İstanbul'da Erken Cumhuriyet Dönemi ilkokul binaları (1923-1945)
Early Republican Period primary school buildings in Istanbul (1923-1945)
- Tez No: 774672
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ ARİF MISIRLI
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Mimarlık, Architecture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Trakya Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Mimarlık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 228
Özet
Millî Mücadele'den sonra kurulan Türkiye Cumhuriyeti her alanda yenilikler getirmek için atılımlarda bulunmuştur. Hayata geçirilmeye çalışılan başlıca yenilikler; ekonomi, sosyal hayat, hukuk ve eğitim gibi alanlarda yapılmıştır. Eğitim alanında birliğin sağlanabilmesi için adımlar atılmış, Maarif Vekâleti kurularak bütün eğitim kurumları vekâlete bağlanmıştır. Osmanlı İmparatorluğu'nun uzun bir zaman diliminde hüküm sürmüş olması nedeniyle eğitim sisteminde yıllar içerisinde reformlar yapmış ancak birlik sağlanamamıştır. Cumhuriyet ile birlikte eğitim birliği sağlanmış ve eğitimin temel hak olarak tüm halka ulaştırılması hedeflenmiştir. Öncelikle eğitimin verilebilmesi için fiziki alt yapının sağlanması ve tüm ülkeye yayılması gerektiği anlaşılmıştır. Bu kapsamda Maarif Vekâleti içerisinde 1927 yılında bir İnşaat Bürosu kurulmuştur. Kurulan bu büro bir yandan kırsal alanlarda okul yapılarının yaygınlaştırılması için çalışmalar yaparken diğer yandan şehirlerde oluşan okul yapısı ihtiyaçlarını karşılayabilmek için tip projeler hayata geçirmiştir. Köy okulları için yapımı kolay ve köylü tarafından yapılabilecek aynı zamanda soğuk ve sıcak iklim bölgelerine uygun tip proje olarak okul yapıları için projeler hazırlanmıştır. Aynı zamanda şehirlerde de farklı planlarda hem tip proje olarak hem de münferit olarak okullar inşa edilmiştir. Bu çalışmada İstanbul'da Cumhuriyet'in ilk dönemlerinde yapılmış ilkokul yapılarını belirlemek ve belirlenen yapıları kendi içerisinde yapım yılları, mimari üslupları, vaziyet planları, plan, cephe ve yapım tekniklerini referans alarak değerlendirmek amaçlanmıştır. Erken Cumhuriyet dönemindeki ilkokul binalarının değerlendirilmesi için eğitim sistemi ve mimarisinin gelişimi incelenmiştir. Bu süreçte etkin olan mimari üsluplara değinilmiştir. Daha sonra tip proje kavramının gelişimi irdelenerek Erken Cumhuriyet dönemindeki ilkokul yapıları incelenmiştir. Çalışma kapsamında 31 adet ilkokul yapısı ele alınmıştır. Bu okullar içerisinde tip proje olarak tasarlanmış yapılar ile birlikte münferit plana sahip yapılar bulunmaktadır. Tip projeler özellikle planlama ve cephe karakteri üzerinden kendi içinde iki gruba (A ve B) ayrılmıştır. Tip plan özelliği göstermeyen yapılar ise ayrı başlıklar halinde incelenmiştir. Çalışma kapsamındaki yapıların inşa edildikleri dönem ve şartlar ele alınarak, politikaların sadece toplumsal düzeni değiştirmediği mimarinin de bu şartlar altında değiştiği değerlendirilmiştir. Tip projelerin yaygın bir şekilde uygulanması Cumhuriyet'in eğitim politikasının halk genelinde yaygınlaşmasını sağlamıştır. 1923-1927 yılları arasında inşa edilmiş okul yapıları Birinci Ulusal Üslup'un izlerini sergilerken; 1927 yılında Ersnt Egli'nin Maarif Vekâleti'nin İnşaat Bürosu'nun başına geçmesinden sonra üretilen okul yapılarında Cumhuriyet'ten önceki mimari üslubun özellikle cephede değiştiği tespit edilmiş ve yapıların cephelerinde sadeleşme eğilimlerinin görüldüğü saptanmıştır. Planlamada benzer özellikler görülse de cephedeki yalınlaşma Cumhuriyet'in benimsemek istediği modernleşme sürecinin yansımalarını oluşturmuştur. Erken Cumhuriyet Dönemi tip planları Osmanlı Dönemi'nde yapılan tip plan anlayışının sonucudur. İdadi binalarının tip plan olarak tasarlanması ve kullanımlarına göre ayrılması ile başlayan süreç, Birinci Ulusal Akım'ın getirdiği ortak plan ve cephe kurgusu ile devam etmiştir. Geç Osmanlı Dönemi'ne ait bu plan ve cephe anlayışları Cumhuriyet Dönemi'ne kadar taşınmış ve 1927 yılından sonra tekrar yorumlanarak 1940'lara kadar sadeleşerek devam etmiştir. Sonuç olarak çalışmada ele alınan yapılar, Erken Cumhuriyet Dönemi okul mimarisi hakkında bilgi vermesi, yapıldıkları dönem itibariyle bulundukları çevrenin bir parçası olmaları açısından belge değeri taşımaktadırlar. Kütlesel anlamda değişiklik yaşamadıkları ve dolu-boş oranları korundukları için özgünlük değerine sahiptirler. Bu nedenlerden dolayı ele alınan yapılar günümüzde tarihi birer miras olup dönemin dinamiklerini günümüze kadar taşıyan şahitlerdir.
