Trabzon Sümela Manastır'ında restorasyon ve koruma müdahalelerinin değerlendirilmesi
Evaluation of restoration and conservation interventions in Trabzon Sumela Monastery
- Tez No: 773618
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ KADER REYHAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Mimarlık, Architecture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: İngilizce
- Üniversite: Eskişehir Osmangazi Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Mimarlık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Mimarlık Tarihi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 125
Özet
Sümela Manastırı, Anadolu'nun kuzeydoğu bölgesinde Karadeniz kıyısına yakın bir coğrafi konuma sahip olup 4. yüzyıla kadar uzanan tarihi geçmişi ile önemli bir tarihi yapı olarak kabul edilmektedir. Manastır, inşa tarihinden günümüze farklı dönemlerde restorasyon uygulamaları geçirmiştir. Son restorasyon çalışması da 2010 yılında başlayıp 2020 yılında tamamlanmıştır. Manastır, günümüzde kontrollü olarak tekrar turizm amaçlı ziyaretçilere açılmış durumdadır. Yapı aynı zamanda UNESCO dünya mirası geçici liste içinde yer almakta ve ana listeye terfi etmeyi beklemektedir. Bulunduğu zorlu coğrafi şartlar ve önemli bir taşınmaz kültür varlığı olması Sümela Manastırı'nda yapılan restorasyon çalışmasının önemini arttırmaktadır. Ancak, bulunduğu konum ve kültür varlığının kompleks yapısı sebebiyle bu aşamada çeşitli zorluklarla karşılaşılmaktadır. Bu zorlukları tanımak ve üstesinden gelebilmek için öneriler geliştirmek, bir yandan yapının diğer yandan benzer yapıların restorasyonuna yol gösterici olması açısından son derece önemli olmaktadır. Bu araştırmanın öncelikli amacı, Sümela Manastırı'nda yakın zamanda gerçekleştirilen restorasyon çalışması ve getirilen koruma önerisini, Venedik Tüzük yönergeleri doğrultusunda tartışmak, analiz ederek değerlendirmek ve restorasyonun artılarıyla eksilerini belirlemektir. Yapılan literatür araştırması, ağırlıklı olarak Sümela manastırının tarihsel gelişimini ve MS.386' dan itibaren farklı dönemlerdeki durumunu gösteren restitüsyon süreçlerini ve yapıda gerçekleşen müdahaleleri, Türkiye Kültür ve Turizm Bakanlığı bünyesinde 2010-2020 yılları arasında yapılan nihai restorasyon sürecinin ilerlemesini içermektedir. Yapılan çalışma ayrıca, yapılan uygulamalardaki kullanılan orijinal malzemeyi ve uygulama tekniğini belirlemek, cephedeki hasarlı yerler ve yıkılmış yerlerin yeniden inşa sürecinde karşılaşılan zorlukları ve zorluklarla mücadele etme yaklaşımlarını göstermeyi hedeflemektedir. Yapıda bahsedilen yıllar arasında uygulanan restorasyonunda karşılaşılan en büyük zorluk, yetersiz bakım ve daha önce yapılan bilimsel olmayan restorasyonlardan kaynaklanan potansiyel hasarların yarattığı tahribata yapının özgünlüğünü koruyarak çözüm üretmek ve uygulamak olduğu söylenebilir. Bu çalışma, benzer bağlamda literatüre katkı sunmak ve benzer restorasyon çalışmalarının zorluklarına dikkat çekmek açısından da önemli olduğu söylenebilir. Tezin içeriğinde, tarih boyunca yapının gelişimini gösteren restitüsyon süreci tanıtılacak ve özellikle 2010-2020 yıllar arasında uygulanan son restorasyonun gelişimi tüm süreciyle birlikte analiz edilip değerlendirilecektir. Bunun yanı sıra, çalışmada yapılan restorasyon sürecindeki koruma müdahalelerini nedenleriyle birlikte bilinçli olarak tartışacak ve değerlendirecektir. Tez çalışması, nitel yöntemlere dayalı olarak aşağıda belirtilen araştırma problemlerine cevaplar aramayı hedeflemektedir. Bunlar; Sümela Manastırı'nda gerçekleştirilen restorasyon çalışmasındaki hedefler nelerdir? Restorasyon öncesi yapının durumu nasıldı? Sümela Manastırı'nda yapılan restorasyonun sürecinde, önceki restitüsyon durumları ve yapılan müdahaleler dikkate alınmış mıdır ve yapının restorasyonunda karşılaşılan zorluklar nelerdir? M.S. 386'dan bu yana farklı dönemlerde gerçekleştirilmiş koruma müdahaleleri tarihi yapının korumasına olumlu katkı sunmuş ve yapının görkemini arttırmış mıdır, yoksa yapının kültürel özgün özelliklerini kaybetmesine sebep mi olmuştur? Yapılan restorasyon, farklı zaman dilimlerinde yapıya eklemlenen tüm katmanların korunmasını mı hedeflemektedir? 