Geri Dön

İstanbul ormanlarındaki arazi kullanım değişimi ve sosyal etkilerinin değerlendirilmesi

Evaluation of the land use change and its social impacts in Istanbul forests

PDF İndir

  1. Tez No: 781805
  2. Yazar: GİZEM ŞAHİN
  3. Danışmanlar: DOÇ. DR. SEÇİL YURDAKUL EROL
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Ormancılık ve Orman Mühendisliği, Forestry and Forest Engineering
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2022
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa
  10. Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Orman Mühendisliği Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Orman Mühendisliği Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 143

Özet

Hızlı nüfus artışı ve paralelinde gelişen plansız kentleşmeyle birlikte ormanlar üzerindeki baskılar her geçen gün artmaktadır. Bununla beraber, son yıllarda sayısı fazlalaşan orman alanlarından ormancılık dışı kullanımlar için verilen tahsisler söz konusu baskının daha da artmasına neden olmuştur. Bu durum orman ekosistemlerinin parçalanması ile birlikte gelen çevresel sorunların yanında arazi kullanım değişimine de yol açmaktadır. Ayrıca verilen bu izinlerin ve ortaya çıkan arazi kullanım değişiminin çevresel etkiler yanında sosyal etkilere de neden olduğu bilinmektedir. Söz konusu etkilerin ve gelecekte doğuracağı sonuçların ayrıntılı şekilde incelenmesi çevresel, sosyal ve ekonomik açıdan kritik önem taşımaktadır. Belirtilen etki ve sonuçlar, İstanbul'da önemli düzeyde yaşanmaktadır. Son yıllarda büyük kamu projelerinin (havalimanı, köprü ve otoyol) İstanbul'un kuzeyindeki orman alanları üzerine yapılması, bir başkasının da (Kanal İstanbul) bu bölgede yapılmasının planlanması şehrin bu doğrultuda büyüyeceğini ve ormanlar üzerinde daha fazla baskı oluşacağını göstermektedir. İstanbul Havalimanı, Yavuz Sultan Selim Köprüsü (YSS), Kuzey Marmara Otoyolu (KMO) ve bağlantı yollarının orman alanları üzerine yapılmış olması, yarattığı çevresel etkilerin yanında bu bölgede yaşayan insanlar üzerinde sosyal etkilerin oluşmasına da yol açmaktadır. Bu sosyal etkilerin belirlenmesi İstanbul'un merkezine göre daha kırsal bir nüfusa sahip olan bu bölgede yaşayan halk üzerinde oluşacak olumsuz etkileri azaltmak ya da ortadan kaldırmak, olumlu etkileri ise artırmak için önemlidir. Yapılan çalışmalar insanların algılarına göre hareket ettiğini ve bu algıların nasıl hissettiklerini etkilediğini ortaya koymuştur. En önemlisi, algılanan etki gerçek olmasa bile“gerçek bir etki”kadar zararlı sonuçlar ortaya çıkarmaktadır. Bu yüzden algılanan etkilerin de ölçülmesi önem taşımaktadır. Projelerin yapımına başlamadan önce doğru ve kapsamlı bir şekilde gerçekleştirilecek“çevresel ve sosyal etki değerlendirmesi”karar vericilerin tüm olumlu ve olumsuz etkilerin farkında olarak projelere ilişkin karar vermesi açısından da önem taşımaktadır. Çalışmada büyük kamu yatırımlarının yapıldığı alan ve çevresindeki yöre halkının algıladığı etkileri ölçmek için yöre halkına anket yapılmış, muhtarlarla, Sivil Toplum Kuruluşları (STK) ve meslek örgütleri ile yarı-yapılandırılmış görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Anket sonuçları tanımlayıcı istatistik yöntemler kullanılarak, mahallelerin projelere