Mimarlık ve karanlık
Architecture and darkness
- Tez No: 773521
- Danışmanlar: PROF. DR. LEVENT ŞENTÜRK
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Mimarlık, Psikoloji, Architecture, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Eskişehir Osmangazi Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Mimarlık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Bina Bilgisi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 117
Özet
Görme ve gözlem gözün en önemli eylemidir. Görünebilirlik gerçeklik algısını yöneterek duygulara komuta eder. Karanlık mekân bu eylemleri pasifize ettiği için insanlar tarafından sıklıkla korkutucu olarak kimliklendirilmiştir. Bu nedenle, geçmişten günümüze korku, inançlarla ilgili endişeler, kötü ruh hali karanlıkla sembolize edilmiştir. İnsanların karanlığa karşıt bu tutumu, bireyi ve bireyin bilinmezini incelemeyi gerektirmiştir. Bu nedenle bu tez karanlık mekânı öze odaklanan fenomenoloji ile açıklamayı amaçlar. İnsanların karanlık mekânı kimliklendirmelerindeki temel alır. Çünkü duyguyu forma dönüştüren mimarlık ile duyguyu dile dönüştüren psikanalizin benzer yaklaşımları vardır. Psikanaliz üzerinden değerlendirme yaparken Carl Gustav Jung'un bilinçaltı kuramı ile arketiplerini ve Sigmund Freud'un bilinçdışı, üçlü kuramı (id-ego-süperego) ile tekinsizlik kavramlarını esas alır. Bu yüzden bu çalışma özne-mekân ilişkisinde temellenir. Öznenin bilinçaltı/bilinçdışında kimliklendirdiği karanlık mekânın gözlemlenemeyen gerçekliği kişide tedirginlik, huzursuzluk, yabancılaşma hissi uyandırır. Bu duygudurumları Sigmund Freud'un tekinsizlik kavramına karşılık gelir. Bu nedenle tezin ele aldığı örnekler, aidiyet duygusunu önemseyen, insanoğlunun yabancılaşma yaşadığı karanlık mekânları ele alır. Oldukça tanıdık olunan yerleşik mekânlar (ev, yeraltı) ile kolektif bellekte yer eden hafıza mekânlarının (anıtsal yapılar, dini yapılar, hapishaneler) karanlığını ve tekinsizliğini inceler. Tekinsizliğin içindeki şok anı ve dilsiz kalma durumu ile oluşan yabancılaşmanın büyüleyici olması, Edmund Burke tarafından“yüce”olarak tanımlanır. Karanlık mekânın tekinsizliği ve tekinsizliğin yarattığı yüce, mekânsal örneklerin araştırma konusudur. Kavramsal ve mekânsal araştırmalar sonucunda elde edilen bulgular gerçekliğin bastırılmadan gözlenebildiği, duyguların maskelenmeden dışavurulduğu mekânlar üzerinden tartışılır. Mekânsal bulgular gözlemsel mekânlardaki (sinema ve tiyatro gibi) ve imgesel mekânlardaki (edebi mekân gibi) karanlığın tartışılması ile güçlenir. Duyguların dışavurulduğu mekânlar üzerinden yapılan bu tartışma karanlığın ve karanlık mekânın benliğin bölüşümü yolu ile bilinçaltına nasıl hükmettiğinin analizidir
Özet (Çeviri)
Seeing and observing are the most important activities of the eye. Visibility commands emotions by managing the perception of reality. Because the dark space pacifies these actions, it is often described as frightening. Therefore, from the past to the present, fear, worries about beliefs, bad mood are symbolized by darkness. This attitude of people against dark necessitated examining the individual and the unknown. For this reason, this thesis aims to explain dark space with phenomenology that focuses on the essence. It questions the subconscious/unconscious in people's identification of dark space. In this sense, it is based on psychoanalysis, which is a method of analysis of the psyche. Because architecture, which transforms emotion into form, and psychoanalysis, which transforms emotion into language, have similar approaches. While evaluating through psychoanalysis, this study is grounded on Carl Gustav Jung's theory of the unconscious and its archetypes, and Sigmund Freud's unconscious, triple theory (id-egosuperego) and the uncanny. Therefore, this study is based on the subject-space relationship. The unobservable reality of the dark space, which the subject identifies in the subconscious/unconscious, arises a feeling of uneasiness, restlessness and alienation. These moods correspond to Sigmund Freud's concept of the uncanny. For this reason, the examples that this thesis deals with are about the places where human beings, who care about belonging, experience alienation. It examines the darkness and uncannyness of well-known inhabited spaces (house, underground) and places of memory (monumental structures, religious buildings, prisons) that are embedded in the collective memory. The moment of shock in the uncanny and the enchantment of the alienation caused by the state of being dumb is described as“sublime”by Edmund Burke. It is the subject of research on the uncanny of the dark space and the sublime, spatial examples created by the uncanny. The findings obtained as a result of conceptual and spatial research are discussed through spaces where reality can be observed without suppression and emotions are expressed without masking. Spatial findings are strengthened by discussing darkness in observational spaces (such as cinema and theater) and imaginary spaces (such as literary space). This discussion over spaces where emotions are expressed is the analysis of how darkness and dark space dominate the subconscious through the division of the self.
Benzer Tezler
- Nesne yönelimli mimarlık pratiği ve 'Karanlık Ekoloji': Bir özne-mimar sorgulaması
Object oriented architecture practice and 'Dark ecology': A subject-architect inquiry
ALPEREN COŞKUNER
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Felsefeİstanbul Bilgi ÜniversitesiMimarlık Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ŞEBNEM YALINAY ÇİNİCİ
- Japon animelerinde kent ve mimarlık: Ghost in the shell ı&ıı ve metropolis üzerinden bir inceleme
Architectural and urban representation in Japanese animes: Ghost in the shell i&ii and metropolis as case study
MELODİ İPEK ÖZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2012
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. OZAN ÖNDER ÖZENER
- Mimarlıkta renk: Anlam-okuma-yorumlama
Color in architecture: Reliting, understanding exposing
AYŞEGÜL KURUÇ ADA
Doktora
Türkçe
2006
MimarlıkMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NESRİN DENGİZ
- Gece mekanları üstüne bir araştırma: Tarihi Kemeraltı Çarşısı'nın karanlık yanını ortaya çıkarmak
An inquiry into nocturnal space: Uncovering the dark side of the historical Kemeraltı Bazaar
ÖMER YEŞİLDAĞ
Yüksek Lisans
İngilizce
2020
Mimarlıkİzmir Yüksek Teknoloji EnstitüsüMimarlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. TONGUÇ AKIŞ
- Architecture as a technology of framing experience: Camera obscura, camp, and the confessional
Bir deneyim çerçeveleme teknolojisi olarak mimarlık: Karanlık oda, kamp, ve günah çıkarma odası
VELİ ŞAFAK UYSAL
Doktora
İngilizce
2009
Felsefeİhsan Doğramacı Bilkent Üniversitesiİç Mimarlık ve Çevre Tasarımı Ana Sanat Dalı
YRD. DOÇ. DR. İNCİ BASA