Yargı kararları ışığında hekimin aydınlatılmış onama ilişkin sorunlardan kaynaklanan tazminat sorumluluğu
Doctor's liability for damages arising from problems regarding informed consent in the light of court decisions
- Tez No: 783739
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ YUSUF TUNÇ DEMİRCAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Adli Tıp, Forensic Medicine
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa
- Enstitü: Adli Tıp ve Adli Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sosyal Bilimler Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 139
Özet
Çalışma kapsamında, aydınlatılmış onamdan kaynaklı olarak yapılan şikayetlerle ilgili Yargıtay, Anayasa Mahkemesi ve AİHM'ye yapılan başvurular ele alınarak, başvurular neticesinde verilen kararların hekimin tazminat sorumluluğu çerçevesinde hukuki boyutu incelenmiştir. Tez konumuza uygun olarak, kazancı.com.tr ve lexpera.com.tr içtihat bankaları üzerinden, Yargıtay 3. Ve 13. Hukuk Dairelerinin 2008 – 2022 yılları arasındaki kararları,“aydınlatılmış onam”anahtar kelimesi ile taranmış ve aydınlatılmış onam başlığı altında Hukuk Daireleri tarafından verilmiş 60 civarında karar bulunduğundan bu kararların tamamı alınmıştır. Ayrıca, anayasa.gov.tr üzerinden Anayasa Mahkemesi tarafından aydınlatılmış onamla ilgili bireysel başvuru üzerine verilen kararlar incelenmiş olup, Anayasa Mahkemesi'nin aydınlatılmış onamla ilgili hekim aleyhine ilk ihlal kararı 2015 yılında verilmiş olduğundan Anayasa Mahkemesi'nin bireysel başvurular üzerine vermiş olduğu kararlar 2015 yılından itibaren incelenmiş ve toplam 20 sayıda karara ulaşılmıştır Aydınlatılmış onamla ilgili AİHM'nin kararlarına ilişkin olarak AİHM Hüküm ve Karar Raporları üzerinden tarafımca en eski tarihlisi 1992 yılından başlamak üzere günümüze kadar yaklaşık altmışa yakın karar incelenmiş bulunmaktadır. Yapılan karar incelemeleri sonucunda hekimin gerçekleştireceği tıbbi müdahale öncesinde aydınlatılmış onam alması gerektiği, bunun tıbbi müdahalenin hukuka uygunluk koşulu olduğu ve hekimin somut ve ayrıntılı bir şekilde komplikasyonlarla ilgili aydınlatması gerektiği saptanmış olmakla beraber kararların herhangi birinde hastanın aydınlatılmadığını iddia ettiği istenmeyen netice ile tıbbi müdahale arasında neden sonuç ilişkisi bulunup bulunmadığının tespit edilmesi yönünde adli tıbbi görüşe başvurulması gerektiği ve istenmeyen neticenin tıbbi müdahaleden bağımsız geliştiği, bir başka ifadeyle komplikasyon olmadığı yönünde tespite ulaşıldıktan sonra hekimin bu noktada artık istenmeyen netice ile ilgili hastanın aydınlatılmamasından sorumlu olmadığı hususuna değinen bir karara rastlanılmamıştır. Bu çalışmada, spesifik olarak, aydınlatılmış onamın kapsamı üzerinde durulmuş olup, tıbbi müdahale sırasında veya sonucunda karşı karşıya kalınan komplikasyonlar, aydınlatılmış onam bağlamında ele alınmıştır. Buradan hareketle, hekimin tıbbi müdahalesi kapsamında aydınlatılmış onamdan kaynaklı hukuka aykırılıkların da iddialar arasında yer aldığı maddi ve manevi tazminat talebi ile açılan davalarda mahkemelerce öncelikle tıbbi müdahale ile istenmeyen netice arasında illiyet bağının tespiti ile ilgili adli tıbbi görüş aldırılması gerektiği üzerinde durulmuştur. Netice olarak, işbu çalışmada“istenmeyen neticenin tıbbi müdahaleden tamamen bağımsız bir şekilde geliştiğine yönelik adli tıbbi görüş mevcut ise hekimden artık bu noktada işbu istenmeyen neticeyi öngörüp aydınlatması beklenmemeli ve aydınlatılmış onamdan kaynaklı kusur izafe edilemeyen hekimin tazminat sorumluluğu doğmamalıdır.”şeklinde bir tespite varılarak aydınlatılış onamın çerçevesi çizilmeye çalışılmıştır. Daha açık bir anlatımla, meydana gelen olumsuz durumun tıbbi müdahale ile doğrudan bağlantısı yoksa, bu konuda hastanın aydınlatılmasına olanak da bulunmamaktadır. Bu durumda, çıkan uyuşmazlıklarda yargı mercileri tarafından hekimin hastayı tıbbi müdahalenin muhtemel sonucu olmayan istenmeyen durumla ilgili aydınlatmasının mümkün olmadığı yönünde değerlendirme yapılması gerektiği ve bu konuda ispat hukuku açısından yargı mercileri nezdinde bir görüş birliği oluşturulmaya çalışılmıştır.
