Derleme sözlüğü'nde yer alan halk kültürü unsurları
Folk culture elements in the collation dictionary
- Tez No: 788851
- Danışmanlar: DOÇ. DR. GÜLDA ÇETİNDAĞ SÜME
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Halk Bilimi (Folklor), Folklore
- Anahtar Kelimeler: Derleme Sözlüğü, halk bilimi, halk bilimi unsurları, söz varlığı, Compilation Dictionary, folklore, folklore elements, vocabulary
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Fırat Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Çağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Çağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 512
Özet
Eşsiz bir tarih ortamında halkın yaşantısından doğmuş ürünlerin zihinsel bellekte yaşayarak, nesilden nesile aktarılması halk biliminin değerlerini oluşturmaktadır. Bu değerleri belirleyen unsurlar; toplumun inancı, gelenek ve görenekleri, geçmişten gelen sözlü mirasın öğretileri, coğrafi komşuluklarla kazanılan âdetleri vb. şeklinde sıralanabilmektedir. Bütün bu oluşumlar neticesinde meydana gelen yapı halk kültürüne kaynaklık etmektedir. İletişim kurmamızı sağlayan kelimelerimiz kültürel yapımızın özellikleri hakkında bilgi vermektedir. Bu doğrultuda Türk halk bilimi sahasına baktığımız zaman ürünlerin ve bu ürünleri karşılayan kelimelerin oldukça fazla olduğu görülmektedir. Bu zenginlikte Türklerin tarih boyunca birçok inanç sistemi ve öğretilerle temas hâlinde olmaları, coğrafi yapısı, iklim şartları, hayata bakış açıları yer almaktadır. Böyle bir çerçevenin yansıması sözcükler ise halkın ifade dünyası, kişilerin görüş ve yaşayışları hakkında önemli bilgiler sunmaktadır. Halk kültürü unsurlarında söz varlığı çok geniş bir alanı oluşturmaktadır. Metin hâline gelenler (mâni, destan, fıkra, vb.), geçiş dönemi gelenek ve görenekleri (doğum, ölüm, vb.), sanat hâline gelerek yaşatılanlar (müzik, çalgı aletleri, vb.) ve halk bilgisi (veterinerliği, hekimliği, mutfağı, vb.) bakımından çeşitli alanlara kaydedilen kelimeler bulunmaktadır. Geçmişin birikimi ve yaşanılan anların tecrübesi harmanlanarak biçimlenen kelimeler ağızlarda canlı bir şekilde Anadolu insanının düşünce dünyasını yansıtmaya devam etmektedir. Tezde, ağız araştırmaları alanında yapılmış kapsamlı çalışmalardan biri olarak görülen“Derleme Sözlüğü”ndeki halk kültürü unsurlarına ait adlandırmalar tespit edilmiştir. Bulunan kelimeler uygun konu başlığı açısından değerlendirilerek çeşitli sınıflandırmalara tabi tutulmuştur. Bu çalışma, halk ağzında kullanılan halk kültürü unsurları ile ilgili sözcüklere ait ifadeleri ayrıntılı bir şekilde açıklamayı ve Türkiye'deki halk kültürü unsurları ile ilgili yapılan çalışmalara katkı sağlamayı amaçlamaktadır.
Özet (Çeviri)
In a unique historical environment, the products born from the life of the people, living in mental memory and transferring from generation to generation constitute the values of folklore. The factors that determine these values are the beliefs, customs and traditions of the society, the teachings of the oral heritage from the past, the customs gained through geographical neighborhoods, etc. can be listed as. The structure formed as a result of all these formations is a source of folk culture. Our words, which enable us to communicate, give information about the characteristics of our cultural structure. In this direction, when we look at the field of Turkish folklore, it is seen that there are a lot of products and words that meet these products. This richness includes the fact that Turks have been in contact with many belief systems and teachings throughout history, their geographical structure, climatic conditions, and their perspectives on life. Words, which are the reflection of such a framework, provide important information about people's world of expression, people's views and lives. Vocabulary in folk culture elements constitutes a very wide area. Vocabulary in folk culture elements constitutes a very wide area. It has been recorded in various fields in terms of texts (mania, epic, anecdote etc.), transition period traditions and customs (birth, death etc.), those that are kept alive by becoming art (music, musical instruments etc.) and folklore (veterinary medicine, medicine, cuisine etc.) there are words. The words that are shaped by blending the accumulation of the past and the experience of the lived moments continue to reflect the thought world of the Anatolian people in a lively way. In the thesis, the naming of folk culture elements in the“Compilation Dictionary”, which is seen as one of the comprehensive studies in the field of dialect studies, has been determined. The words found were evaluated in terms of the appropriate topic and subjected to various classifications. This study aims to explain in detail the expressions of the words related to the folk culture elements used in the folk dialect and to contribute to the studies on the folk culture elements in Turkey.
Benzer Tezler
- Derleme sözlüğü'ndeki giyim kuşam adları
Names of the clothes in collation dictionary
BÜŞRA KARABULUT
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
DilbilimFırat ÜniversitesiÇağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SÜLEYMAN KAAN YALÇIN
- Derleme sözlüğünde sanat ve zanaat ile ilgili kavramların söz varlığı
Art and craft in the dictionary of compilation vocabulary of related concepts
CEREN DEDER
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Türk Dili ve Edebiyatıİstanbul Aydın ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ SILA GEN KAYA
- Derleme Sözlüğü'nde Divanü Lügati't-Türk'ten fiiller
Verbs of Divanü Lügati't-Türk in Derleme Sözlüğü
GÜLENDAM KARACA
Yüksek Lisans
Türkçe
2002
Türk Dili ve EdebiyatıÇukurova ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. A. DENİZ ABİK
- Derleme ve tarama sözlüklerindeki ortak maddelerin karşılaştırılması (fiil)
Comparison of the common items of verbs in the dictionaries of derleme and tarama
SEVİM ERDEM
Yüksek Lisans
Türkçe
2011
Türk Dili ve EdebiyatıSakarya ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. KENAN ACAR
- Derleme sözlüğündeki ticaretle ilgili kavramlar
Commercial terms in the derleme sözlüğünde
PINAR DEĞER
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
DilbilimGaziantep ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HASAN KARACA