Sualtı kültür mirası perspektifinde Antalya Kaleiçi Limanı
Antalya Kaleici Port in the perspective of underwater cultural heritage
- Tez No: 785530
- Danışmanlar: DOÇ. DR. HAKAN ÖNİZ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Arkeoloji, Tarih, Archeology, History
- Anahtar Kelimeler: Dalış, Sualtı Kültür Mirası, Antalya Limanı, jeoreferanslandırma, Mendirek, Burç, Deniz Ticareti, Diving, Underwater Cultural Heritage, Antalya Port, Georeferencing, Breakwater, Bastion, Maritime Trade
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Akdeniz Üniversitesi
- Enstitü: Akdeniz Uygarlıkları Araştırma Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Akdeniz Sualtı Kültür Mirası Araştırmaları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 112
Özet
Sualtı Kültür Mirası Perspektifinde Antalya Kaleiçi Limanı başlıklı tezimiz ile pek çok konu incelenmiş ve tartışılmıştır. İlk çağdan günümüze kadar dalış tarihi kısaca incelenmiştir. Türk dalış tarihi, kültür mirası ve kültür varlığı tanımları yapılmıştır. Ulusal kültür mirası mevzuatın tarihsel gelişimi, yürürlükteki kültürel miras koruma mevzuatı ile sualtı kültür mirası mevzuatı incelenmiştir. Antalya Kaleiçi limanı çağlar boyunca önemli bir liman olduğu için tüm çağlar genel olarak incelenmiştir. Antalya'nın dönem sırasına uygun olarak kısa tarihleri incelenmiş ve Antalya liman ticareti anlatılmaya çalışılmıştır. Anabilim dalımız çerçevesi dışına çok çıkmadan daha çok tersane lokalizasyonu, mendirek yapıları ve deniz burçlarına odaklanılmıştır. Sualtı kültür mirası pek çok disiplini içinde barındırmaktadır. Disiplinler arası bir çalışma gerektirir. Araştırmalarımızda, sualtı sonar sistemleri, dron çekimleri, Autocad programı, haritacılık ve cbs programları (Netcad, ArcGIS), dalışlar yapılarak sualtı fotoları çekilmiştir ve sualtı fotoscanları oluşturulmuştur. Tüm bu veriler yorumlanarak iş bu tez hazırlanmıştır. Tarihi taranmış haritaların jeoreferanslandırılması suretiyle günümüzdeki konumları ile karşılaştırma yapılarak Antalya Kaleiçi limanı mendirek yapıları analiz çalışmaları yapılmıştır. Böylelikle tarihi fotolar ile tarih haritaların deniz burçlarının lokalizasyonuna ilişkin olarak doğruluğu kanıtlanmıştır. Bu bağlamda 1815 tarihli Antalya liman Haritası 1890'larda hazırlanan liman planı Lanckoronski'nin Antalya'nın tahkimat sistemi planı, Şükrü Fikri Erten'in Antalya Kaleiçi haritası ve 1941 tarihli harita jeoreferanslandırılmıştır. Tarihi haritalar tam ölçekli olmadığından ya da taramalarında hata yapılmışta olabileceğinden günümüz konumları ile karşılaştırmalarda kaymalar gözlenmiştir. Tarihi haritaların jeoreferanslandırmaları ile bize dönemlerine ait fikir vermektedir. Antalya kale için Limanı tersanesi lokalizasyon sorununa ilişkin olarak bu tezde mümkün olduğunca tüm varsayımlar tartışılmıştır. Netice olarak kesin bir bilgiye ulaşılamamakla birlikte, tersanenin lokalizasyonu kale içinde bir yerde olmasının daha doğru olacağı, deniz burçlarının bile dalgalara dayanamayıp parçalandığı bu coğrafyada tersanenin Mermerli plajında olmasının çok mümkün görülmediği kanaatine varılmıştır. Tersane yerinin XIX. yüzyıla kadar Kırkmerdiven yanında yer alan Kalafat hane olarak kullanılan yerde olduğu kanaatine varılmıştır. Burada yapılacak olan bir arkeolojik kazı da Antalya'nın geçmişine ışık tutacaktır. Alanya tersanesinin 2121 m² lik alanı ile aşağı yukarı örtüşmektedir. 1941 tarihli arşiv planında Kalafat hane olarak bilinen Kırkmerdivenin hemen güneyindeki arazi bu tarihte sahili kumluk bir alandır. Ayrıca bu arazi tapu müdürlüğünde (Antalya ili, Muratpaşa ilçesi, Tuzcular mahallesi 136235 ada 154 parsel sayılı 2.497,10 m² lik) küçük deniz nakliye vasıtalarının çekek mahalli vasfı ile tescillidir. Bu da bize buranın kadim zamanlardan itibaren gemilerin bakım, onarım, tamirat ve gemi inşa gibi işleri yapıldığı bir alan olduğunu göstermektedir. Antalya Kaleiçi Mermerli plajı ile ilgili tüm varsayımlar bu tezde tartışılmıştır. Netice olarak 1683'te Cornelis de Bruyn'in gravüründe, güney deniz burcunun hemen yanında 2 tane daha küçük burç görülmektedir. Bu burçların zamanla ya da deniz dalgalarını aşındırması ile yıkılmış ve böylelikle liman kullanılamaz hala gelerek liman terk edilmiş