Güneydoğu Anadolu bölgesi buğday alanlarındaki yabancıotlar ile ekin saparıları (Hymenoptera: Cephidae)'nın yoğunlukları arasındaki ilişkilerin belirlenmesi
Determining the relationship between weeds and the wheat stem sawflies (Hymenoptera: Cephidae)'in wheat fields of Southeastern Anatolia
- Tez No: 803595
- Danışmanlar: DOÇ. DR. ÇETİN MUTLU, DR. ÖĞR. ÜYESİ SHAHID FAROOQ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Ziraat, Agriculture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Harran Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Bitki Koruma Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 78
Özet
Yabani hardal (Sinapis arvensis L.), yol kenarları, çıplak araziler, tarım alanları ve otlakları istila eden dünya çapında problem olan bir yabancıottur. Bu anlamda birçok zararlı böcek ve hastalık etmenlerine de konukçuluk yapmaktadır. Ekin saparıları [Cephus pygmeus (L.) ve Trachelus tabidus (F.) (Hymenoptera: Cephidae)] yabani hardal ile bulaşık olan tarlalarda (tarla içinde veya tarla kenarlarında) daha yüksek yoğunluk göstermektedirler. Bu çalışma, Türkiye'nin Güneydoğu Anadolu Bölgesinde bulunan Diyarbakır ve Şanlıurfa illerindeki buğday alanlarında yabani hardal yoğunluğu ile ekin saparılarının bulaşıklığı arasındaki ilişkiyi incelemek amacıyla yapılmıştır. Çalışmada her bir il için çoğunlukla yabani hardal yoğunluğu olan (5 adet) ve olmayan (5 adet) toplam 10 buğday tarlası seçilmiştir. Bu tarlalar daha sonra 30 × 30 m'lik karelere (grid) bölünmüş ve örneklemeler 40 gridde gerçekleştirilmiştir. Her bir griddeki yabani hardal kaplama alanı ve ekin saparıları ergin yoğunluklarını kaydetmek için ¼ m2'lik demir çerçeve ile atrap kullanılmıştır. Elde edilen verilerle ekin saparıları ve yabancıotlar arasındaki ilişkiyi belirlemek amacıyla lineer regresyon analizi yapılmıştır. Benzer şekilde, çalışma yürütülen tarlalar, iller ve buğday türleri arasındaki farklılıklar varyans analizi kullanılarak belirlenmiştir. Buğday ekili alanlarda yürütülen çalışmalar sonucunda, tarla kenarı ve tarla içlerinde iki yılda (2021, 2022) toplam 15 familyaya ait 34 yabancıot türü bulunmuştur. Bunlar arasında en yaygın ve yoğun olarak tespit edilen yabancıot türü yabani hardal olarak kaydedilmiştir. Bunun dışında yoğun olarak belirlenen diğer yabancıotların; yabani yulaf (Avena fatua L.), yabani arpa (Hordeum spontaneum K. Koch), ve düğün çiçeği (Rananculus arvensis L.) olduğu tespit edilmiştir. Ekin saparısı türlerinin nisan ayı başından itibaren doğaya çıktıkları ve yabani hardal bitkileri üzerinde beslendikleri belirlenmiş ve yoğun popülâsyonun yabani hardal üzerinde olduğu belirlenmiştir. Çalışmanın birinci yılında (2021) ekin saparıları yoğunluğunun yabancıotlu tarlalarda daha fazla olduğu (ort. 4.17 ergin/grid) tespit edilmiş, buna karşın ikinci yıl (2022) çalışmalarında yabancıotsuz tarlalarda ekin saparılarının daha fazla görüldüğü (ort. 5.33 ergin/grid) kaydedilmiştir. Sonuç olarak, yabani hardalın bölgedeki buğday alanlarında ekin saparılarının yoğunluğunu artırmada çok önemli olduğunu göstermektedir. Bu nedenle, bölgedeki ekin saparılarının bulaşıklığını azaltacak şekilde yabani hardal ile mücadele stratejileri benimsenmelidir.
