Coğrafi işaretli ürünlerin gastronomi turizmi destinasyonuna etkisi: Malatya ili örneği
The effect of geographical signed products on gastronomy tourism destination: The case of Malatya
- Tez No: 797319
- Danışmanlar: DOÇ. DR. MERAL YILMAZ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Turizm, Tourism
- Anahtar Kelimeler: Coğrafi İşaretler, Gastronomi Turizmi, Yöresel Ürünler, Turizm, Malatya, Geographical Indications, Gastronomy Tourism, Local Products, Tourism, Malatya
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Sivas Cumhuriyet Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Turizm İşletmeciliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 135
Özet
Gastronomi turizmi, yöreye ait yemeklerin takdim edilmesiyle o yöreye özgü kültürel etiketi ve mirası yansıtmaktadır. Bundan dolayı gastronomi turizmi turistler için destinasyon tercihi olabildiği gibi, yerel destinasyonlar için rekabet kazanımı sağlama konusunda bir araç olmaktadır. Gastronomi turizminin önemli unsurlarından biri yöreye özgü yiyecek ve içeceklerdir. Yöresel değerlerin tanıtımı ve tescil edilmesi turistlerin destinasyon tercihlerini de etkileyebilmektedir. Ayrıca coğrafi işaretleme kavramı yöresel ürünlerin turistik imaja dönüşmesi konusunda oldukça önemlidir. Coğrafi işaretlerin tescil edilmesindeki en önemli amaç; o yöreye özgü faktörlerinden oluşan niteliklerin sözü edilen ürüne kazandırdığı nitelik ve kalite saygınlığı ile benzer ürünlerden ayrılmasını sağlayarak ürünün kalitesini korumak ve ürüne kimlik kazandırmaktır. Bölgeye özgü yerel tatların muhafaza edilerek gelecek kuşaklara aktarılmasını ve sürdürülebilirliğini sağlamak amacıyla verilen coğrafi işaret tescil belgesi gittikçe değer kazanmaktadır. UNESCO yaratıcı şehirler ağında yer alan Gaziantep ve Hatay illeri, sahip oldukları zengin mutfakları ve coğrafi işaretli ürünleri bağlamında Türkiye'de gastronomik kimlikleri ile ön plana çıkan iki şehrimizdir. Bu iki şehrin mutfağı ile benzer mutfak özellikleri gösteren ve coğrafi işaretle tescillenmiş 33 adet yöresel ürünü (26 mahreç, 7 menşe işareti) olan Malatya ilinin sahip olduğu gastronomik potansiyel çeşitli çalışmalarla ortaya konulmuştur. Malatya ilinin var olan gastronomik zenginliğinin ortaya çıkarılarak turizm sektöründe ivme kazanması hususunda farkındalık yaratılması amaçlanmıştır. Bununla birlikte Malatya ilinin sahip olduğu coğrafi işaretli ürün yelpazesinin bölge gastronomi turizmine etkisini ortaya çıkaran bir çalışmanın bulunmadığı görülmüştür. Bu kapsamda çalışmada, Malatya ilinin coğrafi işaretle tescillenmiş ürünlerinin tanınırlığının ve bölgenin gastronomi turizmine etkisinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda yerel paydaşlara ve konu ile ilgili tüm kurum ve kuruluşlara yarı yapılandırılmış görüşme tekniği kapsamında hazırlanan yarı yapılandırılmış sorulardan oluşan bir form ile yüz yüze görüşme uygulanarak veriler elde edilmiştir. Çalışmanın örneklemi 25 yerel paydaş, gastronomi alanında çalışma yapan ilgili tüm kurum ve kuruluşlar ile sınırlandırılmıştır. Verilerinin toplanma süreci ise Şubat-Kasım 2022 arasındaki dönemde gerçekleştirilmiştir. Çalışmada yerel paydaşların görüşme sorularına verdikleri yanıtlar doğrultusunda yapılan değerlendirme sonucu, yerel paydaşlar coğrafi işaret kavramı ile yöreye, bölgeye özgü tescilli ürünleri algıladıkları; katılımcıların coğrafi işaret kavramı ve coğrafi işaret türlerine dair bilgisinin yetersiz olduğu belirlenmiştir. Bunun yanı sıra, Malatya ili kapsamında tescilli ürünler ile başvuru aşamasında olan ürünlerin çok büyük bir bölümünün, özellikle ilk sıralarda yer alan ürünleri birebir ifade edebilmeleri, katılımcıların bir kısmının (%40) coğrafi işaret kavramının yanı sıra ikamet ettikleri ilde bu kavram çerçevesinde değerlendirilen ürünler hakkında da bilgi sahibi olmaları, hatta başvuru aşamasında olan ürünleri de tanımlıyor olabilmeleri, konunun öneminin bilincinde olduklarını düşündürmüştür. Ayrıca yerel