Geri Dön

Astrofiziksel laboratuvarlar olarak yakın ve rölativistik çift ve çoklu sistemler: Küme ve alan yıldızları

Close and relativistic binary and multiple systems as astrophysical laboratories: Clusters and field stars

  1. Tez No: 804377
  2. Yazar: DOLUNAY KOÇAK
  3. Danışmanlar: PROF. DR. KADRİ YAKUT
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Astronomi ve Uzay Bilimleri, Astronomy and Space Sciences
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2023
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Ege Üniversitesi
  10. Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Astronomi ve Uzay Bilimleri Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Genel Astronomi Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 257

Özet

Bu tez çalışmasında, evrenin kütlece %5'inden az bir kısmı, gözlenen evrenin ise büyük bir kısmını oluşturan baryonik maddenin, bir araya gelerek oluşturdukları çift ve çoklu yıldızların evrimi hem gözlemsel hem de kuramsal bağlamda ele alınmıştır. Tez çalışmasının nümerik bölümlerinde MESA ve Cambridge STARS/TWIN kodları kullanıldı. Çalışmanın gözlemsel bölümlerinde ise Kepler, TESS, Gaia, MOST, gibi uzay konuşlu telekoplar ile TÜBİTAK Ulusal Gözlemevi'nde (TUG) bulunan teleskoplar (1.5m, 1m, 0.6m), WHT (4.2m) ve Mercator teleskobu (1.2m) kullanılmıştır. Etkileşen farklı özellikteki çok sayıda çift alan yıldızları (RU Cnc, KIC 2306740, CC Com, XY Leo), kara delik bileşenli X-ışın çiftleri (V616 Mon, V1343 Aql, V479 Sct) ile açık galaktik küme (M67, M35) ve küresel küme (M71) üyesi çift sistemler detaylı olarak incelenmiştir. Çalışmada birbirinden farklı türlerde ve kütlelerde çoklu yıldız sistemleri, yaşları birbirinden farklı yıldız kümeleri seçilerek; yörünge ve fiziksel parametreleri hassas bir şekilde elde edilmiş, yörünge dönemi değişim analizleri yapılmıştır. Daha sonra madde transferi, madde kaybı, açısal momentum kaybı, çoklu sistemlerin dinamik etkileri, yıldızların farklı dönmesi ve senkronizasyon süreci, dönem değişimleri ve evrim süreçleri seçilen hedef sistemler üzerinden tartışılmıştır. Bazı kümelerde görülen çoklu popülasyon ve orta kütleli kara deliklerin atası olduğu düşünülen çok büyük kütleli yıldızların oluşumu ve evrimi modern yıldız evrim kodları kullanılarak detaylı incelenmiş ve alternatif öneriler sunulmuştur.

Özet (Çeviri)

In this thesis, the evolution of binary and multiple stars formed by the association of stars composed of baryonic matter, which constitutes less than 5% of the Universe by mass but almost all of the observed Universe, is studied both observationally and theoretically. MESA and Cambridge STARS/TWIN codes were used in the numerical part of the thesis. Space-based telescopes such as Kepler, TESS, Gaia, MOST, and telescopes at the TÜBİTAK National Observatory (TUG) (1.5m, 1m, 0.6m), WHT (4.2m) and the Mercator telescope (1.2m) were used in the observational parts of the study. A large number of field interacting binary with different properties (RU Cnc, KIC 2306740, CC Com, XY Leo), X-ray binaries with black hole components (V616 Mon, V1343 Aql, V479 Sct), open clusters (M67, M35) and globular cluster (M71) member systems were analysed in detail. In the study, multiple stellar systems of various types and masses and star clusters of different ages were selected, and precisely obtained orbital period change analyses were carried out analyses of the orbital and physical parameters. Then, mass transfer, mass loss, angular momentum loss, dynamical effects of multiple systems, different rotations, and the synchronisation mechanisms of stars, period changes, and evolution processes are discussed over the selected targets. Finally, the formation and evolution of supermassive stars, seen as the progenitors of multiple populations and intermediate-mass black holes detected in some clusters, are analysed in detail using modern stellar evolution codes and alternative suggestions are presented.

Benzer Tezler

  1. Alkali ve toprak alkali bazı elementlerin fotonötron reaksiyonları (g,n), ((g,n)+(g,n+p)) ve (g,abs) tesir kesitlerinin teorik olarak hesaplanması

    Theoretical calculation of photoneutron reactions cross sections ((g,n), ((g,n)+(g,n+p)) and (g,abs)) for some alkali and alkaline earth elements

    ŞEVKİ KİREMİTÇİOĞLU

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2011

    Fizik ve Fizik MühendisliğiAfyon Kocatepe Üniversitesi

    Fizik Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. DR. İSMAİL HAKKI SARPÜN

  2. Farklı astrofiziksel laboratuvarlarda dalga-parçacık etkileşimi

    Farkli astrofiziksel laboratuvarlarda dalga-parçacik etkileşimi

    SUZAN DOĞAN

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2013

    Astronomi ve Uzay BilimleriEge Üniversitesi

    Astronomi ve Uzay Bilimleri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. VAROL KESKİN

  3. Çeşitli anizotropik uzaylarda sachs-wolfe etkisi

    Sachs-wolfe effect in some anisotropic spaces

    UTKU ZORBA

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2014

    Fizik ve Fizik Mühendisliğiİstanbul Teknik Üniversitesi

    Fizik Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. NEŞE ÖZDEMİR

  4. Astrofiziksel P-prosesi ile ilgili Er-164 izotopunun proton yakalama reaksiyon tesir kesiti ölçümleri

    Cross section measurements related to the astrophysical P-process for proton-induced reactions on Er-164 isotope

    BEYZA DURKAYA YÜRÜKER

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2013

    Fizik ve Fizik MühendisliğiKocaeli Üniversitesi

    Fizik Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. NALAN ÖZKAN GÜRAY

  5. Denoising of astrophysical image mixtures from spatially varying noise

    Astrofiziksel görüntü karışımlarının konumla değişen gürültüden arındırılması

    SABRİ ÖZEN

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2024

    Elektrik ve Elektronik MühendisliğiEskişehir Teknik Üniversitesi

    Elektrik ve Elektronik Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. MEHMET TANKUT ÖZGEN