Özet (Çeviri)
Wild mustard (Sinapis arvensis L.) is a cosmopolitan weed infesting roadsides, bare lands, agricultural fields, and pastures globally. It serves as a host for numerous insect pests and diseases. Wheat stem sawflies, i.e., Cephus pygmeus (L.) and Trachelus tabidus (F.) (Hymenoptera: Cephidae) exhibit higher density in the fields infested with wild mustard (either within field or on the field edges). This study investigated the relationship between wild mustard and sawflies' infestation in wheat fields of Diyarbakir and Sanliurfa provinces (southeastern Anatolia region) in Turkey. Wheat fields with high- and no- wild mustard infestation (5 from each province) were selected. These fields were subsequently divided into 30 × 30 m grids, and sampling was conducted in 40 grids. Sweep net and quadrate (0.25 m2) sampling methods were used to record the densities of sawflies and wild mustard, respectively in each grid. The collected data were analyzed by linear regression to observe the relationship between wheat stem sawflies and wild mustard infestation. Similarly, the differences between surveyed fields, provinces and wheat types were analyzed by analysis of variance. A total of 34 weed species belonging to 15 families were recorded from field edges and within fields during two years (2021, 2022). Wild mustard was the most common and abundant weed species recorded during the study. In addition, the other commonly observed species in the study fields were Avena fatua L. (wild oats), Hordeum spontaneum K. Koch (wild barley), and Rananculus arvensis L. (field buttercup). It was determined that the wheat stem sawflies emerged from the beginning of April, fed on wild mustard plants, and established dense population was on this weed. The density of wheat stem sawflies was higher in weed-infested fields (4.17 adults/grid) during 2021, whereas higher density of the sawflies was recorded in weed-free fields (5.33 adults/grid) during 2022. The results revealed that wild mustard plays a significant role in increasing the density of wheat stem sawflies in wheat fields of the region. Therefore, management strategies involving the management of wild mustard should be adopted to reduce the infestation of wheat stem sawflies in the region.
Benzer Tezler
- Batman ve Şanlıurfa buğday alanlarında bulunan yabancı otlar ile yabani hardal (Sinapis arvensis L.) ve kısır yabani yulaf (Avena sterilis L.)'ın bazı biyolojik özelliklerinin belirlenmesi
Determination of weed species and some biological characteristics of wild mustard (Sinapis arvensis L.) and sterile oat (Avena sterilis L.) in wheat areas in batman and Şanlıurfa provinces
ERDAL ATEŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
ZiraatMustafa Kemal ÜniversitesiBitki Koruma Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İLHAN ÜREMİŞ
- Ekin sap arısı [Cephus pygmeus L. (Hymenoptera: cephidae)]'nın Güneydoğu Anadolu, Doğu Anadolu ve Doğu Karadeniz bölgesi buğday alanlarındaki yayılışı ve popülasyon genetiği
Distribution and population genetics of wheat stem sawfly, [Cephus pygmeus L. (Hymenoptera: cephidae)] on wheat areas in Southeastern Anatolia, Eastern Anatolia and Eastern Black Sea regions
HİLMİ KARA
Doktora
Türkçe
2021
ZiraatVan Yüzüncü Yıl ÜniversitesiBitki Koruma Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET SALİH ÖZGÖKÇE
DOÇ. DR. NURPER GÜZ
- Güneydoğu Anadolu bölgesi buğday alanlarında Eurygaster spp.'nin morfolojik ve moleküler karakterizasyon yöntemleriyle teşhisi, yayılış alanları ve yoğunluklarının belirlenmesi
Diagnosis, distribution and density of Eurygaster spp. in wheat fields of Southeastern Anatolia region by morphologic and molecular characterization methods
MERVE DOĞAÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
ZiraatVan Yüzüncü Yıl ÜniversitesiBitki Koruma Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET SALİH ÖZGÖKÇE
- Güneydoğu anadolu bölgesi buğday ekiliş alanlarında görülen sarı pas (Puccinia striiformis f. sp. tritici) ırklarının tespiti, bazı buğday çeşit ve hatlarının klasik ve moleküler yöntemlerle dayanıklılık durumlarının belirlenmesi
Identification of yellow rust (Puccinia striiformis f. sp. tritici) races in wheat cultivated areas of southeastern anatolia region in türki̇ye, determination of resistance of some wheat varieties and advanced lines using classical and molecular markirs
ŞEVKET ÖLMEZ
Doktora
Türkçe
2023
BiyoteknolojiAkdeniz ÜniversitesiTarımsal Biyoteknoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NEDİM MUTLU
- Güneydoğu Anadolu bölgesinde buğdayda kök ve kök boğazı çürüklüğü etmeni Fusarium spp.'nin tespiti ve Fusarium graminearum small secreted protein genlerinin karakterizasyonu
Determination of Fusarium spp. causing root and crown rot on wheat at Southeast Anatolia and characterization of Fusarium graminearum small secreted protein genes
FATİH ÖLMEZ