Türkiye'nin e-sağlığa hazırbulunuşluk düzeyinin belirlenmesi
Determining Turkey's level of e-health readiness
- Tez No: 788863
- Danışmanlar: DOÇ. DR. CEM AYDEN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Sağlık Yönetimi, Healthcare Management
- Anahtar Kelimeler: E-Sağlık, Bilgi ve İletişim Teknolojileri, Karma Yöntem Araştırmaları, Keşfedici Sıralı Karma Yöntem Araştırması, E-Health, Information and Communication Technologies, Mixed Method Research, Exploratory Sequence Mixed Method Research
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Fırat Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sağlık Yönetimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Sağlık Yönetimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 140
Özet
Bilgi, telekomünikasyon ve ağ teknolojilerindeki gelişmeler diğer alanlarda olduğu kadar sağlık hizmetleri sektöründe de devrim niteliğinde yeni paradigmaların ortaya çıkmasına sağlamıştır. Sağlık hizmetlerinde bilgi ve iletişim teknolojilerinin kullanılması olarak tanımlanan e-sağlık kavramının her geçen gün önemi artmaktadır. Bu bağlamda e-sağlık uygulamalarının etkinliğini ve verimliliğini artıracak bilgilere ihtiyaç duyulmaktadır. Bu araştırmada hızla gelişen teknolojik uygulamaların sağlık sektöründe hayata geçişi sırasında dikkat edilmesi gereken hususlar merak konusu olmuştur. Araştırmanın modelini karma yöntem desenlerinden biri olan keşfedici sıralı karma yöntem araştırması oluşturmaktadır. Keşfedici sıralı karma yöntem araştırmasında nitel → nicel şeklinde araştırma tasarımı oluşturulmaktadır. Bu araştırmanın ilk aşamasında bir ülkenin e-sağlık uygulamalarına hazır bulunmasının ne anlam ifade ettiği, hangi alanların e-sağlık uygulamalarına hazır bulunması gerektiği nitel araştırma sürecinde ele alınmıştır. Nitel araştırma aşamasında öncelikle e-sağlık alanında uzman olan kişiler ile yarı yapılandırılmış görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Bu görüşmelerde elde edilen veriler MAXQDA 2020 programında analiz edilerek e-sağlık uygulamalarına hazırbulunuşluğun ilgili alanları ve bu alanlara ait temalar ile kodlar tematik analiz yöntemi ile keşfedilmiştir. Bu bilgiler dikkate alındığında e-sağlık hazırbulunuşluğunun toplumsal e-sağlık hazırbulunuşluğu, sağlık kurumlarının e-sağlık hazırbulunuşluğu, yapısal e-sağlık hazırbulunuşluğu ve yazılımsal e-sağlık hazırbulunuşluğu alanlarından oluştuğu keşfedilmiştir. Keşfedilen bu alanların e-sağlık hazırbulunuşluğunu değerlendirebilecek taslak ölçekler araştırmanın nitel araştırma yöntemleri aşamasında geliştirilmiştir. Araştırmanın ikinci aşaması olan nicel yöntem araştırmaları aşaması ise nitel araştırma aşamasında elde edilen bulgulara dayalı olarak tasarlanmıştır. Nitel araştırma bulgularının nicel araştırma bulguları ile ne oranda destekleyeceği araştırmada merak edilen diğer bir unsurdur. Bu bağlamda nitel yöntem aşamasında keşfedilen e-sağlık hazırbulunuşluk taslak ölçekleri uygun örneklemler üzerinde uygulanarak ölçeklerin yapısal geçerlilikleri açımlayıcı ve doğrulayıcı faktör analizleri ile incelenmiştir. Bu kapsamda toplumsal e-sağlık hazırbulunuşluğu kültürel, teknoloji ve altyapı, eğitsel, tutum, gizlilik ve güvenirlik alt boyutlarından; sağlık kurumlarının e-sağlık hazırbulunuşluğunun ise kabul ve kullanıma hazır olma, öz yeterlilik, teknoloji ve altyapı hazırlığı ile yapısal hazırlık alt boyutlarından oluştuğu hem nitel hem de nicel araştırma bulguları ile desteklenmiştir. Araştırma kapsamında ele alınan üçüncü alan ise bir ülkenin genel olarak yapısal e-sağlık hazırbulunuşluk düzeyidir. Bu alanı değerlendirebilecek ölçek literatürde yer alan bilgilere ve önceki çalışmalara dayalı olarak geliştirilmiştir. Yapısal e-sağlık hazırbulunuşluğunun değerlendirmesi bilgi ve iletişim teknolojileri verilerine, iktisadi verilere ve sağlık verilerine dayalı olarak gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın nitel araştırma aşaması bulgularına dayalı olarak e-sağlık hazırbulunuşluğunun yazılımsal olarak da değerlendirilmesi gerekmektedir. Ancak araştırmanın zaman ve maliyet sınırlamalarından kaynaklı olarak ilgili alan araştırma kapsamı dışında tutulmuştur. Araştırmanın üçüncü aşamasında ise araştırmanın ilk iki aşamasında geçerlilik ve güvenirlikleri ispatlanmış olan e-sağlık hazırbulunuşluk ölçekleri kullanılarak Türkiye'nin e-sağlık hazırbulunuşluğu toplumsal, sağlık kurumları ve yapısal alanlarda incelenmeye çalışılmıştır. Toplumsal e-sağlık hazırbulunuşluğu teknoloji ve altyapı ile kültür boyutunda yüksek oranda hazır olarak yorumlanmaktadır. Tutum, eğitim ve gizlilik/güvenirlik boyutlarında ise hazır olarak yorumlanmıştır. Sağlık kurumları öz yeterlilik, kabul ve kullanıma hazır olma, gizlilik ve güvenirlik, teknoloji ve altyapı boyutlarında hazır; yapılsal hazırlık boyutunda ise kısmen hazır olarak yorumlanmıştır. Araştırmanın yapısal hazırbulunuşluk düzeyi ise Türkiye'ye ilişkin ilgili verilerin Singapur, Finlandiya ve Hollanda verileri ile kıyaslanarak saptanmaya çalışılmıştır. Bu veriler dikkate alındığında Türkiye'nin yapısal hazırlık düzeyinin seçili diğer üç ülkeye kıyasla daha düşük olduğunu tespit edilmiştir.