paydaşların var olan tescilli ve başvuru süreci devam eden ürünlerin yanı sıra Malatya ili zengin yöresel mutfağında yer alan birçok farklı ürünü coğrafi işaret tescili başvurusu için önerebildiklerinin görülmesi, katılımcıların yöre mutfağında yer alan ürün çeşitliliğine yönelik bilgilerinin olmasına karşın, bilgi düzeyinin yetersiz olduğunu düşünülmüştür. Bu ürünlerin evlerde, restoranlarda ve yöresel ürün yapan işletmelerde yapılmasına karşın, çeşitli kültürel tanıtım organizasyonlarında düşük oranda (%8) yapılıyor olması ve sadece özel günlerle kısıtlı kalması coğrafi ürünlerin önemi ve tanıtımından daha çok yöresel ürün tanıtımı ve ekonomik kaygılarından dolayı işletmelerin bu ürünlere yer vermiş olabileceklerini düşündürmüştür. Diğer taraftan katılımcılar tarafından Malatya'nın coğrafi işaretli yöresel ürünlere son yıllarda daha fazla ilgi artışı olmasına karşın bu ilginin yeterli olmadığının ifade edilmesi, konu hakkında bilinç değişiminin oluşmasına karşın bu değişimin gerektiği oranda olmadığı belirlenmiştir. Ayrıca katılımcıların belirlenen bu yetersizliklerin ortaya çıkmasındaki unsurların neler olduğunu rahatlıkla ifade edebildikleri görülmüştür. Bu açılardan değerlendirildiğinde, yerel paydaşların konu hakkında eksikliklerin neler olduğunu değerlendirebilmeleri, çözüm odaklı düşünebilmelerine ve üretilen çözümler doğrultusunda istenilen sonuçlara ulaşılabileceği bilgi ve bilincine sahip olduklarını düşündürmüştür. Çalışma kapsamında yerel paydaşların yanı sıra mensup oldukları kurum veya işletmelerin coğrafi işaret kavramına yönelik düşünce ve bilgi düzeylerini değerlendirmeye yönelik olarak değerlendirme sonucu; sadece 10 kurum ya da işletmenin coğrafi işaret tescili başvuru yaptığı belirlenmesine karşın bu on birimin 21 adet ürünün tescillendiği ve çok sayıda ürünün de başvuru aşamasında olduğunun belirlenmesinin sadece katılımcıların değil aynı zamanda bağlı bulundukları kurum/işletmelerinde konunun önemi hakkında bilgi sahibi oldukları düşünülmüştür. Ayrıca coğrafi işaretli ürünlerin Malatya ili gastronomi turizmine yönelik etkisi ve kullanım düzeyi sorgulandığında; katılımcıların %60'ının ifadesinde tescilli ürünlerin gastronomi turizmi üzerinde etkili olduğunun vurgulandığı, %28 oranında katılımcının ise bu etkinin fazla olmadığı yönünde ifadelerinin olması, Malatya iline ait coğrafi işaretli ürünlerin Malatya gastronomi turizmine etkisinin henüz istenilen düzeyde olmadığı, bu konuda gereken önemin verilmesi gerektiği, coğrafi işaret tescilli ürünlerin Malatya'nın gastronomi turizmine katkı sağlayabilmesi için gereken şartların yerine getirilmesi gerektiği düşüncelerini yansıtmaktadır. Elde edilen sonuçlar ışığında bu çalışmanın, gastronomi turizminin geliştirilmesine yönelik avantajlı stratejiler sunacağı düşünülmektedir. Malatya'nın gastronomik unsurları değerlendirildiğinde, ilin sahip olduğu yemek kültürü ve mimarisi gastronomi turizmi için hizmet sunmaktadır. Bölgeye ait yöresel lezzetlerin muhafaza altına alınarak gelecek kuşaklara aktarılmasını ve var olmasını sağlamak amacıyla coğrafi işaret ile ürünlerin tescillenmesi gittikçe daha fazla önem kazanmaktadır. Coğrafi işaret tescili alan bölgeye özgü yerel ürünlerin sunulduğu bir alanın oluşturulması bölgenin marka simgesi olması açısından önemli bir aşama olarak yorumlanmaktadır. Kamu kurumları, yerel paydaşlar ve üreticiler, iş birliği yaparak coğrafi işaretli ürün tanıtımına önem vermelidir. Elde edilen bulgulara göre coğrafi işaretli ürünlerin bilinirlik düzeyinin artması için reklam ve tanıtım faaliyetleri üzerine ağırlık verilmeli, ulusal ve uluslararası düzeyde tanıtımlar yapılmalıdır. Yiyecek içecek işletmelerinde ya da kurumlarda çalışan ve coğrafi işaretli ürünler hakkında bilgi sahibi olan ve bölge turizmi ile ilişkili olan bireyler arasında bile konu bilinirlik düzeyinin yetersiz olması, Malatya ilinin turizm imajının oluşturulması ve tanıtımının sağlanmasında önemli bir engel olarak değerlendirilmektedir.
