Psikolojik travma açısından görgü tanıklığı: Travma mağduru bireylerin ifadelerinin yönlendirilebilirlik açısından incelenmesi
Eyewitness testimony in terms of psychological trauma: Examining the statements of trauma survivors in terms of suggestibility
- Tez No: 799231
- Danışmanlar: PROF. DR. NEYLAN ZİYALAR
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Adli Tıp, Psikoloji, Forensic Medicine, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa
- Enstitü: Adli Tıp ve Adli Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sosyal Bilimler Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 124
Özet
Bu çalışmada psikolojik travma yaşamış kişilerin tanık oldukları adli bir olaya ilişkin ifadelerinin yönlendirici sorulardan etkilenip etkilenmediği araştırılmıştır. Covid-19 pandemisi nedeniyle bu çalışmanın tüm aşamaları çevrimiçi olarak gerçekleştirilmiştir. Çalışmanın ilk aşamasında 18-35 yaş aralığında üniversite öğrencilerinden oluşan 594 katılımcıya ulaşılmış ve katılımcılara Demografik Bilgi Formu, Travma Sonrası Stres Tanı Ölçeği (TSSTÖ) ve Dissosiyatif Yaşantılar Ölçeği (DES) uygulanmıştır. Çalışmanın ikinci aşamasına dahil edebilmek için belirlenen dışlama kriterleri göz önünde bulundurularak seçilen katılımcılar TSSTÖ puanlarına göre deney ve kontrol gruplarına ayrılmıştır. Deney grubunda 52 katılımcı (31 kadın ve 21 erkek) ve kontrol grubunda 52 katılımcı (31 kadın ve 21 erkek) olmak üzere toplam 104 katılımcı çalışmanın ikinci aşamasında yer almıştır. Bu aşamada katılımcılara trafik kazası görüntüleri içeren 6 dakika 35 saniye uzunluğunda bir video izletilmiş ve ardından bu video ile ilgili önceden hazırlanmış kontrol listesi uygulanmıştır. Katılımcıların cevapları“deney puanı”,“yönlendiricilik puanı”,“evet sayısı”ve“uyarılma puanı”olmak üzere dört bağımlı değişken üzerinden değerlendirilmiştir. Veri analizi SPSS 22 istatistik programı aracılığı ile gerçekleştirilmiştir. Katılımcıların yaş ortalaması deney grubunda 22,67, kontrol grubunda ise 21,75 olarak bulunmuştur. TSSTÖ puanlarının ortalaması deney grubunda 25,38, kontrol grubunda ise 1,96 şeklinde bulgulanmıştır. DES puan ortalamalarının ise deney grubunda 35,38, kontrol grubunda ise 14,00 olduğu tespit edilmiştir. Çalışmanın sonucunda deney grubundaki katılımcıların kontrol grubuna kıyasla daha fazla ögeyi yanlış hatırladığı ancak daha fazla yönlendirilmediği bulgulanmıştır. Travma puanı daha fazla yanlış hatırlama ve daha yüksek yönlendirilebilirlik ile ilişkili bulunmuşken, dissosiyasyon puanı yalnızca daha fazla yanlış hatırlama ile ilişkili bulunmuştur. Kadınlar hem deney grubunda hem de kontrol grubunda erkek kontrol grubuna kıyasla daha fazla ögeyi yanlış hatırlamış ancak daha fazla yönlendirilmemiştir. Kadınlar izledikleri videoyu erkeklere kıyasla daha fazla rahatsız edici bulmuş, bu doğrultuda kadın katılımcılarda daha fazla bellek hatası bulgulanmıştır. Bu bulgular TSSB ve dissosiyasyon şiddetinin yüksek olmasının, tanık olunan sonraki travmatik olaylara ilişkin tanık ifadelerini olumsuz yönde etkileyebileceğini göstermektedir. Ayrıca tanık olunan adli bir olaya ilişkin sübjektif düzeyde algılanan rahatsız edicilik düzeyinin tanık ifadelerinde bozulmaya yol açabileceğini göstermektedir. Travmatik yaşam olaylarının varlığının ise yönlendirilebilirliği artırabileceğine dair bulgular elde edilmiştir. Bunlara ek olarak, travma ve dissosiyasyon semptomlarının güçlü ilişkisi bu çalışmada da ortaya çıkmış, çalışma bulgularının dissosiyasyonun travma modelini desteklediği bulgulanmıştır. Sonuç olarak; ifade alma ve adli görüşme süreçlerinde yönlendirici sorular ve yanlış bilgilendirme bellek hatalarına neden olabilmekte, bu nedenle adaletin işleyişi belleğin kırılgan yapısından dolayı hak ihlallerine neden olabilmektedir. Bunun önüne geçebilmek için açık uçlu ve yönlendirici olmayan sorular kullanılarak serbest hatırlama koşulu sağlanmalıdır. Tanıklara ifade almadan önce olayla ilgili bilgi verilmemelidir. Psikolojik travma faktörü göz önünde bulundurularak tanık veya mağdur ifadelerini alan personelin tanık ve travma belleği konusunda eğitilmesi önem arz etmektedir.