Özet (Çeviri)
Developments in information, telecommunications and network technologies have led to the emergence of revolutionary new paradigms in the healthcare sector as well as in other fields. The importance of the concept of e-health, which is defined as the use of information and communication technologies in health services, is increasing day by day. In this context, information is needed to increase the effectiveness and efficiency of e-health applications. In this research, the issues to be considered while implementing rapidly developing technological applications in the health sector have been a matter of curiosity. The model of the research is exploratory sequential mixed method research, which is one of the mixed method designs. In exploratory sequential mixed method research, a qualitative → quantitative research design is created. In the first stage of this research, what it means for a country to be ready for e-health applications and which areas should be ready for e-health applications were discussed in the qualitative research process. In the qualitative research phase, first of all, semi-structured interviews were conducted with experts in the field of e-health. The data obtained in these interviews were analyzed in the MAXQDA 2020 program and the relevant areas of readiness for e-health applications and the themes and codes belonging to these areas were discovered by thematic analysis method. Considering this information, it has been discovered that e-health readiness consists of social e-health readiness, e-health readiness of health institutions, structural e-health readiness and software e-health readiness. Draft scales that can evaluate the e-health readiness of these discovered areas were developed in the qualitative research methods stage of the research. The second stage of the research, the quantitative method research stage, was designed based on the findings obtained in the qualitative research stage. Another element of interest in the research is to determine how much qualitative research findings will support quantitative research findings. In this context, the e-health readiness draft scales discovered in the qualitative method stage were applied on appropriate samples and the structural validity of the scales was examined with exploratory and confirmatory factor analyses. In this context, social e-health readiness consists oh the sub-dimensions of cultural, technology and infrastructure, educational, attitude, confidentiality and reliability; the e-health readiness of health institutions consists of sub-dimensions of acceptance and readiness for use, self-efficacy, technology and infrastructure preparation, and structural preparation is supported by both qualitative and quantitative research findings. The third area covered in the research is the structural e-health readiness level of a country in general. The scale that can evaluate this area has been developed based on the information in the literature and previous studies. The evaluation of structural e-health readiness was carried out based on information and communication technology data, economic data and health data. Based on the findings of the qualitative research phase of the research, e-health readiness should also be evaluated in terms of software. However, due to the time and cost limitations of the research, the relevant field was excluded from the scope of the research. In the third stage of the research, Turkey's e-health readiness was tried to be examined in social, health institutions and structural areas by using e-health readiness scales, whose validity and reliability were proven in the first two stages of the research.
Benzer Tezler
- Phenolic and carotenoid profiles of tomatoes collected from different parts of Turkey and antioxidant properties of dried tomatoes
Türkiye'nin farklı bölgelerinden toplanan domateslerde karotenoid ve fenolik profillerinin belirlenmesi ve kurutulmuş domateslerde antioksidan özelliklerin incelenmesi
SENA BAKIR
Doktora
İngilizce
2021
Gıda Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiGıda Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ESRA ÇAPANOĞLU GÜVEN
- Türkiye' de yaşayan Nogay Türkleri'nin nogay çay tüketimi, beslenme ve sağlık üzerine etkisi
Nogai tea consumption and health benefit effects on Nogai in Turkey
NUREFŞAN BULUT
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Beslenme ve DiyetetikBiruni ÜniversitesiBeslenme ve Diyetetik Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FATMA ÇELİK
- Yeni ekonomi kapsamında entegrasyona geçiş sürecinde e- ticaret, bir Türkiye örneği
E- commerce during the transition to integration within the scope of new economy, an example in Turkey
BURCU BESTE ERDOĞRU
- Analysis of e-bike charging station locations: Case of Kadıköy, Istanbul
E-bisiklet şarj istasyonu konumlarının analizi: Kadıköy, İstanbul örneği
SERRA GARİPAĞAOĞLU
Yüksek Lisans
İngilizce
2022
Ulaşımİstanbul Teknik Üniversitesiİnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HİLMİ BERK ÇELİKOĞLU
- Ankara Üniversitesi Tıp fakültesi dönem 6 öğrencilerinde küresel iklim değişikliği farkındalığı ve ilişkili faktörler
Global climate change awareness and related factors in Ankara university faculty of medicine term 6 students
MERVE SELEK
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2023
Halk SağlığıAnkara ÜniversitesiHalk Sağlığı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MELTEM ÇÖL