Durumluk ve sürekli kaygının intihar düşüncesiyle ilişkisinde bilişsel duygu düzenleme, belirsizliğe tahammülsüzlük ve aile işleyişinin rolü
The role of cognitive emotion regulation, intorence of uncertainty and family functioning in the relationship between state-trait anxiety and suicidal ideation
- Tez No: 800528
- Danışmanlar: PROF. DR. HATİCE DEMİRBAŞ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: intihar, durumluk kaygı, sürekli kaygı, bilişsel duygu düzenleme, belirsizliğe tahammülsüzlük, aile işleyişi, suicide, state anxiety, trait anxiety, cognitive emotion regulation, intolerance to uncertainty, family functioning
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Psikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Klinik Psikoloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 134
Özet
İntihar, oldukça önemli bir toplum sağlığı problemidir. İntihar etme isteği, ölüm isteği ve bunlara ilişkin planlar intihar düşüncelerini oluşturur. Çeşitli fiziksel, bilişsel ve duygusal belirtilerle ortaya çıkabilen kaygı, durumluk kaygı ve sürekli kaygı olarak sınıflandırılmıştır. Durumluk kaygı, endişe, huzursuzluk, artmış nabız gibi çeşitli belirtilerle ortaya çıkan geçici bir duygusal durumdur. Sürekli kaygı, bireyin birçok durumu endişe verici algılamaya yönelik uzun vadeli meylini ifade eder. Mevcut araştırmanın amacı durumluk ve sürekli kaygının intihar düşüncesi ile ilişkisini incelemektir. Bu ilişkide bilişsel duygu düzenleme ve belirsizliğe tahammülsüzlüğün aracı rolü ile aile işleyişinin düzenleyici rolünü incelenmiştir. Araştırma örneklemini 18-30 yaş aralığındaki 606 katılımcı oluşturmaktadır. Araştırma amaçları doğrultusunda ölçümler için kişisel bilgi formu, Durumluk Sürekli Kaygı Envanteri (DSKE), İntihar Düşüncesi Ölçeği (İDÖ), Bilişsel Duygu Düzenleme Ölçeği (BDDÖ), Belirsizliğe Tahammülsüzlük Ölçeği Kısa Formu (BTÖ-12) ve Aile İşleyiş Biçimleri Ölçeği (AİBÖ) kullanılmıştır. Değişkenler arasındaki ilişkileri incelemek için gerçekleştirilen Pearson Korelasyon analizi sonuçlarına göre durumluk kaygı ve sürekli kaygı ile intihar düşüncesi arasında anlamlı bir ilişki vardır. İntihar düşüncesinin yordayıcılarını geçmiş intihar girişimini kontrol ederek incelemek amacıyla gerçekleştirilen hiyerarşik regresyon analizi sonucunda ilk modelde geçmiş intihar girişiminin intihar düşüncesini yordadığı ve ikinci modelde durumluk kaygı, sürekli kaygı, bilişsel duygu düzenleme ve aile işleyişinin intihar girişimini yordadığı tespit edilmiştir. İkinci modelde açıklanan varyans birinci modele kıyasla artmıştır. Aracı ve düzenleyici değişkenlerinin rolünü incelemek adına gerekli analizler gerçekleştirilmiştir. Bu amaçla yordayıcı değişkenlerin sırasıyla durumluk kaygı ve sürekli kaygı olduğu iki model kullanılmıştır. Geçmiş intihar girişimleri bu modellerde kovaryans olarak belirlenmiştir. Buna göre geçmiş intihar girişimi ve intihar düşüncesi arasında direkt bir ilişki vardır. Uyumlu bilişsel duygu düzenleme geçmiş intihar girişimleri ve intihar düşüncesi arasındaki ilişkide aracı rol oynamaktayken diğer değişkenlerin bir rolü bulunmamaktadır. Birinci modelin analiz bulguları durumluk kaygının intihar düşüncesini yordadığını göstermiştir. Dolaylı etkiler incelendiğinde belirsizliğe tahammülsüzlük, uyumlu ve uyumsuz bilişsel duygu düzenleme stratejilerinin durumluk kaygı ile intihar düşüncesi arasındaki ilişkide aracı rolü olduğu tespit edilmiştir. Aile işleyişi, durumluk kaygı ve intihar düşüncesi arasındaki ilişkide düzenleyici role sahiptir. İkinci modelde sürekli kaygının intihar düşüncesini yordadığı tespit edilmiştir. Dolaylı etkiler incelendiğinde uyumlu ve uyumsuz bilişsel duygu düzenleme stratejilerinin sürekli kaygı ve intihar düşüncesi arasındaki ilişkide aracı rolü olduğu görülmüştür. Bu bulgular durumluk kaygı ve sürekli kaygının intihar düşüncesi ile ilişkili olduğunu göstermektedir. Buna göre durumluk ve sürekli kaygı arttıkça uyumsuz bilişsel duygu düzenleme stratejilerinin kullanımı artmakta ve uyumlu bilişsel duygu düzenleme stratejilerini kullanımı azalmaktadır ve intihar düşüncesi artmaktadır. Durumluk kaygı arttıkça belirsizliğe tahammülsüzlük artmakta ve intihar düşüncesi de artmaktadır. Buna ek olarak iyi aile işleyişi durumluk kaygı duyan kişileri intihar düşüncesine karşı korumaktadır.
