Hava kalitesi ve su/atıksu yönetimi odağında kentlerin sürdürülebilir kalkınma amaçları performansının belirlenmesi
Determining the performance of sustainable development goals of cities by focus on air quality and water/wastewater management
- Tez No: 775120
- Danışmanlar: PROF. DR. NÜKET SİVRİ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Çevre Mühendisliği, Environmental Engineering
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Çevre Mühendisliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Çevre Mühendisliği Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 282
Özet
Birleşmiş Milletler (BM) tarafından belirlenen Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları (SKA), sürdürülebilirliği odağına alarak ülkelerin 2030 yılına kadarki kalkınma eylemleri için ortak bir yol haritası çizmektedir. Özellikle halk sağlığı ile doğrudan ilişkili hava kalitesi ve su/atıksu yönetimi perspektifinden“çevre yönetimi”boyutu, SKA içerisinde önemli bir yer tutmaktadır. Bu perspektiften SKA performansı, Türkiye gibi nüfusu önemli ölçüde kentsel alanlarda yaşayan ülkelerde, belediyeler ve diğer şehir yönetimlerinin faaliyetleri ile doğrudan ilişkilidir. Bu çalışmada, SKA ile alt hedefler ve göstergelerin halk sağlığı ile ilişkili olanları, SKA Göstergeleri üzerine Kuruluşlar arası Uzman Grup (IAEG-SDGs) katman sınıflandırması dikkate alınarak belirlenmiştir. Ayrıca çalışma alanı olarak, Türkiye'nin kentsel ve endüstriyel olarak en etkin coğrafi bölgesi olan Marmara Bölgesi'ndeki Balıkesir, Bursa, İstanbul, Kocaeli, Sakarya ve Tekirdağ büyükşehirleri belirlenmiştir. Çalışma alanı olarak belirlenen şehirlerde, BM tarafından işaret edilen SKA hesaplama metodolojileri kullanılarak; i) hava kirliliğine atfedilen ölümler, ii) güvenle yönetilen içme suyu hizmetlerine erişen nüfus oranı ile bu hizmetlerin ekonomik olarak karşılanabilirliği, iii) güvenle yönetilen sanitasyon hizmetlerine erişen nüfus oranı ve iv) atıksuların arıtılma performansları ortaya konmuştur. Halk sağlığı ile ilişkili her bir çevre yönetimi göstergesi referans alınarak belirlenen şehirlere ait performans durumları, bir arada değerlendirilmiş ve üç farklı endeks senaryosu geliştirilmiştir: i) doğrusal derecelendirme, ii) düzlemsel derecelendirme ve iii) kategorik doğrusal derecelendirme. Geliştirilen bu senaryoların her biri ile, çalışma kapsamında yer alan şehirleri“Çevre Yönetimi-SKA Performansı”ölçütüne göre değerlendiren endeksler oluşturulmuştur. Bu bağlamda, çevre yönetiminin bileşenlerine göre sınıfsal bir karşılaştırma olanağı sunan kategorik doğrusal derecelendirme senaryosunun, şehirlere ait Çevre Yönetimi-SKA Performans ölçümlerinde daha elverişli olduğu değerlendirilmektedir. Kategorik doğrusal derecelendirme kullanılarak, araştırma kapsamındaki şehirler için hesaplanan Çevre Yönetimi-SKA performansı en yüksek şehir Kocaeli (%98,30) olarak saptanmıştır. Kocaeli'yi sırasıyla Tekirdağ (%70,62), İstanbul (%45,91), Sakarya (%41,68), Balıkesir (%37,48) ve Bursa (%36,96) takip etmektedir. Bununla birlikte, şehir sayısı arttıkça, normalizasyon hassasiyeti ve endeksin kıyaslama kabiliyetinin de arttığı görülmektedir.
Özet (Çeviri)
Sustainable Development Goals (SDGs), determined by the United Nations (UN), draw a common roadmap for the development actions of countries until 2030 by focus on sustainability. Especially in terms of air quality and water/wastewater management, which is directly related to public health, the dimension of“environmental management”has a crucial part of the SDG. From this perspective, SDG performance is directly related to the activities of municipalities and other city governments in countries such as Türkiye, where a significant portion of the population lives in urban areas. In this study, those environmental management indicators related to public health were determined by taking into account the“Inter-agency and Expert Group on SDG Indicators (IAEG-SDGs)”tier classification. In addition, Balıkesir, Bursa, Istanbul, Kocaeli, Sakarya and Tekirdağ metropolitan cities in the Marmara Region, which is the most urban and industrially active geographical region of Turkey, were determined as the study area. In the cities determined as the study area, using SDG calculation methodologies indicated by the UN; i) mortality rate attributed to air pollution, ii) proportion of population using safely managed drinking water services and their affordability, iii) proportion of population using safely managed sanitation services, and iv) wastewater treatment performances have been revealed. The performance status of the cities determined with reference to each environmental management indicator related to public health were evaluated together and three different index scenarios were developed: i) linear rating, ii) planar rating and iii) categorical linear rating. With each of these scenarios developed, indices were created that evaluate the cities within the scope of the study according to the criteria of“Environmental Management-SDG Performance”. In this context, it is considered that the categorical linear rating scenario, which provides a class comparison opportunity according to the components of environmental management, is more convenient in the Environmental Management-SDG Performance measurements of cities. Using the categorical linear rating, the city with the highest Environmental Management-SDG performance calculated for the cities within the scope of the research was determined as Kocaeli (98.30%). Kocaeli has been followed by Tekirdağ (70.62%), Istanbul (45.91%), Sakarya (41.68%), Balıkesir (37.48%) and Bursa (36.96%). However, it is seen that as the number of cities increases, the normalization precision and the comparison ability of the index also increase.
Benzer Tezler
- Deri endüstrisinde temiz üretim yaklaşımı: Su ve atıksu yönetimi
Clean production approach in leather industry: Water and wastewater management
HAVVA KILIÇ
Doktora
Türkçe
2021
Çevre MühendisliğiKonya Teknik ÜniversitesiÇevre Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BİLGEHAN NAS
- Simulation based optimization of aeration in carousel reactors for securing new EU discharge regulations
Yeni AB deşarj yönetmeliklerinin güvence altına alınması için karusel reaktörlerde havalandırmanın simülasyon tabanlı optimizasyonu
IRMAK ÖZDEMİR
Yüksek Lisans
İngilizce
2024
Çevre Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiÇevre Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HAYRETTİN GÜÇLÜ İNSEL
- Calculation of nitrous oxide emissions of municipal wastewater treatment plants under dynamic loads with simulation models
Kentsel atıksu arıtma tesislerinin dinamik yükler altında nitröz oksit emisyonlarının simülasyon modelleri ile hesaplanması
HÜSEYİN NALBANTO
Yüksek Lisans
İngilizce
2024
Çevre Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiÇevre Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HAYRETTİN GÜÇLÜ İNSEL
- Çöp sızıntı sularının MBR + NF ile arıtılması, performans değerlendirmesi ve modellenmesi
Treatment of landfill wastewater with MBR + NF, performance evaluation and modelling
MURAT YİĞİT
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Çevre Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiÇevre Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. EMİNE ÇOKGÖR
- Sulak alanların sorunları ve rehabilitasyon önerileri: Akgöl sulak alanı
Problems of wetlands and rehabilitation proposals: Case study of Akgol wetland
DUYGU BARAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Çevre Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiÇevre Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYŞE GÜL TANIK