olan uzaklıklarına göre verilen cevaplardaki farklılıklar ise Mann Whitney-U testinden yararlanılarak araştırılmıştır. Sonraki aşamada ise kurulmuş olan modeller için Path Analizi yöntemi kullanılmıştır. Modellerin geliştirilmesi için kapsamlı literatür araştırması, örnek alan çalışmalarının incelenmesi, örnek alana ilişkin veri ve raporların değerlendirilmesi ile anahtar kişi görüşmelerinden yararlanılmıştır. Model ile sosyal etkiler;“sosyal yapı”,“ekonomik”,“çevresel”ve“yasal, kurumsal ve eşitlikle ilgili”etkiler olmak üzere 4 boyutta incelenmiştir. Arazi çalışmasında 25 mahallede toplamda 995 anket, 18 muhtarla ve 5 STK ve meslek örgütü temsilcisi ile yarı-yapılandırılmış görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Çalışma alanında öne çıkan sonuçlar incelendiğinde yöre halkı bölgede kentleşmenin hızlanacağını, kamu ve özel sektör hizmetlerinin artacağını, ulaşımın kolaylaşacağını ve bölgenin insanların yaşamak için daha çok tercih edeceği bir yer olacağını düşünmektedir. Önemli bir kesim bu değişimlerle birlikte yöredeki yaşama ayak uyduramayacağı, STK'lar ise kentin kuzey ormanlarına doğru genişleyeceği konusunda endişe taşımaktadır. Bölgede çoğu mahallede imar izinlerinin olmaması alana yoğun göçü engellemiş olsa da yaşam biçimlerinde değişimler yaşayan yöre halkının göç ettiği de muhtarlar ve STK'lar tarafından belirtilmiştir. Yöredekiler sahip oldukları konut/arsa/tarım alanlarının değer kazandığını belirtirken bu durumun refah düzeylerini artırmadığını aksine tarım, hayvancılık ve ormancılıktan elde edilen gelirlerin azalması ya da yok olmasıyla ve bunları telafi edebilecek iş olanaklarının oluşturulmamasıyla ekonomik kayıp yaşadıklarını belirtmektedir. Ayrıca projelerden elde edilen gelirin büyük kısmının yöre dışına gittiği, projelerin yöreye ekonomik bir katkı sağlamayacağı ancak ülke ekonomisine ciddi katkılar yaratacağı düşünülmektedir. Yerel halk projeler nedeniyle ciddi oranda orman, mera ve tarım alanının azaldığını, bölgedeki su kaynaklarının olumsuz etkilendiğini, iklim koşullarının değiştiğini, göçmen kuşların yöreye gelişinin azaldığını ve gelecekte de çevre sorunlarının artacağını düşünmektedir. Yöredekiler ve STK'lar proje alanının seçilmesinde etkin bir katılımcılık mekanizmasının yürütülmediğini, yöre halkı proje süreçlerinde yeterince bilgilendirilmediğini ve talep ve şikâyetlerinin karşılanmadığını, bir sorun olduğunda yetkililere kolayca ulaşamadıklarını ve yöre halkının fikirlerinin alınmasının önemini fark ettiklerini belirtmektedir. Çalışma kapsamında yörede projelerle ortaya çıkan etkiler modellendirilmiştir. Sosyal yapıya olan etkinin değerlendirildiği ilk modelde yöre halkının mahallede yaşama isteğini etkileyen ilişkiler, ekonomik etkilerin değerlendirildiği ikinci modelde ise yöre ekonomisinin gelişmesinde etkili olan ilişkiler incelenmiştir. Çevresel etkilerin yer aldığı üçüncü modelde gelecekte yöredeki çevre sorunlarının nedenleri, kurumsal, yasal ve eşitlikle ilgili etkilerin yer aldığı son modelde ise yerel halk ile kamu kurumları arasındaki ilişkilerin gelişmesini etkileyen ilişkiler ortaya konulmuştur. Ölçülen etkiler ve kurulan 4 model benzer projelerde ortaya çıkacak etkileri anlamada ve karar verme süreçlerinde fayda sağlayacaktır.

