Makro değişkenler ile seçilmiş BIST endeksleri arasındaki ilişki üzerine bir model çalışması
Study of a model about the relationship between macro variables and selected BIST indexes
- Tez No: 788984
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ AYŞE ESRA PEKER
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Ekonomi, Economics
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Fırat Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İktisat Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 72
Özet
Bireyler devamlı olarak birbiri ile etkileşime geçmekte bu etkileşimin neticesinde karşılıklı ürün ve hizmet talep ederek refah seviyelerini üst seviyeye taşımaktadır. Refah seviyelerini artıran bireyler ürün ve hizmet takasını fiziki (reel) bir ortamda gerçekleştirebildikleri gibi kurumlar aracılığıyla birbirlerinden kaynak (fon) temin ederek de bu işlemi yerine getirebilmektedir. Bireylerin veya farklı kurumların birbirlerinden fon sağlamak için karşı karşıya geldiği ortamlar“finansal (mali) piyasa”olarak tanımlanmaktadır. Finans piyasaları tasarruf sahibi olan kişilerin, fon fazlalıklarına karşılık ilave getiri talep etmeleriyle ihtiyaç hissettikleri fonlarını sağlayabilme anlayışına dayanan yaklaşımı benimsemektedir. Son yıllarda finans piyasaları ülke ekonomilerinin gelişmişlik seviyelerinin değerlendirilmesi anlamında analiz edilmesi gereken önemli piyasalar arasında sayılmaktadır. Söz konusu piyasalar, tasarrufların biriktirilmesi, yatırımlara yönlendirilmesi ve kaynak akışının gerçekleştirilmesi gibi işlevleri ile ekonomik bakımdan ciddi boyutta olumlu etkilere sahiptir. Bu gibi birçok sebep nedeniyle finans sektörü araştırılması ve geliştirilmesi gereken sektörlerin başında yer almaktadır. Dünya ekonomisinde son yıllarda borsa endeksleri ekonomik, politik, siyasi ve psikolojik farklı unsurlardan etkilenmektedir. Bu etkileşim akademik çalışmaların seyrinin bu yöne kaymasına neden olmaktadır. Bu bağlamda çalışmada, Türkiye'de finansal piyasalar ile makroekonomik değişkenler arasındaki ilişkinin boyutu ve yönü ele alınmıştır. Bu amaçla, finansal piyasaların bir göstergesi olarak BIST 100 Endeksi yanı sıra Bankacılık Sektörü Hisse Senedi Fiyat Endeksi, Gıda Sektörü Hisse Senedi Fiyat Endeksi ve Sanayi Sektörü Hisse Senedi Fiyat Endeksi bağımlı değişken olarak, bankalarca toplam TL üzerinden açılan mevduatlara uygulanan ağırlıklı faiz oranı (%), TÜFE Bazlı Reel Efektif Döviz Kuru (2003=100) ve Tüketici Fiyat Endeksi (2010=100) bağımsız değişken olarak analize dahil edilmiştir. Çalışmada Ocak2005-Ekim2022 dönemleri esas alınmış olup toplam 214 aylık zaman serisi analiz kapsamında değerlendirilmiştir. Çalışmada her bir bağımlı değişken için iki ayrı bağımsız değişken olmak üzere toplam sekiz farklı model kurulmuştur. Çalışmada geleneksel birim kök testlerinden Genişletilmiş Dickey Fuller (1981) ve Phillips Perron (1988) birim kök testi, yapısal kırılmalı testlerden Lee ve Strazicich (2003) birim kök testi, fourier birim kök testlerinden ise Fourier ADF ve KSS birim kök testleri uygulanmıştır. Uzun dönem eşbütünleşme ilişkisi Tsong, Lee, Tsai ve Hu (2016) Fourier Shin yöntemi ile ortaya koyulmuştur. Elde edilen ampirik bulgulara göre tüm modeller eşbütünleşik olarak bulunmuştur. Banka hisse senedi değerleri ile sanayi hisse senedi değerleri için; bütün değişkenlerin uzun dönemde eş bütünleşme ilişkisinin var olduğu belirlenmiştir. Reel döviz kurunun bütün hisse senedi değerlerini negatif etkilerken, enflasyon oranını ise bütün hisse senedi değerlerini pozitif etkilediği sonucuna ulaşılmıştır.
