Batman barajının yıkılma analizi ve baraj güvenliği açısından değerlendirilmesi
Failure analysis of Batman dam and evaluation in terms of dam safety
- Tez No: 793824
- Danışmanlar: PROF. DR. FEVZİ ÖNEN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: İnşaat Mühendisliği, Civil Engineering
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Dicle Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 99
Özet
Günümüzde artan tüketim miktarıyla birlikte sulama-içme suyu ile enerji ihtiyacı da aynı oranda artış göstermiştir. Bu durumun doğal sonucu olarak, mansabında yerleşim yerlerinin olup olmadığına bakılmaksızın, inşa edilen barajların güvenliği sorgulanır hale gelmiştir. Gelişen teknoloji sayesinde, barajların türüne, mansabında yer alan yerleşim yerlerinin büyüklüğüne ve topoğrafyasına göre farklı senaryolar altında risk analizleri türetilerek çeşitli tedbirlerin alınması mümkün hale gelmiştir. Özellikle simülasyon programlarının son derece gerçekçi seviyelere yaklaşmasıyla daha tutarlı sonuçlara ulaşılabilmektedir. Bu çalışmada; baraj güvenliği konusu irdelenerek tasarım aşamasında veya işletmede olan barajlara yönelik risk potansiyel sınıflandırma kriterleri doğrultusunda Batman Barajı için tehlike durumu incelenmiştir. Hidrolik açıdan son derece kritik öneme sahip pürüzlülük katsayısı için arazi örtüsü/kullanımı sınıflandırma sistemi olan CORINE altyapısı kullanılarak daha doğru sonuçlar elde edilmeye çalışılmıştır. Simülasyon hassasiyetinin arttırılması için Batman Çayına ait 1/1000 ölçekli haritalarla 1/25000 ölçekli haritalar bütünleştirilmiştir. Mevcut risklerin tam olarak ortaya konulabilmesi için 2003 yılından beri işletmede olan Batman Barajının en güncel periyodik muayene raporu irdelenmiş ve bütüncül bir yaklaşımla 3 farklı senaryo üzerinde çalışılmıştır. Taşkın dalgasının derinlik ve hız değerleri çarpımlarına bağlı tehlike haritaları oluşturularak senaryolar karşılaştırılmıştır. Sonuç verileri incelendiğinde; gedik geometrisi ve yıkılma sürelerindeki farklılıklar nedeniyle taşkın hidrografının, barajdan 30 kilometre uzaklıkta benzeştiğini ancak tam olarak eşitlenmediğini göstermiştir. Batman Çayı üzerindeki Akım Gözlem İstasyonu verilerinin yanı sıra geçmişte yaşanan taşkın verilerinden faydalanılarak oluşturulan simülasyonun doğrulaması yapılmıştır. Batman Barajının yıkılma simülasyonu için HEC-RAS programı kullanılarak olası bir yıkılma sonrası ortaya çıkacak olan taşkın dalgası sonucu taşkın tehlike haritaları oluşturulmuştur. Elde edilen sonuç verileriyle; hangi alanların sular altında kalacağı belirlenerek mansapta bulunan yerleşim alanları için taşkın dalgası ulaşmadan önce erken tahliye sürelerinin tespitinin yapılabilmesine olanak sağlanmıştır. Mevcut durumla birlikte kısa ve uzun vadeli imar planlarına altlık oluşturabilecek bu çalışmayla afet riskinin azaltılabileceği düşünülmektedir.
Özet (Çeviri)
Nowadays, the need for both irrigation-drinking water and energy has increased at the same rate with the increasing amount of consumption. As a result, the safety of the dams constructed regardless of the presence of downstream settlements has become questionable. Thanks to the developing technologies, it has become possible to take various precautions by creating risk analyses under different scenarios according to the type of dams, topography and size of the residential area. Particularly, by reaching a more realistic level in simulation programs, more consistent results can be achieved. In this study, by examining the dam safety issue, the danger situation for the Batman Dam has been revealed in line with the risk potential classification criteria for the dams at the design stage or in operation. More accurate results have been tried to be obtained by using the CORINE infrastructure, a land cover/use classification system for the roughness coefficient, which has significant importance for hydraulics. In order to increase the accuracy of the simulation, 1/1000 scale maps of Batman Stream and 1/25000 scale maps were integrated. To fully reveal the existing risks, the most up-to-date periodic inspection report of the Batman Dam, which has been in operation since 2003, has been examined, and 3 different scenarios have been tried to be determined with a holistic approach. The scenarios were compared by creating hazard maps based on the product of the depth and velocity values of the flood wave. The result data showed that the flood hydrograph is similar but not fully equalized at a distance of 30 kilometers from the dam due to differences in breach geometry and failure times. The simulation, which was created using the data of the Flow Observation Station on the Batman Stream along with the flood data from the past, was calibrated. Using the HEC-RAS program for the collapse simulation of Batman Dam, flood hazard map have been tried to be revealed in case of flood waves that will occur after a possible collapse. With the obtained result data, it has been possible to determine the early evacuation periods for the residential areas downstream before the flood waves reaches by deciding which areas will be flooded. It is strongly believed that disaster risk can be reduced with this study, which can also form a basis for short and long-term development plans in addition to the current situation.
Benzer Tezler
- Tarihi kentsel yerleşim alanlarının taşınmasındaki sosyal, mekânsal ve yapısal sorunların araştırılması (Batman Hasankeyf örneği)
Investigation of social, spatial and structural problems in the movement of historical urban settlements (Batman Hasankeyf example)
ESRA ŞIRKI
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Şehircilik ve Bölge PlanlamaSiirt ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. YAŞAR BAHRİ ERGEN
- Numerical investigation of hydrodynamic effects of waves caused by landslide in dam reservoirs
Toprak kayması sonucu oluşan dalgaların baraj haznesinde oluşturduğu hidrodinamik etkilerin nümerik olarak araştırılması
VAFA KHOOLOSI
Doktora
İngilizce
2017
İnşaat Mühendisliğiİstanbul Teknik Üniversitesiİnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET SEDAT KABDAŞLI
- Arap Baharının Türkiye-Suriye ilişkilerine etkileri
The effects of Arab Sprıng On Turkey-Syria Relations
YAŞAR BESEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Uluslararası İlişkilerBatman ÜniversitesiSiyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MURAT CİHANGİR
- Güneş bacası sistem performansının sayısal ve deneysel olarak araştırılması
Investigation of solar chimney system performance: experimental and numerical analysis
ALİ SERKAN AVCI
Doktora
Türkçe
2021
Makine MühendisliğiBatman ÜniversitesiMakine Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HAKAN KARAKAYA
PROF. DR. AYDIN DURMUŞ
- Güneş bacası sera örtüsü altında tarım ürünlerinin kurutulması; Batman Sason çileği örneği
Drying agricultural products under solar chimney greenhouse cover; Batman Sason strawberry sample
AYTAÇ ÇETİNBAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
EnerjiBatman ÜniversitesiMakine Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HAKAN KARAKAYA