Astrofiziksel laboratuvarlar olarak yakın ve rölativistik çift ve çoklu sistemler: Küme ve alan yıldızları
Close and relativistic binary and multiple systems as astrophysical laboratories: Clusters and field stars
- Tez No: 804377
- Danışmanlar: PROF. DR. KADRİ YAKUT
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Astronomi ve Uzay Bilimleri, Astronomy and Space Sciences
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ege Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Astronomi ve Uzay Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Genel Astronomi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 257
Özet
Bu tez çalışmasında, evrenin kütlece %5'inden az bir kısmı, gözlenen evrenin ise büyük bir kısmını oluşturan baryonik maddenin, bir araya gelerek oluşturdukları çift ve çoklu yıldızların evrimi hem gözlemsel hem de kuramsal bağlamda ele alınmıştır. Tez çalışmasının nümerik bölümlerinde MESA ve Cambridge STARS/TWIN kodları kullanıldı. Çalışmanın gözlemsel bölümlerinde ise Kepler, TESS, Gaia, MOST, gibi uzay konuşlu telekoplar ile TÜBİTAK Ulusal Gözlemevi'nde (TUG) bulunan teleskoplar (1.5m, 1m, 0.6m), WHT (4.2m) ve Mercator teleskobu (1.2m) kullanılmıştır. Etkileşen farklı özellikteki çok sayıda çift alan yıldızları (RU Cnc, KIC 2306740, CC Com, XY Leo), kara delik bileşenli X-ışın çiftleri (V616 Mon, V1343 Aql, V479 Sct) ile açık galaktik küme (M67, M35) ve küresel küme (M71) üyesi çift sistemler detaylı olarak incelenmiştir. Çalışmada birbirinden farklı türlerde ve kütlelerde çoklu yıldız sistemleri, yaşları birbirinden farklı yıldız kümeleri seçilerek; yörünge ve fiziksel parametreleri hassas bir şekilde elde edilmiş, yörünge dönemi değişim analizleri yapılmıştır. Daha sonra madde transferi, madde kaybı, açısal momentum kaybı, çoklu sistemlerin dinamik etkileri, yıldızların farklı dönmesi ve senkronizasyon süreci, dönem değişimleri ve evrim süreçleri seçilen hedef sistemler üzerinden tartışılmıştır. Bazı kümelerde görülen çoklu popülasyon ve orta kütleli kara deliklerin atası olduğu düşünülen çok büyük kütleli yıldızların oluşumu ve evrimi modern yıldız evrim kodları kullanılarak detaylı incelenmiş ve alternatif öneriler sunulmuştur.
Özet (Çeviri)
In this thesis, the evolution of binary and multiple stars formed by the association of stars composed of baryonic matter, which constitutes less than 5% of the Universe by mass but almost all of the observed Universe, is studied both observationally and theoretically. MESA and Cambridge STARS/TWIN codes were used in the numerical part of the thesis. Space-based telescopes such as Kepler, TESS, Gaia, MOST, and telescopes at the TÜBİTAK National Observatory (TUG) (1.5m, 1m, 0.6m), WHT (4.2m) and the Mercator telescope (1.2m) were used in the observational parts of the study. A large number of field interacting binary with different properties (RU Cnc, KIC 2306740, CC Com, XY Leo), X-ray binaries with black hole components (V616 Mon, V1343 Aql, V479 Sct), open clusters (M67, M35) and globular cluster (M71) member systems were analysed in detail. In the study, multiple stellar systems of various types and masses and star clusters of different ages were selected, and precisely obtained orbital period change analyses were carried out analyses of the orbital and physical parameters. Then, mass transfer, mass loss, angular momentum loss, dynamical effects of multiple systems, different rotations, and the synchronisation mechanisms of stars, period changes, and evolution processes are discussed over the selected targets. Finally, the formation and evolution of supermassive stars, seen as the progenitors of multiple populations and intermediate-mass black holes detected in some clusters, are analysed in detail using modern stellar evolution codes and alternative suggestions are presented.
Benzer Tezler
- Alkali ve toprak alkali bazı elementlerin fotonötron reaksiyonları (g,n), ((g,n)+(g,n+p)) ve (g,abs) tesir kesitlerinin teorik olarak hesaplanması
Theoretical calculation of photoneutron reactions cross sections ((g,n), ((g,n)+(g,n+p)) and (g,abs)) for some alkali and alkaline earth elements
ŞEVKİ KİREMİTÇİOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2011
Fizik ve Fizik MühendisliğiAfyon Kocatepe ÜniversitesiFizik Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. İSMAİL HAKKI SARPÜN
- Farklı astrofiziksel laboratuvarlarda dalga-parçacık etkileşimi
Farkli astrofiziksel laboratuvarlarda dalga-parçacik etkileşimi
SUZAN DOĞAN
Doktora
Türkçe
2013
Astronomi ve Uzay BilimleriEge ÜniversitesiAstronomi ve Uzay Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. VAROL KESKİN
- Çeşitli anizotropik uzaylarda sachs-wolfe etkisi
Sachs-wolfe effect in some anisotropic spaces
UTKU ZORBA
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
Fizik ve Fizik Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiFizik Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NEŞE ÖZDEMİR
- Astrofiziksel P-prosesi ile ilgili Er-164 izotopunun proton yakalama reaksiyon tesir kesiti ölçümleri
Cross section measurements related to the astrophysical P-process for proton-induced reactions on Er-164 isotope
BEYZA DURKAYA YÜRÜKER
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
Fizik ve Fizik MühendisliğiKocaeli ÜniversitesiFizik Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. NALAN ÖZKAN GÜRAY
- Denoising of astrophysical image mixtures from spatially varying noise
Astrofiziksel görüntü karışımlarının konumla değişen gürültüden arındırılması
SABRİ ÖZEN
Yüksek Lisans
İngilizce
2024
Elektrik ve Elektronik MühendisliğiEskişehir Teknik ÜniversitesiElektrik ve Elektronik Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET TANKUT ÖZGEN