Meta okuryazarlığı özyeterliliğinin karşılaşılan yalan haberindoğrulanmasındaki rolü
The role of metaliteracy self-efficiency in verifying fakenews encountered
- Tez No: 773677
- Danışmanlar: PROF. DR. MUSTAFA ŞEKER
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Gazetecilik, Journalism
- Anahtar Kelimeler: Meta okuryazarlığı, yalan haber, doğrulama, Meta literacy, fake news, verification
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Akdeniz Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Gazetecilik Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 169
Özet
Okuryazarlık becerileri günümüz dijital bilgi ekosisteminin temel gereksinimlerindendir. Bu ortamın çok yönlü ve çok katmanlı doğası, bireylerin bazı yetkinlikleri edinmesini gerekli kılmaktadır. Bu ekosistemde birçok alanda olduğu gibi doğru bilgiye ya da güvenilir habere ulaşabilmek; yanı sıra edinilen bilginin/haberin doğruluğunu sorgulayabilmek kimi durumlarda zorlu bir sürece işaret edebilmektedir. İhtiyaç duyulan beceri ve edinimlerden yoksun bireyler, dolaşımda olan yanlış bilgilere karşı direnç gösterememekte; bu durum da bireysel anlamda yanlış yönlendirilme ihtimalini güçlendirmekte, toplumsal düüzeyde ise sağlıksız bir kamuoyunun gelişimine neden olmaktadır. Bu bağlamda tez çalışmasında kapsayıcı ve çok yönlü bir okuryazarlık türü olan meta okuryazarlığının, karşılaşılan yalan haberleri anlamlandırma ve sorgulama süreçleri açısından bir rolünün olup olmadığı sorgulanmaktadır. Bunun ortaya çıkarılması için bir saha araştırması gerçekleştirilmiş, Türkiye'nin yedi bölgesinin nüfus yoğunluğunu orantısal olarak temsil edecek şekilde çevrimiçi anket yoluyla veriler toplanmış ve çıkan sonuçlar Jamovi 2.3.9. programı kullanılarak analiz edilmiştir. Anketin öncesinde literatürde bulunmayan Meta Okuryazarlığı Özyeterliliği Ölçeği" bu tez çalışmasında geliştirilmiş ve sahaya bu anket uygulanmıştır. Sonuç olarak ise meta okuryazarlığının karşılaşılan yalan haberlerin algılanması ve sorgulanması anlamında bir etkisinin olduğu sonucuna ulaşılmış ve tezde detaylandırılarak anlatılmıştır.
Özet (Çeviri)
Literacy skills are one of the basic requirements of today's digital information ecosystem. The multi-faceted and multi-layered nature of this environment requires individuals to acquire certain competencies. In this ecosystem, as in many areas, to reach accurate information or reliable news; In addition, being able to question the accuracy of the information/news obtained may indicate a difficult process in some cases. Individuals who lack the necessary skills and acquisitions are unable to resist the circulating false information; this situation strengthens the possibility of misdirection in the individual sense and causes the development of a healthy public opinion at the social level. In this context, in this thesis, it is questioned whether meta-literacy, which is an inclusive and versatile type of literacy, has a role in the processes of making sense of and questioning fake news. To reveal this, a field survey was conducted, data were collected through an online survey to represent the population density of seven regions of Turkey proportionally, and the results were obtained in Jamovi 2.3.9. analyzed using the program. The Meta Literacy Self-Efficacy Scale, which was not available in the literature before the survey, was developed in this thesis study and this survey was applied to the field. As a result, it was concluded that meta-literacy has an effect on the perception and questioning of the fake news encountered, and it is explained in detail in the thesis.
Benzer Tezler
- Design and implementation of an AI competency module for prospective teachers: A mixed-methods study
Öğretmen adayları için yapay zeka yetkinlik modülünün tasarımı ve uygulanması: Karma yöntemli bir çalışma
BERSU ANSEN
Yüksek Lisans
İngilizce
2025
Eğitim ve ÖğretimBoğaziçi ÜniversitesiBilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MUTLU ŞEN AKBULUT
- Medya okuryazarlığı konulu tezlerin meta-sentezi; 2007-2023 yılları arası
Meta-synthesis of thesis on media literacy; Between 2007-2023
BERİVAN DEMİR
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Eğitim ve ÖğretimErzincan Binali Yıldırım ÜniversitesiTürkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. İHSAN ÜNLÜ
- Sağlık okuryazarlığı ve COVİD-19 aşı okuryazarlığı düzeyinin COVİD-19 aşı kabulüne etkisinin incelenmesi: bir meta analiz çalışması
Examining the effect of health literacy and COVİD-19 vaccine literacy level on COVİD-19 vaccine acceptance: a meta-analysis study
TAYFUN KUÇLU
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2023
Halk SağlığıGazi ÜniversitesiHalk Sağlığı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HAKAN TÜZÜN
- Türkiye'de sağlık okuryazarlığı düzeyi: Bir meta-analiz çalışması
Health literacy level in Turkey: A meta-analysis
GAZİ ÜNLÜ
Doktora
Türkçe
2025
Halk SağlığıSakarya ÜniversitesiSağlık Yönetimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SELMA ALTINDİŞ
- Guidelines for developing critical media literacy instructional framework: A critical interpretive meta study
Eleştirel medya okuryazarlığı öğretim çerçevesi geliştirme kılavuzu: Bir eleştirel yorumlayıcı meta çalışma
BERKAY ÜNDEĞER
Yüksek Lisans
İngilizce
2021
Eğitim ve Öğretimİhsan Doğramacı Bilkent ÜniversitesiEğitim Programları ve Öğretimi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ HALİS NECMİ AKŞİT