18. yüzyıl Osmanlı ilim dünyasında merkezi bilen taşralı mutasavvıf fakih Ebû Saîd Muhammed el-Hâdimî ve fıkhî meselelere yaklaşımı
Abû Saîd Muhammad al Khâdimî: A center-cognizant provincial sufi-fakih in the 18th century Ottoman intellectual sphere and his approach to Islamic legal issues
- Tez No: 805141
- Danışmanlar: PROF. DR. KEMAL YILDIZ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Din, Hukuk, Religion, Law
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Marmara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: İslam Hukuku Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 229
Özet
Son dönem Osmanlı fakihlerinden biri olan Hâdimî, modern dönemin öncesinde ve ictihad-taklid tartışmalarının yoğunlaşmaya başladığı bir zaman diliminde yaşamıştır. Söz konusu dönem Osmanlı Devleti'nin siyasî, iktisadî ve içtimaî yönden sıkıntı içinde olduğu XVIII. asra tekabül etmektedir. Kahve, tütün, raks, istihlâf ve îne usûlü ticaret gibi güncel konularla ilgili tartışmaların sürdüğü bu asırda fakılar ve sofular mücadelesi de tamamen gündem dışı kalmış değildir. Hâdimî'nin bu manada yaptığı en önemli hizmet, zâhiri ve bâtînî ilimlerde birçok eser ortaya koymasıdır. İhtilaflı konulara yaklaşımındaki derinliğin yanı sıra özellikle Kadızâdeliler ve Sivâsîler arasındaki tartışmalarda mutasavvıfların kullandığı delilleri yeniden yorumlaması, sözü edilen gruplar arasındaki gerginliklere yeni bir boyut kazandırma çabası açısından oldukça önemlidir. Bazı mutasavvıfların sınırları zorlayan sübjektif yorumlarına karşı fakihlerin kavillerine muârız olan nassların kullanılmaması gerektiğine dâir vurguyu ve tartışmanın mezhep yapısı içinde sürdürülmesinin gerekliliğine yönelik ifadelerini de bu stratejik yaklaşımın bir sonucu saymak mümkündür. Bu çerçevede denilebilir ki hem eserlerinin niteliği hem de ilmî kudreti bakımından Hâdimî yaşadığı çevre ve dönemi aşan bir etkiye sahiptir. Bu kapsamda tezin giriş ve üç bölümden oluşması planlanmıştır. Araştırmanın amaç, kapsam ve yönteminin anlatıldığı giriş kısmından sonra birinci bölümde Hâdimî'nin hayatı, eserleri ve ilmi kişiliğine dâir bilgilere yer verilmiştir. İkinci bölümde ise Hâdimî'de fıkhî meseleler ele alınmış ve onun fıkhî meselelere yaklaşımında bir fakih olarak takip ettiği yöntem ve usûl üzerinde yoğunlaşılmıştır. Üçüncü ve aynı zamanda son bölümde Hâdimî'nin fıkhî meselelere yaklaşımında yararlandığı kaynakların tespit ve analiziyle birlikte genel bir değerlendirmesine yer verilmiştir. Çalışma süresince ulaşılan neticeler ise sonuç kısmında özetlenmiştir.
Özet (Çeviri)
One of the late Ottoman period canonists, Khâdimî lived in the period before the modern times and when the debates on ijtihad and imitation started to intensify. The aforementioned period corresponds with the 18th century when the Ottoman State was in depression in terms of politics, economy, and social life. In this century in which controversies about current issues such as coffee, tobacco, dance, succession of debts, and forward sale commerce were continuing, the rivalry between canonists and Sufis was not out of the agenda. The most important service that Khâdimî offered in this regard was that he produced many works in Islamic Law and Sufism sciences. In addition to his insight in scholarly depth his approach to controversial issues, the arguments used by the Sufis in the debates between Kadızâdeliler and Sivâsîs reinterpretation is especially important in terms of an effort to bring a new dimension to the tensions between Islamic Law and Sufism. It is possible to consider his emphasis on the necessity of not using the clear instructions (nas) opposing the utterances of canonists against the subjective interpretations of some Sufis and his statements on the necessity to carry out the discussions within the structure of the sect as a result of this strategic approach. In this context, it can be claimed that Khâdimî has an influence that surpassed the environment and the period he lived in both in terms of the quality of his works and his scientific power. Accordingly, the thesis study has been planned to consist of an introduction and three chapters. Following the introduction section of the thesis where the purpose, scope, and method of the study are explained, in the first chapter, information about Khâdimî's life, works, and scholarly personality will be included. The second chapter will address Islamic Law issues in Khâdimî and focus on his method and style he adopted in his approach to these issues as a Sufi canonist. In the third and final chapter, the sources which Khâdimî used in his approach to Islamic Law issues will be determined and analyzed, and a general evaluation will be made. The results reached during the study are summarized in the conclusion section.
Benzer Tezler
- Tekirdağ kent merkezindeki son dönem Osmanlı kamu yapıları (XIX.-XX. yy.)
Last period Ottoman public buildings in Tekirdağ city center (XIX.-XX. b.c.)
CENK DOĞAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
Sanat TarihiÇanakkale Onsekiz Mart ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. MESUT DÜNDAR
- 18. yüzyıl Osmanlı ilim hayatından bir kesit: Sıdkî Mustafa Efendi'nin günlüğü ve mülâzemet yılları
A cross-section from the 18th-century Ottoman literary life: Sidkî Mustafa Efendi's diary and his mulazemet years
ALİ ASLAN
- Dâvud el-Karsî'nin 'Şerhu'l-Velediyyeti'l-Cedîde'adlı eserinin tahlil, tahkik ve tercümesi
Analysis, critical edition and translation of Dâwud al-Qarsî's Sharh al-Waladiyyah al-Jadîdah
ABDULLAH ÖZTOP
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
FelsefeYalova ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ABDULKADİR COŞKUN
- 19. yüzyıldan günümüze Türkiye'de natürmort
Naturemorte in Turkey from 19 th century to today
CANAN KANTAR