Kistik fibrozisli çocukların ebeveynlerinin stresle başa çıkma yolları, algılanan stres ve sosyal destek düzeylerinin araştırılması
Investigation of parents of children with cystic fibrosis handling stress, perceived stress and social support levels
- Tez No: 799102
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ AHMET YILMAZ
- Tez Türü: Tıpta Uzmanlık
- Konular: Aile Hekimliği, Family Medicine
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Dicle Üniversitesi
- Enstitü: Tıp Fakültesi
- Ana Bilim Dalı: Aile Hekimliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 105
Özet
Giriş ve Amaç: Kistik Fibrozis (KF), hem çocuğu hem ebeveynleri etkileyen kronik multisistemik bir hastalıktır. Hastalığın getirdiği yükle beraber ailenin ruhsal durumu etkilenebilmekte, aile işlevlerinde sorun ve sıkıntılara sebep olabilmektedir. Bu çalışma da kistik fibrozis tanılı çocukların birincil bakım veren ebeveynlerinin; stresle başa çıkma tarzları, algılanan stres ve sosyal destek düzeylerinin anketle belirlenmesi amaçlanmıştır. Materyal ve Metod: Araştırmamız tanımlayıcı-kesitsel ve vaka-kontrol çalışması olarak gerçekleştirilmiştir. Araştırma kapsamında 104 kistik fibrozisli çocuğa sahip ebeveyn ve 106 herhangi kronik hastalığı olmayan çocuğa sahip ebeveyne ulaşılmıştır. Değerlendirmede 14 madde içeren Algılanan Stres Ölçeği (ASÖ), 30 madde içeren Stresle Başa Çıkma Tarzları Ölçeği (SBÇTÖ), 12 maddeden oluşan Çok Boyutlu Algılanan Sosyal Destek Ölçeği (ÇBASDÖ) kullanılmıştır. İstatistiksel analizler için SPSS statistics 24.0 programı kullanılmıştır. Bulgular: Algılanan stres toplam puanı vaka grubunda kontrol grubundan daha yüksek bulunmuş olup anlamlı bir fark saptanmamıştır. Vaka grubu yaşa göre ASÖ puanları anlamlı fark bulunmuştur (p=0,047). Kontrol ve vaka grubunun Stresle Başa Çıkma Tarzları Ölçeği alt boyut puanlarının karşılaştırıldığında her iki grupta da en yüksek puanı kendine güvenli yaklaşım ve çaresiz yaklaşım almış olup aralarında anlamlı bir fark saptanmamıştır. Vaka grubunda SBÇTÖ alt boyut puan ortalamaları ebeveynlerin medeni durumuna göre karşılaştırıldığında 'sosyal destek arama' alt boyutunda ve ebeveyn psikiyatrik hastalıklarına göre karşılaştırıldığında 'kendine güvenli yaklaşım', 'iyimser yaklaşım' ve 'sosyal destek arama' alt boyutlarında anlamlı bir farklılık olduğu tespit edilmiştir (sırasıyla p=0,01, p=0,01, p=0,02, p=0,02). Çok Boyutlu Algılanan Stres Düzeyi Ölçeği alt gruplarının puanları karşılaştırıldığında hem vaka hem de kontrol grubunda en yüksek puan 'aile desteği' almış olup aralarında anlamlı bir fark saptanmamıştır. Vaka grubun ÇBADÖ alt boyut puanlarının“cinsiyete”göre karşılaştırıldığında 'aile desteği' alt grubunda anlamlı bir fark saptanmıştır (p=0,02). Sonuç: Kistik fibrozisli çocukların ebeveynlerinin algılanan stres düzeyi, stresle başa çıkma tarzlarını ve sosyal destek düzeyinin incelendiği çalışmamız neticesinde vaka ve kontrol grubu arasında anlamlı bir fark saptanamamıştır. Kistik fibrozis bütüncül yaklaşım gerektiren bir hastalık olduğundan hastalık sürecinde sağlık hizmeti veren ekipte psikologların da yer alması ve ebeveynlere destek verilmesi sağlanmalıdır. Ekonomik olarak zorluk yaşayan ebeveynlerde olumsuz çocuk yetiştirme tutumlarının azaltılması için bu ailelerin ekonomik konularda desteklenmeleri hem ebeveyn açısından hem de çocuk açısından fayda sağlayabileceğinden ekonomik destek verilmelidir. Ebeveynlerin stresle baş etmesini sağlayacak deneysel çalışmaların planlanması sağlanmalıdır. ANAHTAR SÖZCÜKLER: Kistik Fibrozis, Ebeveyn Stres, Stresle Başa Çıkma Yolları, Sosyal Destek,
Özet (Çeviri)
Introduction and Aim: Cystic Fibrosis (CF) is a chronic multisystemic disease that affects both the child and the parents. Along with the burden of the disease, the mental state of the family can be affected, causing problems and distress in family functions. In this study, it was aimed to determine the stress coping styles, perceived stress and social support levels of primary caregivers of children with cystic fibrosis using a questionnaire. Materials and Methods: Our research was carried out as a descriptive-cross- sectional and case-control study. Within the scope of the research, 104 parents with children with cystic fibrosis and 106 parents with children without any chronic disease were reached. Perceived Stress Scale (PSS) with 14 items, the Ways of Coping with 30 items and Multidimensional