Katı atık geri dönüşüm oranlarının artırılması açısından depozito iade sisteminin önemi ve Türkiye'de uygulanmasının incelenmesi
The importance of deposit return scheme for increasing solid waste recycling rates and investigation of its implementation in Turkey
- Tez No: 794735
- Danışmanlar: PROF. DR. ZEYNEP EREN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Çevre Mühendisliği, Environmental Engineering
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Atatürk Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Çevre Mühendisliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 73
Özet
Amaç: Bu tez çalışmasında Türkiye'de 2021 yılı Ocak ayında Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından yürürlüğe koyulan Türkiye Depozito İade Sistemi Projesi kapsamında 2022 yılı Temmuz ayında Ankara İli Kızılcahamam İlçesinde pilot ölçekli olarak uygulanmaya başlatılan DİS ile ayrı toplanmış cam, plastik ve metal içecek ambalajı atıklarının 6 aylık verileri üzerinden evsel atık ve sıfır atık uygulamaları da dikkate alınarak DİS'nin ülkemizde uygulanabilirliğinin bir değerlendirilmesi yapılmıştır. Yöntem: İlçede 2019 yılı Mayıs ayında sıfır atık pilot bölgesi seçilerek geri dönüşüm için ilk çalışmalar başlatılmıştır. 2020 yılından itibaren de atıklar SAY'ne uygun olarak toplanmıştır. İlçe 2022 yılı Haziran ayında ise DİS pilot bölge olarak belirlenmiştir. Bu amaçla İlçe merkezinde Millet Bahçesi Önü, Sıfır Atık Bahçesi, Soğuksu Milli Parkı Girişi, Belediye Binası Önü ve Cumhuriyet Meydanından oluşan 5 farklı noktaya depozito iade makineleri (DİM) yerleştirilmiştir. Çalışmada bu depozito iade makinelerinden yerleştirildikleri tarihten 2022 yıl sonuna kadar toplanan 6 aylık ambalaj atıkları miktarlarına ait veriler kullanılmıştır. Ayrıca İlçede son üç yıldır uygulanan sıfır atık kapsamında toplanan geri dönüşümlü atıklar ile toplam evsel atıklar da çalışmaya dahil edilmiştir. Bulgular: Kızılcahamam İlçesinde 2020, 2021 ve 2022 yıllarında atıkların sıfır atık uygulamasına göre toplandığı ancak bu üç yılda geri dönüşümlü ambalaj atıklarının ayrı toplanma oranlarının tüm evsel atık içerisinde %7-10 arasında kaldığı görülmektedir. 2022 yılının Temmuz ayında başlatılan DİS uygulaması kamuoyu tarafından oldukça cazip bulunmuş ve altı ay gibi kısa bir sürede yüzde yüze yakın bir sonuçla (560 kg'dan 5,6 tona) altı tona yakın içecek ambalajı atığı ayrı olarak toplanmıştır. Sıfır atık uygulaması ile ayrı toplanan geri dönüşümlü atıkların içerisinde organik atıklar ve inşaat atıklarının da olduğu göz önüne alındığında DİS uygulamasının kısa sürede önemli bir başarıya sahip olduğu görülmektedir. Sonuç: Ambalaj atığının depozito iade noktalarına götürülerek DİM aracılığı ile ambalaj bedellerinin iade alınması esasına dayanan DİS, pilot uygulama bölgesi olan Ankara İli Kızılcahamam İlçesinde kamuoyu tarafından sahiplenilmiş ve 6 ay gibi kısa bir sürede toplam sıfır atık miktarları içerisinde önemli bir orana sahip olmuştur. Bu nedenle DİS uygulamasının ülke çapında tüm il ve ilçe merkezlerinde yaygınlaştırılması ile ülkemizin 2025 yılı için belirlediği %55 olan genel geri dönüşüm hedeflerine ulaşmada önemli bir araç olabileceği öngürülektedir.