Özet (Çeviri)
Gastronomy tourism reflects the cultural label and heritage unique to that region by presenting the local dishes. Therefore, gastronomic tourism can be a destination choice for tourists, as well as a tool for gaining competition for local destinations. One of the important elements of gastronomic tourism is local foods and beverages. The promotion and registration of local values can also affect the destination preferences of tourists. In addition, the concept of geographical indication is very important for the transformation of local products into a touristic image. The most important purpose of registration of geographical indications; It is to protect the quality of the product and to give an identity to the product by ensuring that the qualities consisting of the factors specific to that region are distinguished from similar products with the quality and quality prestige it brings to the product in question. The geographical indication registration certificate, which is given in order to preserve the local flavors unique to the region, to transfer them to future generations and to ensure their sustainability, is gaining in value. Gaziantep and Hatay provinces, which are included in the UNESCO creative cities network, are the two cities that stand out with their gastronomic identities in Turkey in terms of their rich cuisines and geographically indicated products. The gastronomic potential of the province of Malatya, which has 33 regional products (26 location, 7 origin signs) that show similar culinary characteristics with the cuisine of these two cities and registered with geographical indication, has been revealed by various studies. It is aimed to raise awareness about the acceleration in the tourism sector by revealing the existing gastronomic richness of Malatya. However, it has been observed that there is no study that reveals the effect of the geographically indicated product range of Malatya province on the regional gastronomy tourism. In this context, in this study, it is aimed to determine the recognition of the products registered with the geographical indication of Malatya and its effect on the gastronomic tourism of the region. For this purpose, data were obtained by applying face-to-face interviews to local stakeholders and all relevant institutions and organizations with a form consisting of semi-structured questions prepared within the scope of semi-structured interview technique. The sample of the study was limited to 25 local stakeholders and all relevant institutions and organizations working in the field of gastronomy. The data collection process was carried out between February and November 2022. In the study, as a result of the evaluation made in line with the answers given by the local stakeholders to the interview questions, the local stakeholders perceived the geographical indication concept and the registered products specific to the region; It has been determined that the knowledge of the participants about the concept of geographical indication and geographical indication types is insufficient. In addition, the fact that a large part of the products registered within the scope of Malatya province and the products that are in the application stage, especially the products that are in the first place, can be expressed exactly, some of the participants (40%) are also talking about the products evaluated within the framework of this concept in their province of residence, as well as the concept of geographical indication. The fact that they have knowledge and even describe the products that are at the application stage made us think that they are aware of the importance of the subject. In addition, it is seen that local stakeholders can recommend many different products from the rich regional cuisine of Malatya, in addition to the existing registered products and the application process is ongoing, for the geographical indication registration application, despite the fact that the participants have information about the product variety in the local cuisine. It was thought that the level of knowledge was insufficient. Although these products are made in homes, restaurants and businesses that make local products, the fact that they are made at a low rate (8%) in various cultural promotion organizations and they are limited to special days only, because of the importance and promotion of geographical products, rather than the importance and promotion of regional products and economic concerns, businesses have included these products. thought they might. On the other hand, it has been determined that although there has been a greater increase in interest in Malatya's geographically indicated regional products in recent years, this interest is not sufficient, and although there is a change in consciousness about the subject, this change is not at the required level. In addition, it was observed that the participants could easily express what the factors were in the emergence of these deficiencies. When evaluated from these perspectives, the fact