Güney ve Güneybatı Anadolu'daki Geç Antik Çağ/Erken Bizans Dönemi çeşmeleri
Late Antique/Early Byzantine fountains in South and Southwest Anatolia
- Tez No: 783071
- Danışmanlar: PROF. DR. BEDİA YELDA OLCAY UÇKAN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Arkeoloji, Sanat Tarihi, Archeology, Art History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Anadolu Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sanat Tarihi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 695
Özet
Kültürün, medeniyetin ve her şeyden önemlisi yaşamın sembolü olan su, nasıl ki doğayı şekillendirdiyse, onun şekillendirdiği doğa da içinde yaşayan tüm canlılarla birlikte insanı biçimlendirmiştir. İnsan ise doğası gereği hayatının her alanında ihtiyaç duyduğu suya büyük bir kutsiyet atfederek, yaşamını ve yaşam alanını suyun çevresinde veya ona kolaylıkla ulaşabileceği bir coğrafyada sürdürme gayretinde bulunmuştur. Yaşamın en temel gereksinimi olan suya kolay ulaşabilmek gayesiyle insan, çeşmeyi icat etmiş, onu kültürüne, sahip olduğu yapı teknolojisine ve mimari geleneğine, ideolojisine, ideallerine, kullanım amaçlarına ve dahi inançlarına göre şekillendirmiştir. İnsanların yaşam alanlarının olmazsa olmazı olan bu su yapıları bazen bir kent soylusunun ve/veya imparatorun hayırseverlik faaliyeti olarak kente bahşettiği bir armağan, bazen konutunda gururla sergilediği bir unsur, bazen ise inançları doğrultusunda kullandığı dini bir yapısal öğe olmuştur. Geç Antik Çağ/Erken Bizans Dönemlerine tarihlenen (4.-6. yüzyıl) Phrygia, Lydia, Ionia, Karia, Lykia, Pamphylia ve Pisidia Bölge kentlerdeki kamusal, özel ve dini nitelikli çeşme örneklerini konu alan bu çalışmada; bugüne kadar bilinmeyen veya az tanınan çeşme yapılarının, Geç Antik ve Bizans mimarisi ve sanatındaki yerini anlayabilme amacını taşımaktadır. Yapılan bu çalışmada, Anadolu'daki Geç Antik Çağ/Erken Bizans çeşme mimarisini ele almanın yanında, esas anlamda tarihi çeşme mimarlığını, dönem koşulları, sosyal ve kültürel değerlerle birlikte, özellikle ekonomik, politik ve dini koşullar altında nasıl anlaşılması gerektiğine de vurgu yapmakta ve politik otoriteye, inanca ve diğer dinamiklere bağlı olarak yaşanan değişimlerin çeşmeler üzerindeki yansımalarını irdelemektedir. Örneklem olarak seçtiğimiz çeşmeler, çalışmamız için bir nevi model teşkil etmiş olsa da öncelikli amacımız, Geç Antik Çağ insanının bu yapıları hangi düşünce, ihtiyaç ve koşullar doğrultusunda nasıl yaptığı ve kullandığı, çeşme mimarisinin ne denli değişti ve dönüştüğü gibi temel, kuramsal düşünceleri anlamamıza yardım edebilecek bir analiz sunmaktır. Bu haliyle bakıldığında, tez çalışmamızın sadece bir mimari araştırma olmayıp aynı zamanda dönemin yapısını, çeşme mimarlığı özelinde ele alarak açıklamaya çalışan bir nitelikte olduğu görülecektir.
Özet (Çeviri)
Water is the sine qua non of life, culture, and civilisation. It has shaped and framed nature for ages, and nature in return has formed human beings alongside all other living things. Humans have made an attempt to secure a living place near water or in a geography where it is accessible and attached exceptional sanctity to the water they need in every aspect of their lives. People hence built fountains in order to cater to the fundamental human need and shaped it in accordance with their culture, construction technology, architectural tradition, ideology, purpose of use, and even religious faith. These buildings were occasionally given as charitable gifts to public by city nobles and/or the emperor; sometimes displayed in private residences with dignity, and commonly used in religious structures. This thesis deals with the public, private and religious fountain examples in the ancient cities of Phrygia, Lydia, Ionia, Caria, Lycia, Pamphylia and Pisidia, which date back to the Late Antiquity/Early Byzantine Periods (4th-6th century); and it contributes to the understanding of those fountain structures' place, which has remained obscure or little known to date, in the field of Late Antique and Byzantine architecture and art. In addition to looking into Anatolia's Late Antique Age/Early Byzantine fountain architecture, this study aims to promote the view that historical fountain architecture should be studied alongside the circumstances of the period as well as social and cultural values, with particular consideration of economic, political, and religious contexts. To this end, it closely examines the repercussions of the changes that took place due to the authority, belief and other dynamics on the fountains. Much as we examine the fountains as examples within the general framework of this thesis, the core target is to present a study that can explain the basic theoretical ideas such as in which thoughts, needs and conditions and how the people of Late Antiquity built and used these structures; and how much the fountain architecture has changed and transformed. From this perspective, what this thesis presents is beyond the research carried out on architecture - it reveals the social, political and religious fabrics of the period within the framework of fountain architecture.
Benzer Tezler
- Attaleia kant kapıları
City gates of Attaleia
FULYA OKATAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2004
ArkeolojiAkdeniz ÜniversitesiKlasik Arkeoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. BURHAN VARKIVANÇ
- Hıdırlık kulesi Antalya'da bir anıt mezar arkeolojisi, rölöve-restitüsyon-restorasyon projeler
Başlık çevirisi yok
ŞEBNEM ALP
Yüksek Lisans
Türkçe
2005
ArkeolojiAkdeniz ÜniversitesiKlasik Arkeoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ.DR. BURHAN VARKIVANÇ
- Patara kazılarından ele geçen (1989-2010 yılları) Arkaik, Klasik ve Hellenistik Dönem ticari amphoralar ve amphora mühürleri
Archaic, Classical and Hellenistic commercial amphorae and amphora stamps unearthed in Patara excavations (1989-2010)
ERKAN DÜNDAR
Doktora
Türkçe
2012
ArkeolojiAkdeniz ÜniversitesiArkeoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GÜL IŞIN
DOÇ. DR. A. KAAN ŞENOL
- Çankırı (Merkez ilçe ve köyleri) Türk Dönemi mimari eserleri
Architectural monuments of the Turkish Period in the Çankırı province (Central towns and villages)
BETÜL ÖZCAN BALKIR