Soyada (Glycine max (L.) Merrill) yüksek sıcaklığa toleransın kalıtımı
The inheritance of high temperature tolerance in soybean (Glycine max (L.) Merrill)
- Tez No: 775380
- Danışmanlar: PROF. DR. AYDIN ÜNAY
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Ziraat, Agriculture
- Anahtar Kelimeler: Gen etkileri, Heterotik etkiler, Kalıtım, Stres, Uyum yetenekleri, Heat stress, Heritability, Gene actions, Combining ability, Heterotic effects
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Aydın Adnan Menderes Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarla Bitkileri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 348
Özet
Amaç: Soyada çiçeklenme ve tane dolum dönemindeki yüksek sıcaklık stresi küresel iklim değişikliğinin önemli bir sonucudur. Bu nedenle, yüksek sıcaklık stresi altında soyanın tarımsal, fizyolojik ve kalite özelliklerinin kalıtımının saptanması, uygun anaç ve ümitvar melez kombinasyonların belirlenmesi bu çalışmanın amacını oluşturmuştur. Materyal ve Yöntem: Çalışmada materyal olarak Arısoy, Pınar, Samsoy, Ataem-7 ve Blaze soya çeşitleri, bunların yarım diallel F1 popülasyonları ve kontrol olarak ise Lider çeşidi kullanılmıştır. 2020 yılında çiçeklenme (R1 - R2) ve tane dolum başlangıcı (R5) dönemlerinde yüksek sıcaklık stresi yapay olarak oluşturulmuştur. İncelenen özellikler için diallel melez analizleri yapılmıştır. Bulgular: Jinks-Hayman tipi melez analizine göre incelenen tüm özelliklerin eklemeli olmayan genler tarafından kontrol edildiği tespit edilmiştir. Ataem-7 ve Blaze çeşitlerinde boş bakla sayısını azaltıcı, Pınar ve Samsoy çeşitlerinde ise verimi artırıcı yönde genel uyum yeteneği etkileri saptanmıştır. Boş bakla sayısı ve tek bitki verimi yönünden Pınar × Samsoy melez kombinasyonu olumlu özel uyum yeteneği etkilerine sahiptir. Tek bitki verimi ve protein içeriği yönünden genellikle olumsuz buna karşın yağ içeriği yönünden olumlu heterotik etkiler bulunmuştur. Sonuç: Yüksek sıcaklık stresi altında yürütülecek ıslah çalışmalarında tek bitki seçiminin ileri generasyonlarda (F5-F6) yapılmasının yararlı olacağı belirlenmiştir. Sıcaklık stresine toleranslı genotip geliştirme amacıyla yürütülecek ıslah çalışmalarında Arısoy ve Pınar çeşitleri anaç olarak başarı ile kullanılabilir. Ayrıca, Arısoy × Ataem-7 ve Pınar × Samsoy melez kombinasyonlarının ise ileri generasyonlara aktarılması sonucuna varılmıştır.
Özet (Çeviri)
Objective: Heat stress during flowering and seed filling is an important result of global climate change. Therefore, this study was designed to determine the inheritance of agronomic, physiological and quality characteristics of soybean, the suitable parent and promising hybrids under heat stress. Material and Methods: Arısoy, Pınar, Samsoy, Ataem-7 and Blaze soybean cultivars, and their half-diallel F1 populations were used as material in this study. Also, the Lider cultivar was used as a check. Heat stress was created as artificial during the flowering (R1 - R2) and the beginning of seed filling (R5) in 2020. Diallel analyses were performed for all characteristics. Results: Jinks-Hayman type diallel analysis indicated that all characteristics were controlled by non-additive genes. While general combining ability effects of Ataem-7 and Blaze cultivars were favourable for unfilled pod number, Pınar and Samsoy cultivars had significant and positive general combining ability effects for yield. Pınar × Samsoy combination had positive specific combining ability effects in terms of unfilled pod number and yield. Generally, negative heterotic effects for single-plant yield and seed protein content were determined whereas heterotic effects for seed oil content were a positive direction. Conclusion: Single-plant selection in plant breeding programmes under heat stress should be started in the next generations (F5-F6). Arısoy and Pınar can be successfully used as genitors in heat stress-tolerant breeding. Also, Arısoy × Ataem-7 and Pınar × Samsoy hybrid combinations should be transferred to further generations.
Benzer Tezler
- Nitrik oksit uygulamasının sıcaklık stresi altında yetişen soya bitkisinin büyüme ve gelişmesi üzerine etkisi
The effect of nitrical oxide application on the growth and development of growing soya plants under the temperature stress
HAVVA GİZEM TEKİN
- Bazı pestisitlerin soya (Glycine max (L.) Merrill cv. May 5312) üzerindeki genotoksik etkilerinin belirlenmesi
Determination of genotoxic effects of some pecticıdes on soybean (Glycine max (L.) Merrill cv. May 5312)
ASUMAN DEVECİ
- İkinci ürün soya (Glycine max (L.) merrill ) tarımında farklı azot doz ve uygulama zamanlarının verim ve verim unsurlarına etkisi
Effects of different nitrogen doses and application time on yield and yield components of soybean (Glycine max (l.) merrill ) cultivated as second crop
AYŞE GÜNEŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2006
ZiraatHarran ÜniversitesiTarla Bitkileri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AHMET YILMAZ
- Kahramanmaraş koşullarında ana ürün olarak bazı soya(Glycine max L.(Merrill)) ve susam(Sesamum indicum L.) çeşitlerinin verim ve verim unsurlarının belirlenmesi
Determination of yield and yield components of some soybean [Glycine max L. (Merrill) and Sesame [Sesamum indicum L.] varieties in Kahramanmaraş conditions
BÜŞRA NUR EKİNCİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
ZiraatKahramanmaraş Sütçü İmam ÜniversitesiTarla Bitkileri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FATİH KILLI
- Kahramanmaraş koşullarında farklı ekim sıklıklarının bazı soya çeşitlerinde (Glycine max (1) merrii) verim ve verim unsurları üzerine etkisi
Başlık çevirisi yok
AYŞE BİLGE ÇAY
Yüksek Lisans
Türkçe
1996
ZiraatKahramanmaraş Sütçü İmam ÜniversitesiTarla Bitkileri Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. H. AHMET YILMAZ