olabilir. Kanıt olarak da Mermerli plajında yaptığımız dalışlar ve dron görüntülerinde bu iki kulenin temeli olabileceğini düşündüren izlere ve merdivene rastlanmıştır. Lanckoronski, kuzey deniz burcunu tarif ederken burcun hafif bir kayanın üstünde yapıldığını söylüyor. Mermerli plajında bulunan bu iki kaya üzerine bu iki küçük burç yapılmış olabilir. Mermerli plajında yapılan dalışlarda deniz altında çok sayıda kesme taş blok görülmüştür. Bu da bize burada eski bir yapının olduğu düşündürmektedir. Bu küçük deniz burçları tek başına savunma yapısı olarak yapılmış olabileceği gibi sahil ile bağlantılı bir mendirek yapısı içinde de olabilir. Netice olarak eldeki bu bulgular çerçevesinde böyle bir kanaat oluşsa da yeni bir belge, bulgu ya da sualtı kazıları ile daha kesin sonuçlar elde edilebilir. Antalya Kaleiçi mendirek bölgesi ve liman ağzı çevresinde yapılan dalışlarda 19. yüzyıl Osmanlı Dönemi, Osmanlı pazarı için özel yapılmış İstanbul tasvirli İngiliz porselen tabak parçası, 19. yüzyıl İtalya üretimi olduğunu düşündüğümüz döşeme ya da duvar bordür taşları, 19. yüzyıl Uzakdoğu temalı İngiliz porselen tabağı parçası ve 18. yüzyıl Çanakkale“Sülüklü”diye tabir edilen seramik parçalarına rastlanmıştır. Sualtında bulunan bu eserlerin ölçekle beraber fotoğrafları çekilip dijitale aktarılarak Autocad programında çizimleri yapılmıştır. Yine tarihlemesini yapamadığımız farklı dönemlere ait seramik parçaları ve tarihlemesi yapılamayan bir amfora parçasına rastlanmıştır.
Özet (Çeviri)
Many subjects have been examined and discussed with our thesis titled Antalya Kaleiçi Harbor in the Perspective of Underwater Cultural Heritage. The history of diving from the first age to the present is briefly examined. Turkish diving history, cultural heritage and cultural property definitions were made. The historical development of the national cultural heritage legislation, the current cultural heritage protection legislation and the underwater cultural heritage legislation have been examined. Since Antalya Kaleiçi harbor was an important port throughout the ages, all ages were studied in general. In accordance with the order of the period, the short histories of Antalya were examined and the Antalya port trade was tried to be explained. Without going too far out of the framework of our department, we focused on shipyard localization, breakwater structures and sea signs. Underwater cultural heritage includes many disciplines. It requires an interdisciplinary study. In our research, underwater sonar systems, drone shots, Autocad program, cartography and GIS programs (Netcad, ArcGIS), underwater photos were taken by diving and underwater photoscans were created. This thesis has been prepared by interpreting all these data. By georeferencing the historical scanned maps, they were compared with their current locations and analyzes of the Antalya Kaleiçi harbor breakwater structures were carried out. Thus, the accuracy of historical photographs and historical maps regarding the localization of nautical signs has been proven. In this context, the Antalya harbor map dated 1815, the port plan prepared in the 1890s, Lanckoronski's Antalya fortification system plan, Şükrü Fikri Erten's Antalya Kaleiçi map and the 1941 map were georeferenced. Since the historical maps are not full scale or there may be errors in their scanning, shifts have been observed in comparisons with today's locations. The georeferences of historical maps give us an idea of their periods. As far as possible, all assumptions are discussed in this thesis regarding the problem of port shipyard localization for Antalya castle. As a result, although no definite information could be reached, it was concluded that it would be more accurate to localize the shipyard in a place within the castle, and it is not considered possible for the shipyard to be on the Mermerli beach in this geography where even the sea bastions could not withstand the waves and crumbled. XIX of the shipyard location. It was concluded that it was in the place used as a kalfathane next to Kırkmerdiven until the 19th century. An archaeological excavation to be carried out here will also shed light on Antalya's past. It roughly coincides with the 2000 