Özet (Çeviri)
The Republic of Turkey, which was established after the National Struggle, made breakthroughs to bring innovations in every field. The main innovations that are tried to be implemented are; made in areas such as economy, social life, law and education. Steps were taken to ensure unity in the field of education, the Ministry of Education was established and all educational institutions were connected to the mandate. Since the Ottoman Empire ruled for a long time, reforms were made in the education system over the years, but unity could not be achieved. With the Republic, the unity of education was ensured and it was aimed to deliver education to all people as a fundamental right. First of all, it was understood that physical infrastructure should be provided and spread to the whole country in order to provide education. In this context, a Construction Bureau was established in 1927 within the Ministry of Education. This office, which was established, while working on the dissemination of school buildings in rural areas, on the other hand, has implemented typical projects in order to meet the school building needs in cities. Projects for school buildings have been prepared as a type project that is easy to construct for village schools and can be made by the villager, and is suitable for cold and hot climate regions. At the same time, schools were built in different plans, both as a type project and individually. In this study, it is aimed to determine the primary school buildings built in the first periods of the Republic in Istanbul and to evaluate the determined buildings by reference to their construction years, architectural styles, site plans, plans, facades and construction techniques. In order to evaluate the primary school buildings in the Early Republican period, the development of the education system and architecture was examined. The architectural styles that were active in this process were mentioned. Then, the development of the concept of type project was examined and the primary school buildings in the Early Republic period were examined. Within the scope of the study, 31 primary school structures were discussed. Among these schools, there are buildings designed as type projects and buildings with individual plans. Type projects are divided into two groups (A and B) within themselves, especially on the basis of planning and facade character. The structures that do not show the characteristic of a type plan are examined under separate headings. By considering the period and conditions in which the buildings within the scope of the study were built, it was evaluated that the policies did not only change the social order, but the architecture also changed under these conditions. Widespread implementation of type projects enabled the education policy of the Republic to become widespread among the people. While the school buildings built between 1923-1927 exhibit the traces of the First National Style; After Ersnt Egli became the head of the Construction Bureau of the Ministry of Education in 1927, it was determined that the architectural style before the Republic had changed in the school buildings, especially on the facades, and it was determined that the facades of the buildings were simplistic. Although similar features are seen in the planning, the simplification on the front has created the reflections of the modernization process that the Republic wanted to adopt. Early Republican Period type plans are the result of the type plan understanding made in the Ottoman Period. The process, which started with the design of the high school buildings as a type plan and their separation according to their use, continued with the common plan and façade setup brought by the First National Movement. These plans and façade conceptions of the Late Ottoman Period were carried back to the Republican Period and were reinterpreted after 1927 and simplified until the 1940s. As a result, the buildings discussed in the study are of document value in terms of giving information about the Early Republican Period school architecture and being a part of the environment they were built in as of the period they were built. They have originality value because they do not experience any change in mass and their full-empty ratios are preserved. For these reasons, the structures discussed are today historical heritage and are the witnesses who carry the dynamics of the period until today.
Benzer Tezler
- II. Meşrutiyet'ten Cumhuriyet'e İstanbul kız mektepleri
Girls' schools of Istanbul from the Second Constitution to the Republic Period
ARİFE BETÜL BİLAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
MimarlıkYıldız Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NURAN PILEHVARIAN
- Yurt Bilgisi ders kitaplarında çocuk kimliğinin temsili (1923-1950)
Representation of child identity in civics (Yurt Bilgisi) textbooks (1923-1950)
HAMİDE KILIÇ
Doktora
Türkçe
2021
Eğitim ve Öğretimİstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşaİlköğretim Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. BETÜL BATIR
- Söke'de Türk mimarisi
Turkish architecture in Söke
ALPER ATICI
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Sanat TarihiPamukkale ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MUSTAFA BEYAZIT
- Türkiye eğitim sisteminde denetim ve denetmen yetiştirme sürecinin analizi
Başlık çevirisi yok
SEVİM ÖZTÜRK
- İbrahim Öktem İlköğretim Okulu koruma projesi
Ibrahim Oktem Primery School conservation project
MERVE KALECİ HATİPOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. OĞUZ MÜFTÜOĞLU