Kazakistan'da bir hafıza zinciri olarak din
Religion as a chain of memory in Kazakhstan
- Tez No: 772741
- Danışmanlar: PROF. DR. ALİ COŞKUN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Sosyoloji, Sociology
- Anahtar Kelimeler: Kazakistan, din, hafıza, hafıza zinciri, kültür, kimlik, siyaset, milliyetçilik, SSCB, komünizm, post Sovyet bölgeleri, Kazakhstan, religion, memory, memory chain, culture, identity, politics, nationalism, USSR, communism, post-Soviet regions
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Marmara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Felsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Din Sosyolojisi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 207
Özet
Kazak Hanlığı ile Rus İmparatorluğu ilişkileri 1731 yılında başlamıştır. Bu tarihten sonraki 200 yıllık dönem sömürü dönemini ve 70 yıllık dönem Sovyetler Birliği dönemini kapsamaktadır. İmparatorluk 200 yıllık dönemde Kazaklara yönelik ekonomik ve idari sömürü siyaseti uygulayarak Kazakların Batı Sibirya'da bulunan verimli topraklarını ele geçirmeye çalışmıştır. Fakat Kazak topraklarının ekonomik olarak Moskova'ya bağlanması Sovyetler Birliği döneminde tamamlanmıştır. Bu siyasetlerin hepsi milyonlarca kişinin kurban olmasına sebep olmuş ve Kazakların toplumsal yaşamını etkileyerek hafızalarında derin travmalar yaratmıştır. İmparatorluk döneminde yürütülen Ruslaştırma politikası kapsamında Kazakları Hristiyanlaştırma politikası da yürütülmüştür. Bundan sonraki Sovyetler döneminde Sovyetleştirme politikası kapsamında din alimlerine ve ulemaya baskılar uygulanmış, ateizm propagandası yapılmış ve bu politikaların hepsi Kazak dinî hafızasını derinden etkilemiştir. Sovyetler Birliği'nde 1985 yılında iktidara Mihail Gorbaçev geldikten sonra Büyük Terör kurbanlarına siyasi rehabilitasyon yapılmış ve bu süreç Sovyetler Birliği dağıldıktan sonra bağımsız Kazakistan'da da devam edilmiştir. Bu dönemde imparatorluk entelektüellerine, Leninci komünistlere ve milliyetçilere siyasi rehabilitasyon ve aklama yapılsa da bugüne dek din âlimlerine ve ulemaya yapılmamıştır. Bağımsızlıktan sonra dinî hafızanın canlanmasıyla halk Sovyetler döneminde devlet baskısından dolayı hayatını kaybeden din âlimlerini tekrar hatırlayarak onların hayatlarını araştırmaya başlamıştır. Bazı yerlerde onlara türbeler yapılmış, camilere isimleri verilmiş, müzeler açılmış hatta heykelleri bile dikilmiştir. Bu çalışma, söz konusu değişimleri incelemekte ve bu işlerin nasıl yürütüldüğünü ele almaktadır. Araştırmanın Kazakistan'da kimlik, hafıza ve dinî hafıza çalışmalarını yürüten kişilerin ilgisini çekebileceği düşünülmektedir.
Özet (Çeviri)
The relations between the Kazakh Khanate and the Russian Empire started in 1731. The period of 200 years after this date covers the period of exploitation and the period of 70 years includes the period of the Soviet Union. The empire tried to seize the fertile lands of the Kazakhs in Western Siberia by applying economic and administrative exploitation policy towards the Kazakhs in a 200-year period. However, the economic occupation of Kazakh lands by Moscow was completed during the Soviet Union. All of these policies caused the victims of millions of people and created deep traumas in the memory by affecting the social life of the Kazakhs. Within the scope of the Russification policy carried out during the imperial period, the policy of Christianizing the Kazakhs was carried out. In the next Soviet period, religious scholars and ulama were oppressed within the scope of the Sovietization policy, atheism propaganda was made, and all of these policies deeply affected the Kazakh religious memory. After Mikhail Gorbachev came to power in the Soviet Union in 1985, the victims of the Great Terror were politically rehabilitated and this process continued in independent Kazakhstan after the collapse of the Soviet Union. In this period, although political rehabilitation and acquittal were made to the intellectuals of the Empire, Leninist communists and nationalists, it has not been done to religious scholars and ulama. After the independence, with the revival of religious memory, the people remembered the religious scholars and ulama who lost their lives due to state pressure during the Soviet period and started to investigate their lives. In some places, mausoleums were built for them, mosques were named after them, museums were opened, and even statues were erected. This study examines these changes and considers how they are carried out. It is thought that the research will be of interest to people who are conducting identity, memory and religious memory studies in Kazakhstan.
Benzer Tezler
- Toplumsal değişme sürecinde dini hayatın yeniden şekillenişi: Batı Kazakistan örnegi
Reformation of religious life in the process of social change: West Kazakhstan case
GULNAFIZ TOKTAROVA
Doktora
Türkçe
2021
DinMarmara ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HALİL AYDINALP
- Işgücü piyasasındaki kalıcı ve geçici şokların analizi: Kırgızistan örneği
Эмгек рыногундагы убактылуу жана туруктуу шоктордун анализи: кыргызстан мисалында
AKAK ŞARŞENKADIROVA
Yüksek Lisans
Kırgızca
2021
EkonomiKırgızistan-Türkiye Manas ÜniversitesiYRD. DOÇ. DR. DAMİRA BAYGONUŞOVA
- Sürgün toplumlarda vatan algısı: Ahıskalı Türkler üzerine bir araştırma
Perception of homeland in exiled societies: A study on Turks of Ahıska
MALAK MAMMADOVA
- Ahıska Türklerinde göç ve müzikal deneyimlerin etkileşimi: Bursa örneği
The interaction of migration and musical experiences in Ahıska/Meskhetian Turks: Example of Bursa
AYŞE TÜL DEMİRBAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
MüzikMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiMüzikoloji Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. İLKE BORAN
DOÇ. DR. ŞÜKRÜ ASLAN
- Kazak şâir Şákárim ve şiirleri üzerine bir inceleme
A study on Kazakh poet Şakarim and his poems
BAKTIYAR BUTEYEV
Doktora
Türkçe
2019
Halk Bilimi (Folklor)Ege ÜniversitesiTürk Halk Bilimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET TEMİZKAN