Geri Dön

Siirt fıstığı yetiştiriciliği yapan işletmelerin sürdürülebilirliğinin belirlenmesi üzerine bir araştırma

A research on determining the sustainability of Siirt pistachio growing farms

PDF İndir

  1. Tez No: 789513
  2. Yazar: BELMA DOĞAN ÖZ
  3. Danışmanlar: PROF. DR. GAMZE SANER
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Ziraat, Agriculture
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2022
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Ege Üniversitesi
  10. Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Tarım Ekonomisi Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Tarım İşletmeciliği Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 219

Özet

Sürdürülebilir sistemler, gelecek için ekolojik dengenin korunması ve yaşamın devamı için önemli bir gereklilik olarak görülmektedir. Artan dünya nüfusunun ihtiyaçlarının karşılanması, ancak mevcut kaynakların korunması ve kullanımının sürdürülebilir olması ile mümkündür. Tarımsal faaliyetlerinde“sürdürülebilirlik”ilkeleri doğrultusunda değerlendirilmesi ve gıda güvenliğinin de sağlanması son derece önemlidir. Sürdürülebilir tarım gıda güvenliğinin dört ana başlığının tamamına da (bulunabilirlik, erişim, kullanım ve istikrar) katkıda bulunmaktadır. Bu araştırmada Siirt ilinde fıstık yetiştiriciliği yapan işletmelerin sosyo-ekonomik özelliklerinin incelenmesi ve ilgili işletmelerin sürdürülebilirlik düzeyinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Araştırmada kullanılan veriler 2021 üretim yılına ilişkin olup, tabakalı örnekleme yöntemi ile seçilmiş 130 fıstık işletmesinden anket yoluyla elde edilmiştir. Ayrıca çalışmada Siirt, Gaziantep ve Batman illerinde bulunan 30 fıstık işleme tesisinin 2021 yılına ilişkin verileri anket yoluyla elde edilmiş olup, tesislerin yapısal özellikleri, makine ve ekipman dağılımları, başlıca sorunları ve sürdürülebilirlik düzeyinin belirlenmesi amaçlanmıştır. İşletmelerin ve işleme tesislerinin ekonomik, sosyal, çevresel ve genel sürdürülebilirlik düzeyini belirlemek amacıyla kompozit sürdürülebilirlik endeksi kullanılmıştır. Fıstık işletmelerinin ve işleme tesislerinin kompozit sürdürülebilirlik endeks değerlerinin hesaplanmasında Faktör Analizi ve Analitik Hiyerarşi (AHP) yöntemleri kullanılmıştır. Faktör analizi yardımıyla fıstık yetiştiriciliği yapan işletmelerinin sürdürülebilirliğini kapsayan 22 temel sürdürülebilirlik göstergesi ile fıstık işleme tesislerinin sürdürülebilirliğini kapsayan 13 temel sürdürülebilirlik göstergesi seçilmiştir. Fıstık yetiştiriciliği yapan işletmelerin temel göstergelerinin ağırlıklandırılmasında uzman görüşüne başvurulmuştur. Araştırma sonucunda fıstık yetiştiriciliği yapan işletmelerde üreticilerin ortalama yaşı 48,22, ortalama eğitim süresi 8,8 yıl, fıstıkçılık faaliyetinde ortalama deneyim süresi 19,44 yıl, ortalama aile nüfusu ise 7,68 kişi olarak hesaplanmıştır. İncelenen işletmelerde ekonomik sürdürülebilirlik endeksi 0,36, sosyal sürdürülebilirlik endeksi 0,36, çevresel sürdürülebilirlik endeksi 0,28 ve genel sürdürülebilir endeksi ise 0,35 olarak bulunmuştur. Fıstık işleyen tesislerin ise ekonomik sürdürülebilirlik endeksi, 0,36, sosyal sürdürülebilirlik endeksi 0,75, çevresel sürdürülebilirlik endeksi 0,30 ve genel sürdürülebilirlik endeksi 0,45 olarak belirlenmiştir. Bu bulgulara göre hem Siirt fıstığı yetiştiriciliği yapan işletmelerin hem de işleme tesislerinin sürdürülebilirliği düşük bulunmuştur. Sonuçlara göre; fıstık yetiştiriciliğinde sürdürülebilirliğin sağlanması için, sulama olanakları ve üretici örgütlenmesi artırılmalı; modern ve bilinçli yetiştiricilik faaliyetleri yaygınlaştırılmalıdır. Fıstık işleme tesislerinin ise su kullanımını azaltıcı yönde faaliyetlere yer vermesi, işleme prosesi sonucu ortaya çıkan atıkları çevre dostu kompost, biyokömür, biyogaz gibi biyomalzemelerin üretiminde ve toprak kalitesini iyileştirmede değerlendirmesi hem ekonomik hem de çevresel sürdürülebilirliğe katkı sağlayacaktır. Tesisler yıllık ciro miktarını artırmak için, entegre tesis olarak faaliyet göstermeli, teknoloji kullanımını ve yurt dışı pazarlama olanaklarını artırmalıdır.