Özet (Çeviri)
Purpose: In this thesis, it was conducted an evaluation of the applicability of DRS, which was started to be implemented on a pilot scale in Ankara Province Kızılcahamam District in July 2022 within the scope of the Turkey Deposit Return System Project put into effect by the Ministry of Environment, Urbanization and Climate Change in January 2021, taking into account the domestic waste and zero waste practices based on the 6-month data of the wastes separately collected glass, plastic and metal beverage packaging with DRS. Method: Kızılcahamam was also selected as pilot area for the zero waste practices and the first implementations for recycling were started in May 2019. Since 2020, domestic wastes have been separately collected in accordance with zero waste regulation. The district was determined as a DRS pilot region in June 2022 as well. For this purpose, deposit return machines (DRM) have been placed at 5 different points in the district center, consisting of the Millet Garden, Zero Waste Garden, Soguksu National Park Entrance, in front of the Municipality Building and Cumhuriyet Square. In the study, the amount of 6-month packaging waste collected from the DRMs until the end of 2022 were used as thesis data. In addition, the recyclable wastes collected within the scope of zero waste implementations in the district for the last three years and total domestic wastes are also included in the study. Findings: It is seen that wastes were collected according to zero waste implementations in 2020, 2021 and 2022 in Kızılcahamam District, but the separate collection rate of recyclable packaging waste in these three years remained between 7-10% compared to domestic waste. The DRS application from July 2022 until the end of December 2022 was found very attractive by the public, and nearly six tons of beverage packaging waste was collected separately in a short period of six months, with a result close to one hundred percent (from 560 kg to 5.6 tons). Considering that organic wastes and construction wastes are included as the recyclable wastes collected separately with the zero waste application, it is evaluated that the DIS application has had a significant success in a short time. Results: DRS, which is based on the principle of taking the packaging waste to the deposit return points and receiving the return of the packaging costs through DRM, was embraced by the public in Kızılcahamam District of Ankara, which is the pilot application area, and has had a significant share in the total amount of zero waste in a short period of 6 months. For this reason, it is predicted that with the dissemination of the DRS application in all cities and district centers throughout the country, it will be an important tool in reaching the general recycling targets of 55% of Turkey set for 2025.
Benzer Tezler
- Environmental and economic assessment of zero waste management
Sıfır atık yönetiminin çevresel ve ekonomik sonuçlarının değerlendirilmesi
KADRİYE ELİF MAÇİN
Doktora
İngilizce
2023
Çevre Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiÇevre Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. OSMAN ATİLLA ARIKAN
DOÇ. DR. ANDERS DAMGAARD
- Avrupa Birliği'nin döngüsel ekonomi modeli ve Türkiye'de yerel yönetimlerin atık politikası: Konya Büyükşehir Belediyesi örneği
European Union circular economy model and Turkish local governement's waste policy: Konya Metropolitan Municipality example
FEVZİ ESKİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
EkonomiAnkara Hacı Bayram Veli Üniversitesiİktisat Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ NURAN H, BELET
- Evsel nitelikli katı atıkların geri dönüşüm olasılıkları ve bertaraf yöntemlerinin araştırılması
Investigation for recycling possibility and disposal methods in household solid waste
SEÇİL BOZKURT
Doktora
Türkçe
2012
Çevre MühendisliğiÇukurova ÜniversitesiÇevre Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. FUAT BUDAK
- A potential application for textile industrial waste to produce eco-friendly composite
Çevre dostu kompozit üretmek üzere tekstil endüstriyel atığı için potansiyel bir uygulama
ELÇİN EMEKDAR
Yüksek Lisans
İngilizce
2018
Tekstil ve Tekstil Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiTekstil Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ UMUT KIVANÇ ŞAHİN
- Investigation of treatment performances and energy recoveries from a real textile wastewater in conventional and high-rate MBR processes
Konvansiyonel ve yüksek yüklü MBR proseslerinde gerçek bir tekstil atıksuyu arıtım performansının ve enerji geri kazanımının araştırılması
TÜLAY YILMAZ
Doktora
İngilizce
2024
Çevre Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiÇevre Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. EMİNE ÇOKGÖR
PROF. DR. ERKAN ŞAHİNKAYA