Özet (Çeviri)
Suicide is a worldwide public health problem. Suicidal desire, desire to die and related plans constitute suicidal ideation. Anxiety, which can occur with various physical, cognitive and emotional symptoms, is classified as state and trait anxiety. State anxiety is a temporary emotional state that occurs with various symptoms such as worry, restlessness, and increased heart rate. Trait anxiety refers to an individual's long-term tendency to perceive many situations as worrisome. The aim of the present study is to examine the relationship between state-trait anxiety and suicidal ideation. Mediator role of cognitive emotion regulation and intolerance of uncertainty, and the moderator role of family functioning in this relationship is examined. The research sample consists of 606 participants between the ages of 18-30. For the purposes of the research, personal information form, State Trait Anxiety Inventory (STAI), Suicidal Ideation Scale (SIS), Cognitive Emotion Regulation Questionnaire (CERQ), Intolerance of Uncertainty Scale Short Form (IUS-12) and Family Functioning Styles Scale (FFSS) were used. According to the results of Pearson Correlation analysis performed to examine the relationships between the variables, there is a significant difference between state anxiety and trait anxiety and suicidal ideation. As a result of hierarchical regression analysis carried out to examine the predictors of suicidal ideation by controlling the past suicide attempt, it was found that in the first model, past suicide attempt predicted suicidal ideation. In the second model, state anxiety, trait anxiety, cognitive emotion regulation and family functioning predicted suicide attempt. The variance explained in the second model has increased compared to the first model. Moderated mediation analysis was performed to examine the role of mediator and moderator variables. For this purpose, two models were used, in which the predictor variables were state anxiety and trait anxiety, respectively. Past suicide attempts were determined as covariance in these models. Accordingly, there is a direct relationship between past suicide attempts and suicidal ideation. While adaptive cognitive emotion regulation plays a mediating role in the relationship between past suicide attempts and suicidal ideation, other variables do not. The analysis findings of the first model showed that state anxiety predicted suicidal ideation. When the indirect effects were examined, it was determined that intolerance to uncertainty, adaptive and maladaptive cognitive emotion regulation strategies had a mediating role in the relationship between state anxiety and suicidal ideation. Family functioning has a moderator role in the relationship between state anxiety and suicidal ideation. In the second model, trait anxiety was found to predict suicidal ideation. When the indirect effects were examined, it was seen that adaptive and maladaptive cognitive emotion regulation strategies had a mediating role in the relationship between trait anxiety and suicidal ideation. These findings show that state anxiety and trait anxiety are associated with suicidal ideation. According to these findings, as state and trait anxiety increases, the use of maladaptive cognitive emotion regulation strategies increases, the use of adaptive cognitive emotion regulation strategies decreases, and suicidal ideation increases. As state anxiety increases, intolerance to uncertainty increases and suicidal ideation increases. In addition, good family functioning protects people with state anxiety against suicidal ideation.
Benzer Tezler
- Sınır kişilik bozukluğu tanısı almış ve almamış kadınların benlik saygısı, öfke, kendini ayarlama ve kaygı değişkenleri bakımından karşılaştırılması
The comparison of self-esteem, anger, self-monitoring and anxiety variables in females diagnosed with borderline personality disorder and without any diagnosis
BİLGE TUNÇELLİ
- An experimental investigation of the effects of state and trait anxiety and self-esteem on decision making
Durumluk ve sürekli kaygı ile benlik saygısının karar verme davranışına etkisinin deneysel yöntemlerle incelenmesi
SEHA ÇOBANOĞLU
Yüksek Lisans
İngilizce
2017
PsikolojiDoğuş ÜniversitesiKlinik Psikoloji Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. HASAN G. BAHÇEKAPILI
- Miyofasiyal ağrı-disfonksiyon sendromu ile durumluk-sürekli kaygının ilişkisinin tedavi öncesi ve sonrası değerlendirilmesi
Research of relationship between myofascial pain-dysfunction syndrome and state-trade anxiety before and after treatment
ŞAKİR KATI
Doktora
Türkçe
2016
Diş HekimliğiAnkara ÜniversitesiAğız, Diş, Çene Hastalıkları ve Cerrahisi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. CAHİT ÜÇOK
- Genç yetişkinlerde bağlanma stilleri ve iletişim becerileri arasındaki ilişkide durumluk-sürekli kaygının aracı rolü
The mediator role of state-trait anxiety, in connection between attachment styles and communication skills among young adults
YİĞİT CENTİLMEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Psikolojiİstanbul Gedik ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ HAKAN DUMAN
- Benlik saygısı ve kaygının çatışma yönetim stilleri üzerindeki etkileri: Bir üniversite hastanesi örneği
The effects of self-esteem and anxiety on conflict management styles: Sample of a university hospital
TÜLİN TUNÇ
Doktora
Türkçe
2011
Sağlık Kurumları YönetimiSakarya Üniversitesiİşletme Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. RANA ÖZEN KUTANİS