Özet (Çeviri)

Sustainable systems are seen as an important necessity for the preservation of ecological balance for the future and for the continuity of life. To agree gate the needs of the increasing world population is only possible if the existing resources are protected and their use is sustainable. It is extremely important to evaluate agricultural activities in line with the principles of“sustainability”and to ensure food safety. Sustainable agriculture able to a contribute to the entire pillar (availability, reach, use and stability) of food security. This study aims to examine the socio-economic characteristics of the pistachio farms in Siirt province and to determine the sustainability levels of them. The data used in the research were obtained through a questionnaire from 130 pistachio farms selected by stratified sampling method in 2021. In addition, in the study, the data of 30 pistachio processing plants in Siirt, Gaziantep and Batman provinces for the year 2021 were obtained through a survey, and it aims to determine those plants structural features, machinery equipment distribution, main problems and level of sustainability. A composite sustainability index has been developed to determine the economic, social, environmental and general sustainability level of farms and processing plants. Factor Analysis and Analytical Hierarchy (AHP) methods were used to calculate the composite sustainability index values of pistachio farms and processing plants, 22 basic sustainability indicators covers the sustainability of pistachio growing enterprises and 13 basic sustainability indicators covers the sustainability of pistachio processing plants which were selected with the factor analysis. Expert opinion was consulted for the weighting of the basic indicators of the pistachio farms. As a result of the research, the average age of the pistachio farmers was 48.22, the average education level was 8.8 years, the average experience in pistachio production was 19.44 years, and the average family population was 7.68 people. The economic sustainability index was determined as 0.36, the social sustainability index was 0.36, the environmental sustainability index was 0.28, and the general sustainability index was 0.35 in the pistachio farms. The economic sustainability index was determined as 0.36, the social sustainability index as 0.75, the environmental sustainability index as 0.30, and the general sustainability index as 0.45 in the pistachio processing plants. The sustainability of the Siirt pistachio farms and the processing facilities were found to be low. According to the results, in order to ensure sustainability in pistachio farms, irrigation facilities and producer cooperation should be increased; modern and conscious breeding activities should be expanded. The fact that pistachio processing plants include activities to reduce water use and evaluate the wastes resulting from the processing stage in the production of friendly biomaterials such as compost, biochar, biogas and in improving soil quality will contribute to both economic and environmental sustainability. In order to increase the annual turnover, the facilities should operate as an integrated facility, increase the use of technology and foreign marketing opportunities.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    10331

    Siirt ili merkez ilçeye bağlı aydınlar bucağında antepfıstığı (siirtfıstığı) yetiştiriciliği yapan tarım işletmelerinin ekonomik analizi

    Başlık çevirisi yok

    CUMA DEMİRAL

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    1989

    ZiraatEge Üniversitesi

    Tarım Ekonomisi Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. Ö. FARUK KARALAR

  2. Tez No

    668964

    Siirt fıstığı yetiştiriciliğinde karşılaşılan bazı biyotik etmenlere karşı zirai ilaç kullanımı ve üretici görüşleri

    Use of pesticides against some biotic factors encountered in Siirt pistachio cultivation and opinions of producers

    YUSUF AÇAN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2021

    ZiraatSiirt Üniversitesi

    Bahçe Bitkileri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. KORAY ÖZRENK

    DOÇ. DR. NURHAN KESKİN

  3. Tez No

    714733

    Türkiye'de fıstık üretimi, pazarlaması, sorunları ve çözüm önerileri

    Pistachio production in Turkey marketing, problems and solutions

    SELİM GÖZALAN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2022

    EkonomiSiirt Üniversitesi

    İktisat Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ SEMİH SERKANT AKTUĞ

  4. Tez No

    542135

    Siirt fıstığında (Pistacia vera L.) periyodisite mekanizmasının moleküler ve fitokimyasal seviyede incelenmesi

    Investigation of the alternate bearing mechanism in the Siirt (Pistacia vera L.) at molecular and phytochemical levels

    AYŞE ASLAN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2018

    BiyokimyaSiirt Üniversitesi

    Bahçe Bitkileri Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ BEHCET İNAL

    DOÇ. DR. BURCU TUNCER

  5. Tez No

    373871

    Siirt'te Antep fıstığı (Pistacia vera L.) bahçelerinin bazı toprak ve meyve özelliklerinin belirlenmesi

    The determination of some soil and fruit characteristics of pistachio (Pistacia vera L.) gardens in Siirt

    MAHMUT DEMİRPENÇE

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2013

    ZiraatHarran Üniversitesi

    Toprak Bilimi ve Bitki Besleme Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. SALİH AYDEMİR

Geri Dön