Özet (Çeviri)

With rapid population growth and unplanned urbanisation developing in parallel, the pressure on forests is increasing day by day. In addition, the allocation of forest areas for non-forestry uses, increasing in recent years, has caused this pressure to increase even more. This situation leads to land use change as well as environmental problems associated with the fragmentation of forest ecosystems. These allocations and the resulting land use change have both social and environmental impacts. A detailed examination of these impacts and their future consequences is of critical importance in terms of environmental, social and economic aspects. These impacts and consequences are experienced at a significant level in Istanbul. In recent years, large public projects (airports, bridges, and motorways) have been built on forest areas in the north of Istanbul; another project, Canal Istanbul is in planning, indicating that the city will grow in this direction and more pressure on forests will occur. The construction of Istanbul Airport, Yavuz Sultan Selim Bridge, Northern Marmara Motorway and connection roads in forest areas have impacts on the region's society and environment. Determining the social impacts is important in reducing or eliminating the negative impacts on the local rural population, and to increase the positive impacts. Studies have shown that people act according to their perceptions and that these perceptions affect how they feel. In other word, even if the perceived impact is not“real”, it can still be quiet harmful. Therefore, it is important to measure perceived impacts. An accurate and comprehensive“environmental and social impact assessment”allows decision makers to make judgments on projects before they begin. In order to measure the perceived impacts on the local people in and around the area where major public investments are made, a questionnaire was administered to locals and semi-structured interviews were conducted with neighbourhood chiefs, non-governmental organisations (NGOs) and professional organisations. The survey results were analysed using descriptive statistical methods, and the differences in the answers given according to the distance of the neighbourhoods to the projects were investigated using the Mann Whitney-U test. The next stage of the research used path analysis for the established models based on extensive literature research, examination of case studies, evaluation of data and reports related to the sample area and key person interviews. With these models, social impacts were analysed in 4 dimensions as“social structure”,“economic”,“environmental”and“legal, institutional and equality related”impacts. A total of 995 questionnaires in 25 neighbourhoods, semi-structured interviews with 18 neighbourhood chiefs and 5 representatives of NGOs and professional organisations were conducted. The study found that local people believe urbanisation will accelerate in the region, public and private sector services will increase, transportation will become easier and the region will be a place where people will prefer to live. However, a significant number of people are concerned they will not be able to keep up with life in the region after these changes, and NGOs are concerned that the city will expand towards the northern forests. Although the lack of development permits in most neighbourhoods has prevented intensive migration to the area, neighbourhood chiefs and NGOs have reported that local people who have experienced changes in their lifestyles have migrated. While local people state that their housing/land/agricultural areas have increased in value, this situation has not increased their welfare levels. On the contrary, they have experienced economic loss due to the decrease or disappearance of income from agriculture, animal husbandry and forestry and a lack of other job opportunities. In addition, it is believed that most of the income obtained from the projects leaves the region, contributing more to the national economy. Local people think that the projects have significantly reduced forest, rangeland and agricultural areas, adversely affected water resources, changed climatic conditions, decreased the arrival of migratory birds and that environmental problems will increase in the future. Local people and NGOs state that an effective participation mechanism was not carried out in the selection of the project area, locals were not sufficiently informed of the project processes, their demands and complaints were not met, they could not easily inform the authorities of problems, and that their input was nor valued. This study modelled the impacts caused by projects in the region. Important relationships were analysed through 4 models. The first model evaluates the impact on social structure, specifically the relationships affecting the willingness of local people to live in the neighbourhood. The second evaluates the economic impacts, the relationships that are effective in the development of the local economy. A third model, which includes environmental impacts, analyses the causes of future environmental problems in the region. The fourth and final model, which includes institutional, legal and equality-related impacts, reveals the factors affecting the development of relations between local people and public institutions. The measured impacts and these 4 models will be useful in understanding the issues that will arise in similar projects and decision-making processes.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    883359

    Implications of NFV-SDN technology on the telecom sector in Turkey

    NFV-SDN teknolojisinin Türkiye'deki telekom sektörüne etkilerinin araştırılması

    AHMET ÇETİN

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2022

    İşletmeİstanbul Teknik Üniversitesi

    İşletme Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. DERYA GÜLTEKİN

    DOÇ. DR. NİHAN YILDIRIM

  2. Tez No

    146574

    Bilişim teknolojisinin yabancı dil öğretiminde kullanımı

    Using information technologies in foreign language teaching

    HASAN CAHİT METE

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2004

    Eğitim ve Öğretimİstanbul Üniversitesi

    İngiliz Dili Eğitimi Bilim Dalı

    DOÇ. DR. NECMETTİN SEVİL

  3. Tez No

    693126

    Parsel tabanlı 3 boyutlu kentsel büyüme tahmin modeli (PURGOM)

    Parcel based 3D urban growth model (PURGOM)

    AZEM KURU

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2021

    Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik Üniversitesi

    Şehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. MEHMET ALİ YÜZER

  4. Tez No

    541820

    Meydanların iklimsel konfor kriterleri ve kullanım- kullanıcı ilişkileri kapsamında performans değerlendirmesi

    A performance analysis for squares in terms of thermal comfort criteria and usage-users relations

    EZGİ GÜLER

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2018

    Meteorolojiİstanbul Teknik Üniversitesi

    Kentsel Tasarım Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. HASAN SERDAR KAYA

  5. Tez No

    464957

    Essays in monetary policy and banking

    Para politikası ve bankacılık üzerine makaleler

    GÖKHAN ÖVENÇ

    Doktora

    İngilizce

    İngilizce

    2016

    Ekonomiİstanbul Teknik Üniversitesi

    İktisat Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. DR. RESUL AYDEMİR

Geri Dön