Arap Dili ve Belagatinde 'Ecvibe-i Müskite' üslubu: İbn Ebî 'Avn örneği
The style of al-Ajwibah al-Muskitah in Arabic Language and Rhetoric: The example of Ibn Abī 'Awn
- Tez No: 776301
- Danışmanlar: DOÇ. DR. SULTAN ŞİMŞEK
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Dilbilim, Din, Doğu Dilleri ve Edebiyatı, Linguistics, Religion, Eastern Linguistics and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Arap Dili ve Belagatı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 335
Özet
Sözün özü olan îcâz, Arap dilinde belagatle eşdeğer kabul görmüş ve i'câz ile birlikte Arapçanın diğer dillerden temayüz ettiği en temel özelliklerden olmuştur. Hem îcâz hem de i'câz özelliğinin ön plana çıktığı ifade araçlarından birisi de çalışmamıza konu olan ecvibe-i müskite (susturucu cevaplar) üslubudur. Bu üslup; gerek içerdiği belagat sanatlarıyla kazandığı ikna ve susturuculuk gücü açısından gerekse de sosyal hayatta insana kazandırdığı maddi ve manevi değerlerden ötürü oldukça değerli bir ifade tarzıdır. Kullanım alanı ve örneklerin yer aldığı edebî türlerin çok çeşitli olmasından ötürü bu çalışma mensûr edebiyat özelinde sınırlandırılmıştır. Çalışmamızda bu üsluba dair ilgili literatür taraması yapılarak bir kavram kronolojisi oluşturulmaya çalışılmıştır. İlk olarak İslamın temel kaynakları olan Kur'ân-ı Kerîm ve hadislerdeki kullanım örneklerine temas edilmiştir. Ardından bu üslup; Bağdatlı edip ve kâtib İbn Ebî 'Avn'a ait el-Ecvibetu'l-muskite özelinde kullanım alanlarına ve sahip olduğu belagat sanatlarına göre analiz edilmiştir. İbn Ebî 'Avn'a ait bu eser, mezkûr üslupla ilgili anekdotların bir araya getirildiği günümüze ulaşan en eski eser olma hüviyetini taşımaktadır. İbn Ebî 'Avn'ın bu eseri Arap, Fars ve Yunan kültürüne ait pek çok kıymetli malzemenin günümüze aktarılmasına aracılık etmekte ve içerdiği bin üçyüz doksan dört örnekle eşsiz bir külliyat oluşturmaktadır. Ayrıca bu eser, İbn Ebî 'Avn'dan sonra gelen edebiyatçılara kaynaklık etmiştir. Bu önemli özelliğine rağmen söz konusu eser üzerinde yapılmış kapsamlı bir akademik çalışmanın bulunmaması bizi bu araştırmayı yapmaya sevketmiştir. Eser, başta Câhiliyye dönemi olmak üzere Emevî ve Abbâsî dönemi siyasi ve içtimai hayata dair çok önemli bilgiler ihtiva etmekte ve dinî ve ahlaki pek çok ilkeye temas etmektedir.
Özet (Çeviri)
Al-ījāz, which is the essence of the word, has been accepted as equivalent to eloquence in the Arabic language, and together with al-iʿjāz, it has been one of the most fundamental features that differentiate Arabic from other languages. One of the means of expression in which both al-ījāz and al-iʿjāz come to the fore is the style of al-ajwibah al-muskitah (silencing answers) which is the subject of our study. This style is a very valuable way of expression both in terms of the power of persuasion and silence it gains with the rhetorical arts it contains and the material and moral values it brings to people in social life. This thesis is limited to prosaic literature due to the wide variety of literary genres in which it is used and examples are included. In our study, we have tried to create a concept chronology by reviewing the relevant literature on this style. In this context, firstly, examples of use in the Qurʾān and hadīths, which are the basic sources of Islam, were mentioned. Afterwards, this style was analysed according to its usage areas and rhetorical arts in al-ajwibah al-muskitah belonging to the Baghdad literary figure and writer Ibn Abī 'Awn. This work by Ibn Abī 'Awn is the oldest extant work in which anecdotes about this style are brought together. This work of Ibn Abī 'Awn mediates the transfer of many valuable materials belonging to Arabic, Persian and Greek culture to the present day and constitutes a unique corpus with one thousand three hundred and ninety-four examples. In addition, this work was a source for the literary writers who came after Ibn Abī 'Awn. Despite this important feature, the lack of a comprehensive academic study on this work has led us to conduct this research. This work contains very important information about the political and social life of the Umayyad and Abbasid periods, especially the Jāhiliyya period, and touches upon many religious and ethical principles.
Benzer Tezler
- Arap dili ve belâğatinde kinâye
Allusion in the Arabic language and rhetorıc
MEHMET ÖZCAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2010
DinMarmara Üniversitesiİlahiyat Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. NUSRETTİN BOLELLİ
- Arap dili ve belagatinde cezâlet ve rikkat
Al-jazâlah and al-riqqah in Arabic language and rhetoric
RİSALET CEYHAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
DilbilimNecmettin Erbakan ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ORHAN İYİŞENYÜREK
- Hurûfu'l-me'ânî ve anlam değeri -Tâhâ Sûresi özelinde-
Hurûfu'l-ma'ânî and its meaning value -Specific to Surah Taha-
NURULLAH ORUÇ
Doktora
Türkçe
2023
DilbilimBayburt ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ABDULKADİR YILMAZ
- Arap dili ve belâğatinde mukâbele san'atı ve Kur'ân-ı Kerîm'den örnekler
The art of mukabalah in Arabic language and rhetoric and some exemples from the Koran
ERDOĞAN ALBAYRAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2010
Doğu Dilleri ve EdebiyatıMarmara ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. HALİT ZAVALSIZ
- Arap dili ve belagatinde tıbak sanatı
Tibak art in Arabic language and retouric
SÜLEYMAN CESUR
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
DilbilimCumhuriyet ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. MUSTAFA KAYAPINAR