kaldırılarak toplumsal gelişmenin ekonomik ve sosyal kaygıların paralel olduğu bir zeminde sağlanmasının gerekliliği açıklanmıştır. Bu çalışmada, sanayileşmenin mekânsal planlama ile yönlendirilmesi ve düzenlenmesinin gerekli olduğu ortaya koyularak Özel Endüstri Bölgesi kavramı özelinde bu olgu tartışılmıştır. Organize sanayi bölgelerine alternatif olarak ortaya çıkan endüstri bölgesinin bir çeşidi olan Özel Endüstri Bölgesi kavramının sanayileşme ve kentleşme arasındaki paralelliği sağlamada etkili bir rol oynayacağı sonucuna ulaşılmıştır.
Özet (Çeviri)
Economical development is one of the main factors on social development and prosperity. Industry is one of the most significant determiner of economical development. The importance of industry on economical development, from the early republic period to the 1960s in Turkey, had been emphasized and industrial investments were realized by the state. This process was only handled within the economical development purposes, however it was not parallelized with the social development of society. Urbanization increased by industrialization could not come true in a setting where social and economic balance were nor paired with each other. Today, desultory and dispersed industrial areas stuck in the city centres appear as the results of the past imbalances. Centralized management and local governments have developed policies regarding the gathering industrial decentralization in upper scale plans to deliver solution on environmental problems and negative effects of unplanned industrialization coming from the past to present. In addition to this, some concepts like organized industrial sites and industrial districts have emerged on the purpose of promoting the industrial investments and regulating the relation between urbanization and industrialization. In this study, challenges faced with the relationship between urbanization and industrialization were handled theoretically and in this sense, advantages and disadvantages of industrial districts were investigated specific to the concept of Specific Industrial District. The role of industry, one of the most important and informatory factors in this relationship, was mentioned by explaining the importance of relationship between the urban development and planning. The process of spatial planning in industrial areas and effects of site selection on urban development were discussed and the challenges faced in spatial planning process of industrial areas were presented. Related to these challenges, concrete evaluations took place in Specific Industrial Districts. Advantages and disadvantages of Specific Industrial Districts were determined and related suggestions were made. The industry that selected site in urban potential development areas and inside the city affects the urban life quality negatively. That social development must be provided in a place where social and economical anxieties existed was explained removing this effect. In this study, it was discussed that industrialization must be directed and arranged within spatial planning and this phenomenon was mentioned under the title Specific Industrial District. It was concluded that Specific Industrial District, which is a type of industrial area emerged as an alternative for organized industrial zones, is going to play an active role in providing the parallelization between industrialization and urbanization.
Benzer Tezler
- Tarihi kentlerin canlandırılmasına yönelik sürdürülebilir yönetim stratejileri: Balıkesir-Ayvalık örneği
Sustainable management strategies for revitalization of the historical cities: Case study of Balikesir-Ayvalik
BURCU BÜKEN CANTİMUR
Doktora
Türkçe
2011
MimarlıkMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İLGİ AŞKUN
- Toplu konut alanlarında biçimsel yapının mekan dizimi yöntemiyle değerlendirilmesi: Eskişehir örneği
Evaluation of morphological structure in mass housing area by space syntax method: Eskişehir case
OSMAN TUTAL
- Konut tasarımında esnek planlama amaçlı yaklaşımlar ve tasarımda kullanıcı katılımının öneminin Eskişehir örneğinde incelenmesi
Flexible planing approaches in house design and the participation of inhabitants in the process of house design
BERNA ÜSTÜN
Doktora
Türkçe
2000
MimarlıkMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF.DR. ESAD SUHER
- Urban protests against neoliberal urban policies: The case of Istanbul
Neoliberal kent politikalarına karşı kentsel protestolar: İstanbul örneği
DİLEK KARABULUT
Yüksek Lisans
İngilizce
2015
Siyasal Bilimlerİstanbul Teknik ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GÜLDEN ERKUT