Toplumsal değişme sürecinde dini hayatın yeniden şekillenişi: Batı Kazakistan örnegi
Reformation of religious life in the process of social change: West Kazakhstan case
- Tez No: 706000
- Danışmanlar: PROF. DR. HALİL AYDINALP
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Din, Sosyoloji, Religion, Sociology
- Anahtar Kelimeler: Batı Kazakistan, toplumsal değişme, dini hayatın yeniden şekillenişi, yeni Kazak dindarlığı, ithal dini hafızalar, West Kazakhstan, social change, reshaping of religious life, new Kazakh religiosity, imported religious memories
- Yıl: 2021
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Marmara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Felsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Din Sosyolojisi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 252
Özet
SSCB'nin yıkılışıyla bağımsızlık kazanan Kazakistan hızlı bir değişim sürecine girmiştir. Yapısal olarak sosyo-ekonomik değişimler yaşanırken, diğer taraftan senelerce yasaklar ve kısıtlamalar altında olan dini alanda da canlanma yaşanarak dini hayatın yeniden şekillenme süreci başlamıştır. Dinin yeniden şekillenmesinde birkaç faktör etkili olmaktadır. İlk önce, tarihsel olarak Çarlık döneminde Ruslaştırmanın, Sovyet döneminde ise resmi bir politika olarak ateizmin etkisi dini hafızanın zayıflaması, dini bilginin gerilemesi ve dini geleneğin kopmasını meydana getirmiştir. Böylesi bir tarihi arka plan üzerinden dini hafıza canlı kalsa da selefizm, cemaatçi dindarlık, radikalizm gibi 'ithal dini hafızalar' dinin yeniden şekillenmesini etkilemektedir. İkinci olarak devletin laik bir politika izlemesine rağmen, İslam'ın Hanefilik mezhebini ve Ortodoks Hıristiyanlığı öne çıkartma eğilimi dinin yeniden şekillenmesinde etkilidir. Üçüncü olarak bilgi ve iletişim teknolojilerinin gelişmesiyle dini otorite ve dini bilgilerin çeşitlenmesi de dini hayatın yeniden şekillenmesinde etkili olmaktadır. Araştırma Çarlık, SSCB dönemleri ve Bağımsız Kazakistan olarak ayırt ettiğimiz dönüşüm dönemlerindeki halkın dini algı ve davranışlarını, dindarlık şekillerini incelemeyi; bu bağlam üzerinden günümüz dini hayatında meydana gelen farklılıkları sosyal değişim sürecinde açıklamaya çalışmıştır. Dolaylı gözlem yöntemi içinde sonuca götürülen araştırmada nicel araştırma teknikleri olarak anket ve mülakat, nitel araştırma teknikleri olarak dökümantasyon kullanılmıştır. Batı Kazakistan örneklemi içinde 15 yaş ile 60 yaş üstü 700 kişi ile anket yapılmıştır. Anket sonuçları mülakatlarla da desteklenmiştir. Sonuç olarak Dinin yeniden şekillenme sürecinde Kazak dini hafızası bir geçiş dönemi yaşamaktadır. Bu geçiş döneminde Batı Kazakistan'da dini hayatta farklılaşma eğilimi gözlenmektedir. Bu farklılaşma sürecinde erkek, daha genç, bekâr, şehirde yaşayan, sınıfsal olarak zihniyet değişikliğine uğramayan, memurluktan ziyade ticaret ve esnaflık gibi serbest meslekler icra eden bir 'yeni dindarlık' tipi ortaya çıkmaktadır. Bu tip diğer toplumsal kategorilere göre daha dindar bir eğilim içindedir.
Özet (Çeviri)
After the collapse of the Soviet Union, independent Kazakhstan entered a period of rapid changes. On the one hand, there were structural socio-economic changes, on the other hand, the religion, which was under prohibitions and restrictions for many years, has been revitalized and the process of reshaping the religious life has started. Several factors have been influential in the reshaping of religion. First of all, the effect of russification in the Tsarist period and atheism as an official policy in the Soviet period caused the weakening of religious memory, the decline of religious knowledge and the breaking of religious tradition. Despite having such a historical background, religious memory remained alive, but“imported religious memories”such as Salafism, communal piety (cemaatçi dindarlık) and radicalism affected the reshaping of religion. Secondly, although the state adopts a secularism as its state ideology, the tendency to highlight the Hanafi madhhab and Orthodox Christianity is still influential in the reshaping of religion. And thirdly, the development of information and communication technologies, as well as diversification of religious authority and religious knowledge are also effective in the reshaping of religious life. The research aims to examine the religious perceptions and behaviors of the people, forms of their piety during the transformation periods such as the Tsarist period, USSR and Independent Kazakhstan, and through this context, to explain the differences in today's religious life in the process of social change. Questionnaire and interview were used as quantitative, and documentation was used as qualitative research techniques in the research that was conducted by indirect observation method. In the West Kazakhstan region's case, survey was carried out on 700 people aged from 15 to 60+. Survey results were also supported by interviews. As a result, Kazakh's religious memory is experiencing a transition period in the reshaping process of the religion. In this transition period, there is a differentiation tendency in religious life in the West Kazakhstan. A new type of piety emerges in this process of differentiation, which is male, younger, single, living in the city, with unchanged mindset in terms of class, and performing self-employment such as trade and tradesman rather than civil servants. This type tends to be more religious than other social categories.
Benzer Tezler
- Demokratik sistemde baskı grupları (Türkiye örneği)
Oppression groups in democratic system
HALİL GÖZEL
Yüksek Lisans
Türkçe
1998
Siyasal BilimlerMarmara ÜniversitesiSosyoloji ve Antropoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. YÜMNİ SEZEN
- İstanbul'da 19. yüzyıl Abdülmecid camileri
The 19th century Abdülmecid mosques in İstanbul
GÖZDE ÇELİK
Yüksek Lisans
Türkçe
2000
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF.DR. SEMRA ÖGEL
- Sosyolojik açıdan kadın evlilik ilişkisi
Woman-marriage relationship according to sociology
EMEL ÖZTÜRK (KARAGÖZ)
Yüksek Lisans
Türkçe
1997
Sosyolojiİstanbul ÜniversitesiSosyal Yapı - Sosyal Değişme Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. EDİBE SÖZEN
- Toplumsal değişme ve kentleşme sürecinde alevilik 'Reşadiye-İkitelli örneği'
Alevism throughout the phases of social transformation and metropolitan build-up
NAİL YILMAZ
- Türkiye'de İslam ilmihallerine toplumsal cinsiyet algısındaki değişim çerçevesinde sosyolojik yaklaşım
A sociological approach to Muslim catechism (ilmihals) in Turkey through the changes in gender perceptions
SENEM GÜRKAN
Doktora
Türkçe
2021
DinOndokuz Mayıs ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ERKAN PERŞEMBE