Okul yöneticilerinin kullandıkları örgütsel güç kaynakları ile öğretmenlerin örgütsel muhalefet davranışları arasındaki ilişki
The relationship between the organizational power sources used by the school administrator and the organizational dissent behaviors of teachers
- Tez No: 797416
- Danışmanlar: PROF. DR. SEMİHA ŞAHİN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Dokuz Eylül Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Eğitim Yönetimi ve Denetçiliği Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 194
Özet
Bu araştırmanın amacı, okul yöneticilerinin kullandıkları örgütsel güç kaynakları ile öğretmenlerin sergiledikleri örgütsel muhalefet davranışları arasındaki ilişkiyi belirlemektir. Araştırma nicel araştırma deseni olan ilişkisel tarama modelinde tasarlanmıştır. Araştırma evrenini, 2021-2022 Eğitim-Öğretim yılında İzmir ili Buca ilçesindeki 29 kamu ortaokullunda görev yapan 1455 öğretmen oluşturmuştur. Araştırmanın örneklemi ise İzmir ili Buca ilçesindeki kamu ortaokullarında görev yapan, tabakalı ve seçkisiz örnekleme yöntemiyle evreni temsil eden oranda seçilen 321 öğretmenden oluşmuştur. Araştırmada verilerin toplanması amacıyla katılımcılarla ilgili demografik bilgilerin yer aldığı kişisel bilgi formu, Altınkurt ve Yılmaz'ın (2013) geliştirdikleri“Okullarda Örgütsel Güç Ölçeği”ve Ergün ve Çelik'in (2018) geliştirdikleri“Örgütsel Muhalefet Ölçeği”kullanılmıştır. Araştırma sonucunda elde edilen veriler SPSS 28.0 paket programı kullanılarak analiz edilmiştir. Elde edilen verilerin analizinin yapılmasında standart sapma, aritmetik ortalama, yüzde, frekans gibi istatistik tekniklerinin yanı sıra değişkenler arasındaki farkın belirlenmesinde t testi ve tek yönlü varyans analizi (ANOVA) kullanılmıştır. Örgütsel güç kaynakları ile örgütsel muhalefet davranışları arasındaki ilişkiyi belirlemek için Pearson korelasyon analizi, örgütsel güç kaynaklarının örgütsel muhalefet davranışlarını ne düzeyde yordadığını belirlemek için ise hiyerarşik regresyon analizi tekniği uygulanmıştır. Araştırma sonuna göre okul yöneticileri en çok uzmanlık gücünü daha sonra ise sırasıyla yasal gücü, ödül gücünü, karizma gücünü ve zorlayıcı gücü kullanmaktadır. Okul yöneticilerinin kullandıkları güç kaynakları öğretmenlerin cinsiyet, mesleki kıdem, sendika üyeliği, okul büyüklüğü, yöneticilerin mesleki kıdem ve öğrenim durumu değişkenlerine göre anlamlı bir farklılık göstermektedir. Ancak okul yöneticilerinin kullandıkları örgütsel güç kaynakları öğretmenlerin yaş, branş, okuldaki hizmet süresi ve öğrenim durumu değişkenlerine göre anlamlı bir farklılık göstermemektedir. Öğretmenlerin örgütsel muhalefet toplam puanının yüksek düzeyde olduğu ve örgütsel muhalefet stratejileri arasından en çok dikey muhalefeti daha sonra yatay muhalefeti en az ise dışa aktarılmış muhalefeti tercih ettiği tespit edilmiştir. Öğretmenlerin sergiledikleri örgütsel muhalefet davranışları öğretmenlerin cinsiyet, yaş, mesleki kıdem ve sendika üyeliği değişkenlerine göre anlamlı bir farklılık göstermesine rağmen öğretmenlerin branş ve öğrenim durumu değişkenlerinin yanı sıra okul büyüklüğü, okul yöneticilerinin hizmet süresi ve öğrenim durumu değişkenlerine göre anlamlı bir farklılık göstermemektedir. Yapılan Pearson korelasyon analizine göre yasal güç ile dikey, yatay ve dışa aktarılmış muhalefet; ödül gücü ile yatay muhalefet; zorlayıcı güç ile dikey muhalefet; uzmanlık gücü ile dikey ve yatay muhalefet; karizma gücü ile dikey, yatay ve dışa aktarılmış muhalefet arasında negatif yönde anlamlı bir ilişki olduğu tespit edilmiştir. Yapılan hiyerarşik regresyon analizi sonucuna göre ise okul yöneticilerinin kullandıkları karizma gücü ve zorlayıcı gücün dikey muhalefet, uzmanlık gücünün yatay muhalefet, yasal gücün ise dışa aktarılmış muhalefet üzerinde anlamlı birer yordayıcı olduğu görülmüştür.