Özet (Çeviri)
Individuals constantly interact with each other, and as a result of this interaction, they demand mutual products and services and raise their welfare to the next level. Individuals who increase their welfare level can exchange products and services in a physical (real) environment, as well as by obtaining resources (funds) from each other through institutions. The environments in which individuals or different institutions come across to obtain funds from each other are defined as the“financial (financial) market”. The financial market is based on an understanding of a system that is formed as a result of the extra income demand of people which have saving, in excange for fund surpluses. In recent years, financial markets are considered among the important markets that need to be analyzed in terms of evaluating the development levels of national economies. These markets have significant and seriously positive effects in terms of economy with their functions such as accumulating savings, directing them to investments and realizing the flow of resources. Due to many such reasons, the financial sector is the leading sectors that need to be researched and developed. In the world economy, stock market indices have been affected by different economic, political, political and psychological factors in recent years. This interactions caused the course of his academic studies to shift in this direction. In this context, in this study, the size and direction of the relationship between financial markets and macroeconomic variables in Turkey are discussed. For this purpose, besides the Stock Price Index (BIST100) index as an indicator of financial markets, Banking Sector Stock Price Index, Food Sector Stock Price Index and Industry Sector Stock Price Index are used as dependent variables by banks. Weighted interest rate (%), CPI Based Real Effective Exchange Rate (2003=100) and Consumer Price Index (2010=100) applied to deposits opened in total TL are included in the analysis as independent variables. The study covers the period between January 2005-October 2022, evaluating the scope of a total of 214 months. In the study, eight different models were established, including two separate independent variables for each dependent variable. In the study, Extended Dickey Fuller (1981) unit root test and Phillips Perron (1988) unit root test from traditional unit root tests, Lee and Strazicich (2003) unit root test from structural break tests, and Fourier ADF and CSR unit root tests from Fourier unit root tests were applied. The long-term cointegration relationship is demonstrated via Tsong, Lee, Tsai and Hu (2016) and Fourier Shin methods. According to the empirical findings, all models were found to be cointegrated. It has been determined that there is a long-term cointegration relationship of all variables for bank stock values and industrial stock values. It has been concluded that while the real exchange rate affects all stock values negatively, the inflation rate affects all stock values positively.
Benzer Tezler
- Kredi temerrüt swaplarının iktisadi ve finansal değişkenler ile ilişkisinin Türkiye ekonomisi için ampirik analizi
Başlık çevirisi yok
FİLİZ YAĞCI
Doktora
Türkçe
2022
BankacılıkBaşkent ÜniversitesiBankacılık ve Finans Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ONUR SUNAL
- BİST 30 endeksi ile seçilmiş küresel finansal değişkenler arasındaki ilişkinin Rals-Ekky ile analizi
Analysis of the relationship between BIST 30 index and selected global financial variables with Rals
İLKNUR YORULMAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Ekonometriİstanbul ÜniversitesiPara Sermaye Piyasaları ve Finansal Kurumlar Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. BURÇAY YAŞAR AKÇALI
- Türkiye'de yabancı portföy yatırımlarının seçilmiş makroekonomik değişkenler ile ilişkisi
The relationship of foreign portfolio investments in Turkey and selected macroeconomic variables
ÖZGÜR AYDOĞUŞ
- Seçilmiş OECD ülkelerinde yenilenebilir enerji tüketiminin makro ekonomik belirleyicileri
Macro economic determinants of renewable energy consumption in selected OECD countries
UĞUR YILDIRIM
- Impact of foreign direct investment of multination corporation on macroeconomic variables on Iraq economy: A comparison with selected Middle East and North African (MENA) countries
Çokuluslu işletmelerin doğrudan yabancı sermaye yatırımlarının Irak ekonomisinin makro ekonomik değişkenleri üzerine etkisi: Seçilmiş Ortadoğu ve Kuzey Afrika (MENA) ülkeleri üzerine karşılaştırmalı bir analiz
LAWHEDH KHALEEL IBRAHIM
Doktora
İngilizce
2021
EkonomiTürk Hava Kurumu Üniversitesiİşletme Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ADNAN GÜZEL
DR. ÖĞR. ÜYESİ MEHMET FATİH EKİNCİ