Eski Uygurcada zamirlerin yapısal ve işlevsel bir incelemesi
A structural and functional analysis of pronouns in Old Uyghur
- Tez No: 784001
- Danışmanlar: PROF. DR. FERRUH AĞCA
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Eskişehir Osmangazi Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 220
Özet
Bu çalışmada Eski Uygurca dönemine ait eserlerdeki zamir varlığı, zamirlerden türeyen sözcük ve sözcük öbekleri ele alınarak bu sözcüklerin hangi işlevlerde kullanıldığı incelenmiştir. Türk dilinin, ilk yazılı kaynaklardan itibaren karşımıza çıkan zamirler, şahısların, nesnelerin, kavramların yerine geçerek onları temsil eden sözcüklerdir. Zamirler, Eski Türkçenin ilk evresinden itibaren temel işlevlerinin yanı sıra çekim eklerinin kalıplaşmasıyla ve yalın biçimleri ile farklı işlevlerde kullanılmıştır. Ancak bu çalışmanın inceleme alanını oluşturan Eski Uygurca döneminde zamirlerin kullanımı, Uygurların yaşadığı bölge ve sosyo-kültürel çevrenin etkisiyle hem yapısal hem anlamsal hem de işlevsel açıdan çeşitlilik göstermektedir. Eski Uygurcada zamirler ve zamir köklerinden oluşan sözcükler, zarf, edat, bağlaç, ünlem gibi gramatikal işlevlerde kullanılmasının yanı sıra sözlükselleşerek Budist terminolojiye ait bazı kavramları karşılamak için de kullanılmıştır. Bu çalışmanın amacı, Eski Uygurcada kullanılan zamirlerin tarihsel süreç içerisinde uğradıkları yapısal ve işlevsel değişiklikleri ortaya koymaktır. Bu doğrultuda art zamanlı inceleme yöntemi kullanılarak Eski Uygurca dönemine ait eserler incelenmiş ve elde edilen bulgular değerlendirilmiştir.
Özet (Çeviri)
In this study, the existence of pronouns in the works of the Old Uyghur period, the words and phrases derived from pronouns and their functional uses are examined. Pronouns of the Turkish language that have appeared since the first written sources of Turkish Language are words that represent persons, objects and concepts by replacing them. In addition to their basic functions, pronouns have been used for different functions with their simple forms and with contamination of inflectional suffixes since the first phase of Old Turkish. However, the use of pronouns in the Old Uyghur period, which constitutes the focal point of this study, has varied both structurally, semantically and functionally with the effect of the region where the Uyghurs lived and their socio-cultural environment there. While pronouns and words consisting of pronoun roots in Old Uyghur were used in grammatical functions such as adverbs, prepositions, conjunctions, and exclamation, they are also used, through lexicalization, to represent some concepts belonging to Buddhist terminology. The aim of this study is to reveal the structural and functional changes that the pronouns used in Old Uyghur have undergone in the historical process. In this direction, the works belonging to the Old Uyghur period were examined using the diachronic analysis method and the findings were evaluated.
Benzer Tezler
- Altun Yaruk örneğinde eski Uygurcada zamirler
Pronouns in old Uighur at example 'Altun Yaruk'
KÜBRA DEMİR
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
DilbilimEskişehir Osmangazi ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FERRUH AĞCA
- Maytrısimit'in anlamlı ve görevli dil ögeleri açısından incelenmesi
An investigation of Maytrisimit in terms of meaningful and funtional language elements
FİDAN DOĞRU
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Türk Dili ve EdebiyatıBursa Uludağ ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. CENGİZ ALYILMAZ
- Eski Uygurcada mental fiiller
Mental verbs in old Uighur
HÜSEYİN YILDIZ
Doktora
Türkçe
2016
Türk Dili ve EdebiyatıGazi ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HÜLYA KASAPOĞLU ÇENGEL
- Eski Uygurcada medeni hukuk terimleri
Civil law terms in Old Uyghur
YASEMİN GEÇERLER CEYLAN
Doktora
Türkçe
2021
Türk Dili ve EdebiyatıEskişehir Osmangazi ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FERRUH AĞCA
- Eski Uygurcada belirsizlik ifade eden çokluk sözcükleri
Plural words which expressing indefineteness in old Uyghur
EZGİ KUŞKONMAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
DilbilimEskişehir Osmangazi ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FERRUH AĞCA