m² area of the Alanya shipyard. The land just south of Kırkstair, known as kalfathane in the 1941 archive plan, was a sandy beach at that time. In addition, this land is registered with the title deed directorate (Antalya province, Muratpaşa district, Tuzcular neighborhood, block 136235, parcel number 154, area of 2,497,10 m²) as a slipway for small sea transport vehicles. This shows us that this is an area where ships have been maintained, repaired, repaired and built since ancient times. All assumptions about Antalya Kaleiçi Mermerli beach are discussed in this thesis. As a result, in 1683, Cornelis de Bruyn's engraving shows two smaller bastions right next to the south sea sign. These bastions may have been destroyed over time or by the erosion of the sea waves, and thus the port may have been abandoned and the port remained unusable. As evidence, in the dives and drone footage we made at Mermerli beach, traces and stairs suggesting that these two towers could be the foundation were found. When describing the northern sea sign, Lanckoronski says that the sign was made on a light rock. These two small bastions may have been built on these two rocks on the Mermerli beach. Many cut stone blocks were seen under the sea during the dives at Mermerli beach. This makes us think that there is an old building here. These small sea bastions may have been built as a stand-alone defensive structure, or they could be in a breakwater structure connected to the coast. As a result, although such an opinion is formed within the framework of these findings, more precise results can be obtained with a new document, finding or underwater excavations. During the dives around the Antalya Kaleiçi breakwater area and the harbor mouth, 19th century Ottoman Period, English porcelain plate piece with Istanbul depiction specially made for the Ottoman market, floor or wall curbstones that we think are 19th century Italian production, 19th century Far East themed English porcelain plate and 18th century pottery called Çanakkale Sülüklü. These underwater works were photographed together with the scale, transferred to digital, and drawn in the Autocad program. Again, we found pottery fragments from different periods, which we could not date, and an amphora fragment that could not be dated.
Benzer Tezler
- Kilikya bölgesinde sualtı kültür mirasının korunması perspektifinde üç boyutlu grafik modelleme
Three dimension modelling in the perpective of the protection of underwater cultural heritage in Cilicia region
ÇETİN ACAR
- Sualtı kültür mirası araştırmaları'nda coğrafi bilgi sistemleri kullanımı: Akdeniz havzası batık bilgi sistemi
Use of geographical information systems in researches of underwater cultural heritage: Mediterranean basin shipwreck information system
ŞİMAL ERTEK
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
ArkeolojiAkdeniz ÜniversitesiAkdeniz Sualtı Kültür Mirası Araştırmaları Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MEHMET TAHSİN ŞAHİN
- Sualtı Kültür Mirası'nın belgelenmesinde güncel fotogrametri yöntemleri
Current photogrammetry methods for documentation of Underwater Cultural Heritage
METEHAN SAMET GÜL
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
ArkeolojiAkdeniz ÜniversitesiAkdeniz Sualtı Kültür Mirası Araştırmaları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HAKAN ÖNİZ
- Akdeniz sualtı kültür mirası araştırmalarında insansız sualtı araçlarının kullanımı ve avantajlarının-dezavantajlarının incelenmesi
Investigation of the usage, advantages and disvantages of unmanned underwater vehicles in Mediterranean underwater cultural heritage research
FATİH ALBAYRAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
ArkeolojiAkdeniz ÜniversitesiAkdeniz Sualtı Kültür Mirası Araştırmaları Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MUHSİN GÖKHAN GÜNAY
- Geç Tunç Çağı ve Demir Çağı'nda Doğu Akdeniz'de gemiler ve Dana Adası Tersanesi
Ships in the Eastern Mediterranean in Late Bronze and Iron Ages and Dana Island Shipyard
OKTAY ESER ORMAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
ArkeolojiAkdeniz ÜniversitesiAkdeniz Sualtı Kültür Mirası Araştırmaları Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ NURHAN ÖZKAN KUŞ