that local stakeholders can evaluate the deficiencies about the subject, think solution-oriented, and have the knowledge and awareness that the desired results can be achieved in line with the solutions produced. Within the scope of the study, as well as the local stakeholders, the result of the evaluation to evaluate the level of thought and knowledge of the institutions or businesses they belong to about the concept of geographical indication; Although it was determined that only 10 institutions or enterprises applied for geographical indication registration, it was thought that the determination of 21 products of these ten units were registered and many products were at the application stage, so that not only the participants but also the institutions / enterprises they are affiliated with were informed about the importance of the issue. In addition, when the effect and usage level of geographically indicated products on Malatya province gastronomy tourism are questioned; In the statement of 60% of the participants, it was emphasized that the registered products are effective on gastronomy tourism, 28% of the participants stated that this effect is not much, It reflects the thoughts that the necessary conditions must be fulfilled in order for the geographical indication registered products to contribute to Malatya's gastronomic tourism. According to the results obtained, it is thought that this study will offer advantageous strategies for the development of gastronomic tourism. When the gastronomic elements of Malatya are evaluated, the food culture and architecture of the province provide services for gastronomic tourism. It is becoming more and more important to register the products with geographical indications in order to preserve the local flavors of the region, to transfer them to future generations and to ensure their existence. The creation of an area where local products specific to the region that received the geographical indication registration are presented is interpreted as an important step in terms of being the brand symbol of the region. Public institutions, local stakeholders and manufacturers should give importance to the promotion of geographically indicated products in cooperation. According to the findings, in order to increase the awareness level of geographically indicated products, advertising and promotion activities should be emphasized, and promotions should be made at national and international level. The insufficient level of awareness of the subject, even among individuals who work in food and beverage businesses or institutions and have knowledge about geographically indicated products and are associated with regional tourism, is considered as an important obstacle in creating and promoting the tourism image of Malatya.
Benzer Tezler
- Coğrafi işaretli ürünlerin gastronomi turizmi destinasyonuna etkisi: İzmir ili örneği
The effect of geographical indications on gastronomy tourism destination: Example of Izmir province
HAYDAR ŞAHİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Gastronomi ve Mutfak SanatlarıİSTANBUL AYVANSARAY ÜNİVERSİTESİGastronomi ve Mutfak Sanatları Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ELÇİN NOYAN
- Coğrafi işaret ile tescilli yöresel mutfak ürünlerinin turistlerin destinasyon seçimine etkisi: Güneydoğu Anadolu Bölgesi örneği
The effect of local cuisine products registered with geographical indication on the destination selection of tourists: The case of Southeastern Anatolia Region
SULTAN BELLİ
Doktora
Türkçe
2022
TurizmNevşehir Hacı Bektaş Veli ÜniversitesiTurizm İşletmeciliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. EBRU GÜNEREN
- Coğrafi işaretli ürünlerin destinasyon tercihindeki rolü: Şanlıurfa örneği
The role of geographical indication products in destination preference: The case of Şanlıurfa
SEVCAN CEYHAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
TurizmMardin Artuklu ÜniversitesiGastronomi ve Mutfak Sanatları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SEMRA GÜRBÜZ
PROF. DR. SERHAT HARMAN
- Unutulmaz gastronomik deneyimlerin destinasyon memnuniyeti ve davranışsal niyetler üzerindeki etkisi: Sosyal medyanın aracı rolü
The effect of memorable gastronomic experiences on destination satisfaction and behavioral intentions: Mediator role of social media
DUYGU YÖNEL
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Gastronomi ve Mutfak SanatlarıKırklareli ÜniversitesiTurizm İşletmeciliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ONUR ÇAKIR
- Turistlerin coğrafi işaretli ürün algılamalarının destinasyon yiyecek imajı ve daha fazla fiyat ödeme isteğine etkisi: Yiyecekte çeşitlilik arayışının düzenleyici rolü
The Impact of tourists' perception of geographical indication product on destination food image and willingness to pay more: The Moderating role of the search for variety in food
UĞUR LOKMAN
Doktora
Türkçe
2024
Gastronomi ve Mutfak SanatlarıNevşehir Hacı Bektaş Veli ÜniversitesiGastronomi ve Mutfak Sanatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. LÜTFİ BUYRUK