Scale of Perceived Social Support (MSPSS) with 12 items were used in the evaluation. SPSS statistics 24.0 program was used for statistical analysis. Results: The total score of perceived stress was higher in the case group than in the control group, but no significant difference was found. A significant difference was found in the PSS scores of the case group according to age (p=0,047). When the Stress Coping Styles Scale sub-dimension scores of the control and case groups were compared, the highest scores in both groups were self-confident approach and helpless approach and no significant difference was found between them. In the case group, a significant difference was found in the 'seeking social support' sub- dimension when the mean scores of the sub-dimensions of the MPSS were compared according to the marital status of the parents and in the 'self-confident approach', 'optimistic approach' and 'seeking social support' sub-dimensions when compared according to parental psychiatric diseases (p=0,01, p=0,01, p=0,02, p=0,02, respectively). When the scores of the subgroups of the Multidimensional Perceived Stress Level Scale (MDPSLSS) were compared, the highest score in both the case and control groups was 'family support' and no significant difference was found between them. When the Multidimensional Perceived Stress Level Scale (MDPSLS) subgroup scores of the case group were compared according to“gender”, a significant difference was found in the 'family support' subgroup (p=0,02). Conclusion: As a result of our study examining the perceived stress level, coping styles and social support level of parents of children with cystic fibrosis, no significant difference was found between the case and control groups. Since cystic fibrosis is a disease that requires a holistic approach, psychologists should be included in the health care team and support should be provided to parents. In order to reduce negative child-rearing attitudes in parents who have economic difficulties, economic support should be provided to these families, as supporting these families in economic issues can be beneficial for both the parent and the child. Experimental studies should be planned to help parents cope with stress. KEY WORDS: Cystic Fibrosis, Parents, Stress, Ways of Coping Inventory, Social Support
Benzer Tezler
- Kistik fibrozisli çocukların ebeveynlerine uygulanan aile güçlendirmeye dayalı hemşirelik girişimlerinin, ebeveynlerin stresle başetme, problem çözme ve çocukların yaşam kalitesi üzerine etkisi: Randomize kontrollü çalışma
Effect of the parents in coping with stress, problem solving and quality of life of children of nursing intervention based on strengthening parental program applied on parents their children with cystic fibrosis: Randomized controlled trial
HATİCE DÖNMEZ
- Merkezimizde takipli kistik fibrozisli çocukların yaşam kalitesini ve hastalık şiddetini etkileyen faktörler
Factors affecting quality of life and disease severity in children in our center
ZEYNEP KAYRA TANRİVERDİ
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2017
Çocuk Sağlığı ve HastalıklarıDicle ÜniversitesiÇocuk Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. VELAT ŞEN
- Kistik Fibrozis tanısı alan çocuk ve ergenlerde depresyonu yordayıcı faktörler ve D vitamini düzeyleri
Başlık çevirisi yok
ÜMMÜGÜLSÜM GÜNDOĞDU
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2017
PsikiyatriMarmara ÜniversitesiÇocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. NEŞE PERDAHLI FİŞ
- Kistik Fibrozis hastalığı olan çocuğa sahip ebeveynlerin başa çıkma tutumlarının değerlendirilmesi
Evaluation of coping attitudes of parents with children with Cystic Fibrosis disease
ELİF EZGİ ARSLAN ŞAHBAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Sosyal HizmetHacettepe ÜniversitesiSosyal Hizmet Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ÖZLEM CANKURTARAN
- Yenidoğan taraması ile tanı alan ve almayan kistik fibrozis hastalarının klinik mikrobiyolojik ve ebeveynlerinin psikolojik durumunun karşılaştırılması
Comparison of clinical, microbiologic and psychological status of their parents of cystic fibrosis patients diagnosed and not diagnosed by newborn screening
HANİFE BUŞRA KÜÇÜK BİLİCİ
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2023
Çocuk Sağlığı ve HastalıklarıBezm-i Alem Vakıf ÜniversitesiÇocuk Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ERKAN ÇAKIR