Mehmed Esad Yesârî ve hat sanatındaki yeri
Mehmed Esad Yesârî and his place in art of calligraphy
- Tez No: 788183
- Danışmanlar: DOÇ. DR. RECEP GÜN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Sanat Tarihi, Art History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ondokuz Mayıs Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 274
Özet
“Mehmed Esad Yesârî ve Hat Sanatındaki Yeri”adlı bu tez çalışmamızda, Mehmed Esad Yesârî'nin yazıları hat sanatı ilkeleri ışığında incelenmiştir. Yesârî talik yazının önde gelen temsilcilerinden olup pek çok öğrencinin yetişmesine vesile olmuştur. Esasen İran'da ortaya çıkan nesta'lik yazı, Osmanlı coğrafyasına girdikten sonra bir hayli gelişme kaydetmiş ve giderek yaygınlaşmıştır. Yesârî, önceleri hocası Dedezâde Mehmed Said Efendi ve İranlı hattat Mîr İmâd-i Hasenî'nin tesiri altında eserler verse de sonradan İran nesta'liğinde köklü değişiklikler yaparak yeni bir yaklaşımla Türk ta'lik üslubunun temellerini atmıştır. Hattat, sanat hayatının ilk dönemlerinde özellikle İranlı hattat Mîr İmâd-i Hâsenî'nin tesirinde eserler vermesinden ötürü İmâd-i Rûm lakabıyla anılmıştır. Hat sanatının birçok alanında son derece güzel eserler veren Yesârî'nin asıl başarısı celî ta'lik ile oluşturduğu yazılarında görülebilmektedir. I. Abdülhamid ve III. Selim dönemlerinde, padişahların ve bazı devlet adamlarının inşa ettirdikleri mimari eserlerdeki celî ta'lik kitâbelerin Yesârî tarafindan yazıldığı bilinmektedir. 1780-81 tarihinden itibaren Mehmed Esad Yesârî, yeni üslubuyla çok güzel yazı örnekleri vermeye başlamıştır. 1781-82 tarihli Hacı Selim Ağa Kütüphanesi kitâbesi Türk ta'lik yazısının dönüm noktası ve ilk güzel örneği olarak kabul edilmektedir. Yesâri bu kitâbede İran ekolünde görülen harf çanaklarındaki sarkıklığı gidermiş, mükerrer harflerin insicamına dikkat etmiş, harfler arasındaki mesafeyi ayarlamış ve onların satıra yerleştirilmesine özen göstermiştir. Netice itibariyle bu kitâbeyle Türk ta'lik üslubunun kurallarının teşekkül etmeye başladığını ve bu özellikleri nedeniyle de söz konusu kitâbenin Türk ta'lik hattının ilk basamağı olarak kabul edilebileceğini söylemek mümkündür. Çalışma hilye, levha, kıta, murakka', kitâbe ve nişan taşlarından oluşan yetmiş yedisi ketebeli; yirmi altısı ketebesiz omak üzere toplam yüz üç eser ile sınırlı tutulmuştur. Bu eserlerin derlenmesinde; Osmanlı Hat Sanatı Tarihi, Hat Sanatı ve Meşhur Hattatlar, Ömrümün Bereketi 1, Türk Hattatları, İstanbul'un Son Nişan Taşları, İstanbul'un 100 Hattatı, Türk Hat Sanatından Seçmeler, Fennü'l-Hat, Hat Sanatı Tarihi 2 adlı çalışmalardan faydalanılmıştır.
Özet (Çeviri)
In this thesis,“Mehmed Esad Yesârî and his place in the art of the calligraphy”the writings of Mehmed Esad Yesârî were examined in the light of the principles of calligraphy. Yesârî is one of the leading representatives of ta'liq writing and has been instrumental in the education of many students. In fact, nesta'liq writing, which first appeared in Iran, made a great progress after entering the Ottoman geography and became increasingly widespread. Although Yesârî produced works under the influence of his teacher Dedezâde Mehmed Said Efendi and Iranian calligrapher Mîr İmâd-i Hasenî, he later made radical changes in the Iranian nesta'liq script and laid the foundations of the Turkish ta'liq style with a new approach. However, the calligrapher, was called Imad-i Rûm in the early stages of his artistic life, especially because he produced works under the influence of the Iranian calligrapher Mîr İmâd-i Hasenî. The real success of Yesârî, who produced extremely beautiful works in various fields of calligraphy, can be seen in his writings with celî ta'lik. It is known that the celi ta'liq inscriptions in the architectural works built by the sultans and some statesmen during the reigns of Abdulhamid I and Selim III were written by Yesârî. Since 1780/81, Mehmed Esad Yesârî started to give very good writing examples with his new style. The inscription of the Hacı Selim Ağa Library dated 1781/82 is accepted as the turning point and the first beautiful example of the Turkish ta'liq calligraphy. In this inscription, Yesari removed the sagging of the letter bowls seen in the Iranian school, paid attention to the coherence of the duplicate letters, adjusted the distance between the letters and took care to place them on the line. As a result, it is possible to say that the rules of the Turkish ta'lîq style began to be formed with this inscription, and because of these features, the inscription in question can be considered as the first step of the Turkish ta'liq calligraphy. The study is limited to a total of one hundred and three works, seventy-seven of which are with or without a plate, consisting of hilyes, plates, kıtas, murakka's, inscriptions and nişan stones. In the compilation of these works, the studies named“Osmanlı Hat Sanatı Tarihi, Hat Sanatı ve Meşhur Hattatlar, Ömrümün Bereketi 1, Türk Hattatları, İstanbul'un Son Nişan Taşları, İstanbul'un 100 Hattatı, Türk Hat Sanatından Seçmeler, Fennül-Hat ve Hat Sanatı Tarihi 2”has been used.
Benzer Tezler
- Türk Nesta'lık ekolü
Başlık çevirisi yok
ALİ RIZA ÖZCAN
Sanatta Yeterlik
Türkçe
1996
El SanatlarıMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiGeleneksel Türk El Sanatları Ana Sanat Dalı
DR. YÜKSEL AYDIN
- Mektubi İbrahim Edhem Efendi'nin 'Ruhu't-talik' adlı eserinin hat sanatı bakımından analizi (2 cilt)
Başlık çevirisi yok
AYNUR ERBAŞ
Sanatta Yeterlik
Türkçe
1995
El SanatlarıDokuz Eylül ÜniversitesiGeleneksel Türk El Sanatları Ana Sanat Dalı
Y.DOÇ.DR. İSMAİL ÖZTÜRK
- Kahire'de Menyel Kasrı mescid hatları
Cairo Manial palece mosque calligraphies
İZZET ELİTAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
El SanatlarıFatih Sultan Mehmet Vakıf ÜniversitesiGeleneksel Türk Sanatları Ana Sanat Dalı
PROF. DR. MEHMET HÜSREV SUBAŞI
- Hattat Mustafa Halim Özyazıcı hayatı, sanatı ve eserleri
Life, art and works of Mustafa Halim Özyazıcı, the calligrapher
YUSUF BİLEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2001
El SanatlarıAtatürk Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
PROF.DR. NACİ OKCU