2010-2020 restorasyonunda yapılan müdahaleler, Venedik tüzüğünde belirtilen yönergelere uygun mudur? Doğal afetler ve daha önceki müdahalelerden kaynaklanan olası hasarların üstesinden gelmek için yeni yöntem, inşa teknikleri ve malzemeleri kullanılmakta mıdır? Restorasyon, mimari ve kültürel miras turizmi kapsamında yerel turizme ve yerel ekonomiye herhangi bir etki yapabilir mi ve/veya yapmakta mıdır? Daha fazla ziyaretçi çekmek için tarihi yapı ve çevresine erişilebilirliği iyileştirmek için herhangi bir önlem bulunuyor mu? Venedik Tüzüğü'nün uluslararası yönergelerine dayalı olarak Sümela Manastırı'nda uygulanan restorasyonu tartışma ve değerlendirmedeki amaç, kararların, uygulamaların ve müdahalelerin mirasın korunmasına yönelik uluslararası yönetmeliklere ne kadar uyduğunu değerlendirmektir. Uluslararası düzenlemelere dayalı restitüsyon süreci ve restorasyonun değerlendirilmesinde, modern teknoloji ve buna dayalı restorasyon teknik ve yaklaşımlarının yaygın kullanımı nedeniyle devam eden restorasyon takdir edilebilir. Öte yandan, turizmi ve erişilebilirliği geliştirerek bölgenin ekonomik durumunu iyileştirmek için tarihi yapının durumunu iyileştirmek hedefiyle yapılan ve/veya yapılacak olan koruma yaklaşım ve müdahalelerinin sürekli geliştirilmesine de ihtiyaç duyulduğu söylenebilir.
Özet (Çeviri)
Sumela Monastery has been recognized as a significant and important historic structure in the Northern region of Anatolia near to the bank of Black Sea as its unique geographic location and historic contexts dated back to fourth centuries. The monastery has undergone various restoration throughout the history and the last restoration has been done between 2010 to 2020. The monastery is opened to use as a museum in 2020. The structure is also promoted for UNESCO world heritage sites and awaiting a promotion to the main list. This study intended to recognized the challenges and difficulties faced to restore the unique and massive structure located in a unique geographical location. Also, the restoration between 2010-2020 had to overcome certain specific challenges like potential damages due to poor maintenance and unscientific previous restorations. But it pretends that the restoration has able to achieve its goal by using the modern technological support and deploying scientific restoration methods. This study hopes to contribute to the literature and the further restoration challenges with similar context. One of the objectives of this research is to observe and analyze the process of restitution throughout the history and the observing the progress of the restoration process occurred especially between 2010-2020. The study will deliberately discuss and evaluate the interventions during the last restoration and its causes that has been done between 2010-2020. The primary aim of this research is to discuss and analyses the proposal for the recent restoration for Sulema monastery based on the Venice charter guidelines to determine the pros and cons of the restoration. During the analysis it is aimed to document various significant efforts to restore this structure such as the methods used for restoration during various time periods from 386 AD and the progress of the final restoration process. From the evaluation of the restitution process and restoration in comparison with the international regulations the on-going restoration can be appreciated due to deployment of modern technologies and restoration techniques and approaches. On the other side the conservation still has more to achieve for improving the status of the historical structure to improve the economic status of the region by improving tourism and accessibility.
Benzer Tezler
- Trabzon'a gelen Arap turistlerin tüketici davranışlarını belirlemeye yönelik bir araştırma
A research to determine the consumer behaviour of Arab tourists visiting Trabzon
BÜŞRANUR BOGENÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
TurizmKaradeniz Teknik Üniversitesiİşletme Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HASAN AYYILDIZ
- Altındere Vadisi (Maçka-Trabzon) ve yakın yöresinin jeolojisi
The Geology of Altındere Valley (Maçka-Trabzon) and its surrounding area
ŞEYDA KOLAYLI
Yüksek Lisans
Türkçe
2002
Jeoloji MühendisliğiKaradeniz Teknik ÜniversitesiJeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. CEMİL YILMAZ
- Trabzon'da Hristiyanlık tarihi ve Sümela Manastırı'nın Hristiyanlıktaki yeri
The History of Christianity in Trabzon and the importance of Sumela Monestery in Christianity
AHMET TÜRKAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2003
DinSelçuk ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET AYDIN
- Altındere Vadisi (Maçka-Trabzon) orman vejetasyonu florası
Flora of forest vegetation of Altındere Valley (Maçka-Trabzon)
ALPER UZUN
Yüksek Lisans
Türkçe
2002
Ormancılık ve Orman MühendisliğiKaradeniz Teknik ÜniversitesiOrman Mühendisliği Ana Bilim Dalı
Y.DOÇ.DR. SALİH TERZİOĞLU
- Trabzon ilinde kültür turizmi ve turizm planlamasına etkisi
Culture tourism in Trabzon and its effects on tourism planning
DENİZ SAĞLAM YÜKSEL
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
CoğrafyaÇanakkale Onsekiz Mart ÜniversitesiTürkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. OKAN YAŞAR