Esîrî Mehmed Yusuf ve Şerh-i Muhammediye (İnceleme-metı̇n)
Esîrî Mehmed Yusuf and his work Sharh-i Muhammadiya (Analysis-text)
- Tez No: 792224
- Danışmanlar: PROF. DR. BİLAL KEMİKLİ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Esîrî Mehmed Yusuf, Yazıcıoğlu Mehmed, Muhammediye, şerh, XVI. Yüzyıl, Esîrî Mehmed Yusuf, Yazıcıoğlu Mehmed, Muhammadiya, sharh, XVI. Century
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Bursa Uludağ Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türk İslam Edebiyatı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 673
Özet
Hem sözlü hem yazılı kültürü en iyi yansıtan eserlerden biri de Yazıcıoğlu Mehmed'in 853/1449 yılında kaleme aldığı Muhammediye'dir. Muhammediye, dil yönünden sâde Türkçe ile yazılan bir eser olma hüviyetini taşımaktadır. Osmanlı kültür ve coğrafyasında Muhammediye müstesna bir yere sahiptir. Osmanlı İmparatorluğu'nun ulaştığı her coğrafyaya Muhammediye de ulaşmış, asırlarca insanların zihninde, kalbinde ve dilinde gerekli ihtimam gösterilerek muhafaza edilmiştir. Toplum nezdinde Muhammediye, Süleyman Çelebi'nin Vesîletü'n-Necât'ıyla birlikte en fazla rağbet gören eser olmuştur. Klasik Türk edebiyatının en ihtişamlı dönemi olan XVI. yüzyıl aynı zamanda Arapça ve Farsça'dan tercüme ve şerhlerin en yoğun yapıldığı dönemdir. Her ne kadar XVI. yüzyıl'da Türkçe gerçek anlamda ilmî ve edebî dil hâline gelse de tercüme ve şerh faaliyetleri artarak devam etmiştir. İşte Esîrî Mehmed Yusuf Efendi Türk edebiyatının ilk manzûm siyer olma özelliği taşıyan, aynı zamanda edebiyatımızın kurucu metinlerinden olan Muhammediye'yi yazılışından takribi yüz yıl sonra 948/1541-42 yılında şerh etme ihtiyacı duymuş ve Hz. Peygamber (s.a.v)'in daha iyi anlaşılması için halkın anlayacağı tarzda eserini kaleme almıştır. Esîrî'de Hz. Peygamber sevgisi bu şekilde tezâhür etmiştir. Çünkü şâirler Hz. Peygamber (s.a.v)'i anlatan bir eser yazarak İslâm'a hizmet etmek bilinciyle hareket ederler. Bu çalışmada XVI. yüzyılın önemli şâir ve şârihlerinden Esîrî Mehmed Yusuf Efendi'nin hayâtı, eserleri, edebî şahsiyetinin yanında Şerh-i Muhammediye isimli eseri ortaya konmaya çalışılmıştır.
Özet (Çeviri)
One of the works that best reflects both oral and written culture is Yazıcıoğlu Mehmed's Muhammadiya, written in 853/1449. In terms of language, Muhammadiya is a work written in plain Turkish. Muhammadiya has an exceptional place in Ottoman culture and geography. Muhammadiye reached every geography that the Ottoman Empire reached and was preserved in the minds, hearts and tongues of people for centuries with due care. In the eyes of the society, Muhammadiya has been the most popular work along with Süleyman Çelebi's Vesîletü'n-Necât. The XVI'th century, the most glorious period of classical Turkish literature, was also the period of the most intense translations and commentaries from Arabic and Persian. Although Turkish became a truly scholarly and literary language in the XVI'th century, translation and commentary activities continued to increase. Thus, Esîrî Mehmed Yusuf Efendi felt the need to annotate Muhammadiya, which is the first verse siyar in Turkish literature and one of the founding texts of our literature, in 948/1541-42, approximately one hundred years after its writing, and wrote his work in a style that the public could understand in order to better understand the Prophet (pbuh). This is how Esîrî's love for the Prophet manifested itself. Because poets act with the consciousness of serving Islam by writing a work describing the Prophet (pbuh). In this study, the life, works and literary personality of Esîrî Mehmed Yusuf Efendi, one of the important poets and commentators of the XVI'th century, as well as his work named Sharh-i Muhammadiya are tried to be revealed.
Benzer Tezler
- Arap edebiyatında nebevi medihler bağlamında Ömer Harpûtî'nin Kaside-i Bürde şerhi
Omer Harputi's Kaside-i Burde commentary in the context of prophetic eulogies in Arabic literature
YUSUF İBRAHİM YÜCEL
Doktora
Türkçe
2020
DilbilimOndokuz Mayıs ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. OSMAN KESKİNER
- Âteş-zâde Mehmed İzzet Paşa'nın Yûsuf u Züleyhâ tercümesi (Transkripsiyonlu metin – inceleme)
Âteş-zâde Mehmed İzzet Pasha's translation of Yûsuf u Züleyhâ (Transcribed text – analysis)
NAGİHAN DİREK
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Türk Dili ve EdebiyatıMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MÜJGAN ÇAKIR
- Tasavvuf edebiyatı terminolojisi açısından Mehmed Murad Nakşibendî'nin şerhleri
Mehmed Murad Naksibendi's commentaries in the contex of sufi literature terminology
HATİCE ÖZDİL
Doktora
Türkçe
2013
Karşılaştırmalı EdebiyatFatih ÜniversitesiKarşılaştırmalı Edebiyat Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. YUSUF ÇETİNDAĞ
- İlmi Mehmed Dede'nin Cezire-i Mesnevi şerhi
The serh of Cezire-i Mesnevi by İlmi Mehmed Dede
HİLAL TUĞBA MENGÜÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2005
Türk Dili ve EdebiyatıFatih ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. YUSUF ÇETİNDAĞ
- Na'ti'nin Pend-i Attâr şerhi
The Pend-i Attâr commentary Of Na'tî
MEHMET SARI
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
Türk Dili ve Edebiyatıİstanbul ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. UĞUR GÜRSU