Geri Dön

Güney ve Güneybatı Anadolu'daki Geç Antik Çağ/Erken Bizans Dönemi çeşmeleri

Late Antique/Early Byzantine fountains in South and Southwest Anatolia

  1. Tez No: 783071
  2. Yazar: MEHMET CİHANGİR UZUN
  3. Danışmanlar: PROF. DR. BEDİA YELDA OLCAY UÇKAN
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Arkeoloji, Sanat Tarihi, Archeology, Art History
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2022
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Anadolu Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Sanat Tarihi Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 695

Özet

Kültürün, medeniyetin ve her şeyden önemlisi yaşamın sembolü olan su, nasıl ki doğayı şekillendirdiyse, onun şekillendirdiği doğa da içinde yaşayan tüm canlılarla birlikte insanı biçimlendirmiştir. İnsan ise doğası gereği hayatının her alanında ihtiyaç duyduğu suya büyük bir kutsiyet atfederek, yaşamını ve yaşam alanını suyun çevresinde veya ona kolaylıkla ulaşabileceği bir coğrafyada sürdürme gayretinde bulunmuştur. Yaşamın en temel gereksinimi olan suya kolay ulaşabilmek gayesiyle insan, çeşmeyi icat etmiş, onu kültürüne, sahip olduğu yapı teknolojisine ve mimari geleneğine, ideolojisine, ideallerine, kullanım amaçlarına ve dahi inançlarına göre şekillendirmiştir. İnsanların yaşam alanlarının olmazsa olmazı olan bu su yapıları bazen bir kent soylusunun ve/veya imparatorun hayırseverlik faaliyeti olarak kente bahşettiği bir armağan, bazen konutunda gururla sergilediği bir unsur, bazen ise inançları doğrultusunda kullandığı dini bir yapısal öğe olmuştur. Geç Antik Çağ/Erken Bizans Dönemlerine tarihlenen (4.-6. yüzyıl) Phrygia, Lydia, Ionia, Karia, Lykia, Pamphylia ve Pisidia Bölge kentlerdeki kamusal, özel ve dini nitelikli çeşme örneklerini konu alan bu çalışmada; bugüne kadar bilinmeyen veya az tanınan çeşme yapılarının, Geç Antik ve Bizans mimarisi ve sanatındaki yerini anlayabilme amacını taşımaktadır. Yapılan bu çalışmada, Anadolu'daki Geç Antik Çağ/Erken Bizans çeşme mimarisini ele almanın yanında, esas anlamda tarihi çeşme mimarlığını, dönem koşulları, sosyal ve kültürel değerlerle birlikte, özellikle ekonomik, politik ve dini koşullar altında nasıl anlaşılması gerektiğine de vurgu yapmakta ve politik otoriteye, inanca ve diğer dinamiklere bağlı olarak yaşanan değişimlerin çeşmeler üzerindeki yansımalarını irdelemektedir. Örneklem olarak seçtiğimiz çeşmeler, çalışmamız için bir nevi model teşkil etmiş olsa da öncelikli amacımız, Geç Antik Çağ insanının bu yapıları hangi düşünce, ihtiyaç ve koşullar doğrultusunda nasıl yaptığı ve kullandığı, çeşme mimarisinin ne denli değişti ve dönüştüğü gibi temel, kuramsal düşünceleri anlamamıza yardım edebilecek bir analiz sunmaktır. Bu haliyle bakıldığında, tez çalışmamızın sadece bir mimari araştırma olmayıp aynı zamanda dönemin yapısını, çeşme mimarlığı özelinde ele alarak açıklamaya çalışan bir nitelikte olduğu görülecektir.

Özet (Çeviri)

Water is the sine qua non of life, culture, and civilisation. It has shaped and framed nature for ages, and nature in return has formed human beings alongside all other living things. Humans have made an attempt to secure a living place near water or in a geography where it is accessible and attached exceptional sanctity to the water they need in every aspect of their lives. People hence built fountains in order to cater to the fundamental human need and shaped it in accordance with their culture, construction technology, architectural tradition, ideology, purpose of use, and even religious faith. These buildings were occasionally given as charitable gifts to public by city nobles and/or the emperor; sometimes displayed in private residences with dignity, and commonly used in religious structures. This thesis deals with the public, private and religious fountain examples in the ancient cities of Phrygia, Lydia, Ionia, Caria, Lycia, Pamphylia and Pisidia, which date back to the Late Antiquity/Early Byzantine Periods (4th-6th century); and it contributes to the understanding of those fountain structures' place, which has remained obscure or little known to date, in the field of Late Antique and Byzantine architecture and art. In addition to looking into Anatolia's Late Antique Age/Early Byzantine fountain architecture, this study aims to promote the view that historical fountain architecture should be studied alongside the circumstances of the period as well as social and cultural values, with particular consideration of economic, political, and religious contexts. To this end, it closely examines the repercussions of the changes that took place due to the authority, belief and other dynamics on the fountains. Much as we examine the fountains as examples within the general framework of this thesis, the core target is to present a study that can explain the basic theoretical ideas such as in which thoughts, needs and conditions and how the people of Late Antiquity built and used these structures; and how much the fountain architecture has changed and transformed. From this perspective, what this thesis presents is beyond the research carried out on architecture - it reveals the social, political and religious fabrics of the period within the framework of fountain architecture.

Benzer Tezler

  1. Attaleia kant kapıları

    City gates of Attaleia

    FULYA OKATAN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2004

    ArkeolojiAkdeniz Üniversitesi

    Klasik Arkeoloji Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. BURHAN VARKIVANÇ

  2. Hıdırlık kulesi Antalya'da bir anıt mezar arkeolojisi, rölöve-restitüsyon-restorasyon projeler

    Başlık çevirisi yok

    ŞEBNEM ALP

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2005

    ArkeolojiAkdeniz Üniversitesi

    Klasik Arkeoloji Ana Bilim Dalı

    DOÇ.DR. BURHAN VARKIVANÇ

  3. Patara kazılarından ele geçen (1989-2010 yılları) Arkaik, Klasik ve Hellenistik Dönem ticari amphoralar ve amphora mühürleri

    Archaic, Classical and Hellenistic commercial amphorae and amphora stamps unearthed in Patara excavations (1989-2010)

    ERKAN DÜNDAR

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2012

    ArkeolojiAkdeniz Üniversitesi

    Arkeoloji Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. GÜL IŞIN

    DOÇ. DR. A. KAAN ŞENOL

  4. Pınara kaya mezarları

    The rock tombs of Pınara

    LÜTFULLAH UFUK ERDOĞAN

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2023

    ArkeolojiSelçuk Üniversitesi

    Arkeoloji Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. ERDOĞAN ASLAN

  5. Çankırı (Merkez ilçe ve köyleri) Türk Dönemi mimari eserleri

    Architectural monuments of the Turkish Period in the Çankırı province (Central towns and villages)

    BETÜL ÖZCAN BALKIR

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2018

    MimarlıkGazi Üniversitesi

    Sanat Tarihi Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. HAKKI ACUN