Özet (Çeviri)
The purpose of this research is to determine the relationship between the organizational power sources used by school manager and the organizational dissent behaviors exhibited by teachers. The research was designed in the relational survey model, which is a quantitative research design. The population of the research consisted of 1455 teachers working in 29 public secondary schools in Buca district of İzmir province in the 2021-2022 academic year. The sample of the study consisted of 321 teachers who were selected from among the public secondary schools in the Buca district of İzmir province by stratified and random sampling method. In order to collect data in the research, a personal information form including demographic information about the participants, the“Organizational Power Scale in Schools”developed by Altınkurt and Yılmaz (2013), and the“Organizational Dissent Scale”developed by Ergün and Çelik (2018) were used. The data obtained as a result of the research were analyzed using the SPSS 28.0 package program. In the analysis of the data obtained, statistical techniques such as standard deviation, arithmetic mean, percentage, frequency, as well as t-test and one-way analysis of variance (ANOVA) were used to determine the difference between variables. Pearson correlation analysis was used to determine the relationship between organizational power sources and organizational dissent behaviors, and hierarchical regression analysis technique was used to determine to what extent organizational power sources predict organizational dissent behaviors. According to the end of the research, school managers use the expert power the most, followed by legitimate power, reward power, referent power and coercive power, respectively. The power sources used by school manager show a significant difference according to the variables of teachers' gender, professional seniority, union membership, school size, professional seniority and educational status of the managers. However, organizational power sources used by school managers do not show a significant difference according to the variables of teachers' age, branch, length of service at school and educational status. It has been determined that the teachers' total score of organizational dissent is high and they prefer articulated dissent the most, then lateral dissent the least and displaced dissent among the organizational dissent strategies. Although the organizational dissent behaviors exhibited by the teachers show a significant difference according to the variables of teachers' gender, age, professional seniority and union membership, they do not show a significant difference according to the variables of school size, length of service of school managers and educational status, as well as the variables of teachers' branch and educational status. According to the Pearson correlation analysis, legitimate power and articulated, lateral and displaced dissent; lateral dissent with reward power; articulated dissent with coercive power; articulated, lateral dissent by expert power; It has been determined that there is a negative significant relationship between referent power and articulated, lateral and displaced dissent. According to the results of the hierarchical regression analysis, the referent power and coercive power used by the school managers predicts the articulated dissent; expert power predicts the lateral dissent; On the other hand, legitimate power was found to be a significant predictor of displaced dissent.
Benzer Tezler
- Okul yöneticilerinin kullandıkları güç kaynakları ve örgütsel muhalefet arasındaki ilişkide güç mesafesinin aracılık rolü
The mediating role of power distance in the relationship between the power sources used by school administrators and organizational dissent
UĞUR YÜREK
Doktora
Türkçe
2024
Eğitim ve Öğretimİnönü ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MELİKE CÖMERT
- Öğretmenlerin okul yöneticilerinin kullandıkları örgütsel güç kaynaklarına ilişkin algıları ile örgütsel adalet algıları arasındaki ilişki
The relationship between teachers' perceptions towards school administrators' organizational power sources and their organizational justice
SÜLEYMAN ERSOY
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Eğitim ve ÖğretimKahramanmaraş Sütçü İmam ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NİYAZİ CAN
- Ortaokul öğretmenlerinin algılarına göre okul müdürlerinin kullandıkları güç kaynakları ile öğretmenlerin örgütsel yaratıcılık ve örgütsel sinizm düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi
Investigation of relationship between power resources used by school heads according to perceptions of secondary school teachers and levels of organizational creativity and organizational cynicism of teachers
YAVUZ ÇELİK
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Eğitim ve ÖğretimAtatürk ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AHMET AYIK
- Okul yöneticilerinin kullandıkları konumsal güç kaynakları ile öğretmenlerin örgütsel sessizlik davranışları arasındaki ilişkinin incelenmesi
Analysis of the relationship between the positional power sources used by school administrators and the organizational silence behaviors of teachers
İBRAHİM ETHEM BOZGÖZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Eğitim ve Öğretimİstanbul Sabahattin Zaim ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ALİ ÖZDEMİR
- Okul yöneticilerinin kullandıkları güç kaynakları ile öğretmenlerin örgütsel güven düzeyleri arasındaki ilişki
The relationship between power sources used by school principals and organisational trust of primary and secondary school teachers
MELEK ŞENER PARS
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
Eğitim ve ÖğretimOndokuz Mayıs ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. CEVAT ELMA