Özet (Çeviri)
The aim of this study is to investigate the statements of people who have experienced psychological trauma are whether affected by the suggestive questions about a forensic event. Due to the Covid-19 outbreak, all stages of this study were conducted online. In the first stage of the study, 594 participants, consisting of university students between the ages of 18-35, were reached. Demographic Information Form, Post Traumatic Stress Diagnostic Scale and Dissociative Experiences Scale were applied to the participants. In order to be included in the second stage of the study, the exclusion criteria were applied and the selected participants were divided into experimental and control groups according to their trauma scores. A total of 104 participants, 52 participants in the experimental group (31 females and 21 males) and 52 participants in the control group (31 females and 21 males), took part in the second stage of the study. At this stage, the participants were shown a video containing traffic accident images that lasts 6'35“, and then a checklist about this video was applied. The answers of the participants were evaluated on four dependent variables: ”experimental score“, ”suggestibility score“, ”yes score“ and ”arousal score". Data analysis was carried out using SPSS 22 statistical program. The mean age of the participants was 22.67 in the experimental group and 21.75 in the control group. The mean of the trauma scores was found to be 25.38 in the experimental group and 1.96 in the control group. It was detected that dissociation score mean was 35.38 in the experimental group and 14.00 in the control group. According the findings of the study, it was found that the participants in the experimental group falsely recalled more items but were not suggested more. The trauma score was associated with more false recall and higher suggestibility, while the dissociation score was only associated with more false recall. Females falsely recalled more items in both the experimental group and the control group compared to the male control group, but were not suggested more. Females found the video they watched more disturbing than males, and accordingly, more memory errors were found in female participants. These findings show that high levels of PTSD and dissociation severity may negatively affect witness statements about subsequent traumatic events. In addition, the findings show that the level of perceived disturbance at the subjective level regarding a forensic event that witnessed can lead to distortion in witness memories. Findings also show that the presence of traumatic life events can increase suggestibility level. In addition, the strong relationship between trauma and dissociation symptoms was also revealed in this study. The study findings were found to support the trauma model of dissociation. In conclusion; suggestive questions and misinformation may cause memory errors in the process of taking statements and forensic interviews, therefore, the functioning of justice may cause loss of rights due to the fragile structure of memory. In order to prevent this, free recall condition should be provided by using open-ended and non-suggestive questions. Witnesses should not be informed about the incident without taking a statement. Considering the psychological trauma factor, it is important to train the personnel who take witness or victim statements on witness and trauma memory.
Benzer Tezler
- Üstlenilmiş travma ve ikincil travmatik stresin travmatik yaşantılara müdahale eden bir grup üzerinde Gestalt temas biçimleri çerçevesinde değerlendirilmesi
The assessment of vicarious trauma and secondary traumatic stress of a group of trauma workers within the frame of Gestalt contact styles
GÖKCE GÜRDİL
- Sporu bırakmış profesyonel futbolcuların depresyon düzeylerinin yaşam kalitesi açısından değerlendirilmesi
Evaluatıon of depression levels of the retired professional fottballers in terms of life quality
METİN BAYRAK
Doktora
Türkçe
2011
SporOndokuz Mayıs ÜniversitesiBeden Eğitimi ve Spor Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. MEHMET YALÇIN TAŞMEKTEPLİGİL
- Öykü ve fiziksel temas yoluyla psikolojik travmaya maruz kalan meslek gruplarında, dolaylı travmatizasyon, merhamet düzeyi ve yorgunluğu, psikolojik sağlamlık ve travma sonrası büyümenin araştırılması
Investigation of vicarious traumatization, compassion fatigue, compassion, psychological resilience and posttraumatic growth in the professional groups exposed to psychological trauma through narratives of and physical contact with survivors
ZEYNEP ŞEKER
Doktora
Türkçe
2021
PsikiyatriKocaeli ÜniversitesiRuhsal Travma Ana Bilim Dalı
PROF. DR. CEM CERİT
PROF. DR. AHMET TAMER AKER
- Endişe inançları ölçeği geliştirilmesi ve endişe inançlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi
Developing worry beliefs scale and examining worry beliefs in terms of various variables
UMUT AYDOĞDU
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Eğitim ve ÖğretimBurdur Mehmet Akif Ersoy ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ZEYNEP KARATAŞ
- Travma sonrası değişim olgusunun niceliksel ve niteliksel yöntemlerle açık kalp ameliyatı geçiren koroner kalp hastalarında incelenmesi
Quantitative and qualitative assessment of posttraumatic change phenomenon among the coronary heart disease patients who undergone the coronary artery bypass graft surgery
HATİCE GÜNEŞ