TFRS 9 finansal araçlar standardının bankacılık sektörüne etkisi: BIST banka endeksinde yer alan seçilmiş bankaların takip oranları ile makroekonomik değişkenler arasındaki ilişki
The effect of IFRS 9 financial instruments standard on banking sector: The relationship between non-performing loan (NPL) ratios of selected banks in BIST bank index and macroeconomic variables
- Tez No: 962793
- Danışmanlar: PROF. DR. BİLGE LEYLİ DEMİREL
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Bankacılık, İşletme, Banking, Business Administration
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Yalova Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Uluslararası Ticaret Ve Finansman Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Uluslararası Ticaret ve Finansman Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 113
Özet
Finansal piyasaların küresel ölçekteki gelişimi ve artan sermaye hareketliliği, finansal araçların daha doğru ve şeffaf bir şekilde ölçülmesi ve muhasebeleştirilmesi ihtiyacını doğurmuştur. Ancak, 2008 küresel finansal krizinin ardından, bankaların kredi zararlarını muhasebeleştirme süreçlerinde yaşanan gecikmeler, mevcut muhasebe standartlarının yetersizliğini ortaya koymuştur. Özellikle, gerçekleşen zarar modelinin uygulanması, kredi zararlarının ancak somut bir kayıp meydana geldikten sonra tanınmasına olanak tanımış ve bu durum, kredi zararlarının finansal tablolara yansımasında gecikmelere yol açmıştır. Bu gecikmeler, bankaların finansal durumlarını daha geç düzeltmelerine ve piyasalara güvenin sarsılmasına neden olmuştur. Bu deneyimler, daha erken tanıma sağlayan beklenen kredi zararı modelinin geliştirilmesine zemin hazırlamıştır. Bu çalışmada öncelikle Türkiye Finansal Raporlama Standardı (TFRS) 9: Finansal Araçlar Standardı ile beraber uygulamaya geçen yenilikler ile beklenen kredi zararı modelinin etkileri tanıtılacaktır. İlgili standart 1 Ocak 2018 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Çalışmanın ampirik kısmında ise makroekonomik değişkenlerden enflasyon, döviz kuru ve Gayri Safi Yurt İçi Hasıla (GSYİH)'nın bankaların kredi takip oranlarına etkilerini ölçmek ve değerlendirmek amaçlanmıştır. Bu amaçla, BİST Banka Endeksinde yer alan seçilmiş 6 adet bankanın 2011-2024 dönemine ilişkin çeyreklik 54 dönemi (2011Q2-2024Q3) için takip oranları ile enflasyon, döviz kuru ve GSYİH makroekonomik değişkenleri verileri kullanılarak ampirik analizler yapılmıştır. TFRS 9 standardı öncesi ve sonrasında bağımlı değişken olan banka takip oranları için bağımsız değişken makro ekonomik değişkenlerden bağımlı değişkenlere doğru tek yönlü nedensellik ilişkisi tespit edilmiştir. Ampirik çalışmada öncelikle Fourier ADF birim kök testi ile serilerin durağanlığı araştırılmıştır. Çalışmanın devamını da ilgili değişkenler arasındaki nedensellik durumunu öğrenmek için Fourier-Granger nedensellik testi ve Toda Yamamoto nedensellik testleri yapılmıştır. Çalışmada elde edilen bulgulara göre seçili bankaların TFRS 9 öncesi dönemde enflasyon, döviz kuru ve GSYİH makroekonomik değişkenlerinden kredi takip oranlarına doğru nedensellik ilişkisi olduğu ancak TFRS 9 sonrası dönemde döviz kurunun kredi takip oranlarına doğru bir nedensellik ilişkisi olmadığı sonucuna ulaşılmıştır. Yapılacak gelecek çalışmalarda farklı makroekonomik değişkenlerin modele dahil edilmesi önerilebilir.
Özet (Çeviri)
The global development of financial markets and increasing capital mobility have led to the need for more accurate and transparent measurement and accounting of financial instruments. However, following the 2008 global financial crisis, delays experienced by banks in recognizing credit losses revealed the inadequacy of existing accounting standards. In particular, the application of the incurred loss model allowed credit losses to be recognized only after a tangible loss had occurred, which led to delays in reflecting credit losses in financial statements. These delays caused banks to adjust their financial positions later than necessary and undermined confidence in the markets. These experiences paved the way for the development of the expected credit loss (ECL) model, which enables earlier recognition of credit losses. In this study, the innovations introduced by the International Financial Reporting Standard (IFRS) 9: Financial Instruments Standard, and the effects of the expected credit loss model are first presented. The relevant standard came into effect on January 1, 2018. In the empirical part of the study, the aim is to measure and evaluate the effects of macroeconomic variables such as inflation, exchange rate, and Gross Domestic Product (GDP) on banks' non-performing loan (NPL) ratios. For this purpose, empirical analyses were conducted using quarterly data on NPL ratios and macroeconomic variables (inflation, exchange rate, and GDP) over 54 periods (2011Q2–2024Q3) for six selected banks included in the BIST Bank Index during the 2011–2024 period. A one-way causality relationship was identified from the independent macroeconomic variables to the dependent NPL ratios both before and after the implementation of the IFRS 9 standard. In the empirical analysis, the stationarity of the time series was first examined using the Fourier ADF unit root test. Subsequently, the Fourier-Granger causality test and the Toda-Yamamoto causality test were applied to determine the causal relationships among the variables. According to the findings of the study, it was concluded that in the pre-IFRS 9 period, there was a causal relationship from inflation, exchange rate, and GDP to the NPL ratios of the selected banks. However, in the post-IFRS 9 period, no causal relationship was found from the exchange rate to NPL ratios. It is recommended that future studies consider incorporating additional macroeconomic variables into the model.
Benzer Tezler
- TFRS 9 kapsamında temerrüt olasılığının hesaplanması ve makroekonomik model üzerine bir araştırma
A research on the calculation of the probability of default and the macroeconomic model under IFRS 9
FİLİZ BORANDAĞ
- TFRS 9 finansal araçlar standardı kapsamında beklenen kredi zararı modelinin Türk bankacılık sektöründe uygulanması ve bankaların kârlılık yönetimi eğilimlerine etkisi üzerine bir araştırma
Within the principles of IFRS 9 financial instruments standard application of expected loss loss model in Turkish banking sector and a research on the effect of banks on profitability management
ALİ AKPELVAN
- Bankalarda menkul kıymet portföylerinin TFRS-9 Finansal Araçlar Standardı kapsamına göre raporlanması ve Türk bankacılık sektöründe uygulaması
Securities portfolio in banks, reporting according to TFRS-9 Financial Instruments Standard and application in the Turkish banking sector
KÜBRA SUNGUR
- TFRS 9 finansal araçlar standardı ile 'beklenen kredi zararı yaklaşımı'nın Türk bankacılık sektörüne etkileri üzerine bir araştırma
A research on the effects of tfrs 9 financial instruments standard and 'expected credit loss approach' on the turkish banking sector
GÜLLÜZAR KURT
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Bankacılıkİstanbul Üniversitesiİşletme Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ABDURRAHMAN TAYLAN ALTINTAŞ
- Türkiye'de bankacılık sektöründe kredilendirme sürecinde TFRS 9 uyarınca beklenen kredi zarar karşılığı ölçümü ve örnek bir uygulama
Calculation of expected credit losses in accordance with TFRS 9 in the crediting process in Turkish banking sector and a case study
EMRAH ÖZEL
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
BankacılıkMarmara Üniversitesiİşletme Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ HAKAN ÇELENK