Özet (Çeviri)
Within the scope of the study, the applications which are made to the Supreme Court, the Constitutional Court and the ECtHR regarding the complaints due to informed consent were handled and the legal dimension of the decisions made as a result of the applications was examined within the framework of the physician's responsibility for compensation. In accordance with our thesis topic, the decisions of the 3rd and 13th Civil Chambers of the Court of Cassation, between 2008 and 2022, were scanned with the keyword“informed consent”and under the title of informed consent; since there were 60 decisions taking place at kazancı.com.tr and lexpera.com.tr case law websites; relevant 60 decision have been taken into condsideration in this thesis. In addition, the decisions made by the Constitutional Court on individual applications regarding informed consent have been examined on anayasa.gov.tr; since the first violation decision of the Constitutional Court against the physician regarding informed consent was made in 2015, the decisions of the Constitutional Court on individual applications have been taken since 2015. A total of 20 decisions have been reached since then. Regarding the ECtHR's decisions on informed consent, nearly sixty decisions have been examined in my thesis, beginning from 1992 to the last decision through the ECtHR Judgments and Decision Reports. As a result of the decision reviews, it was determined that the physician should obtain informed consent before the medical intervention to be performed. Informed consent is a condition of compliance with the law, and that the physician should inform the patient regarding the complications in a concrete and detailed manner. After it was determined that forensic medical opinion should be consulted to determine whether there is a correlation between undesired result and medical intervention and the undesired result developed independently of the medical intervention, in other words, there were no complication, there was no decision that referred to the fact that the physician was no longer responsible for not informing the patient about the undesired result. In this study, specifically, the scope of informed consent was emphasized, and complications encountered during or as a result of medical intervention were discussed in the context of informed consen. In the lawsuits filed with the claim for pecuniary and non-pecuniary damages, in which the illegality arising from the informed consent within the scope of the medical intervention of the physician is among the claims, it has been emphasized that the courts should first obtain a forensic medical opinion on the determination of the causal link between the medical intervention and the undesired result. As a result, in this study; it was articulated that“if there is a forensic medical opinion that the undesirable result develops completely independently of the medical intervention, the physician should no longer be expected to predict and enlighten this undesired result at this point, and the physician, whose fault cannot be attributed to the informed consent, should not be liable for compensation.”With relevant explanation, it was tried to draw the framework of the informed consent. To put it more clearly, if the negative situation that occurred does not have a direct connection with the medical intervention, it is not possible to enlighten the patient regarding this issue. In this case, it has been tried to establish a consensus in the judicial authorities in terms of proof law that it is not possible for the physician to inform the patient about the undesirable situation that is not the possible result of the medical intervention.
Benzer Tezler
- Tıbbi müdahalelerde hekimin ceza sorumluluğu
Criminal liability of physicians'in medical interventions
ŞENAY COŞKUN İNCE
- Yargı kararları ışığında obezite cerrahisinde malpraktis
Malpractice in obesity surgery at the light of judicial decisions
GAMZE BIŞAROĞLU
- Türk hukukunda hekimlerin cezai sorumluluğu
Criminal liability of physicians in Turkish law
BATUHAN DEMİRTAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Hukukİnönü ÜniversitesiKamu Hukuku Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ İBRAHİM DURHAN
- Ürolojide tıbbi uygulama hataları
Medical malpractices in urology
CANER ALPTEKİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
HukukDokuz Eylül ÜniversitesiBilgi Yönetimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ONUR ÖZVERİ
- Amerikan hukuki realizminde hakimin rolü ve nitelikleri
The role and qualifications of the judge on American legal realism
OSMAN NURİ GÜVEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
FelsefeAnkara Yıldırım Beyazıt ÜniversitesiKamu Hukuku Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUHARREM KILIÇ