Mahzuni Şerif örneğinde Türk halk şairliği geleneği ve 'Mahzunicilik'
The tradition of Turkish folk poerty and 'Mahzunicilik' in the examples of Mahzuni Şerif
- Tez No: 805626
- Danışmanlar: PROF. DR. CANER IŞIK
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Aydın Adnan Menderes Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 1322
Özet
Türk kültüründe şiirin ve şairin yeri önemlidir. Halk şairleri hem toplumdan beslenen hem de toplumu besleyen şahsiyetler olarak Türk halk şairliği geleneğinde önemli bir yere sahiptir. Bu halk şairlerinden Türk kültürünün 20. yüzyıldaki önemli isimlerinden birisi de Mahzuni Şerif'tir. 1939-2002 yılları arasında yaşamış olan Mahzuni Şerif, toplumda belli bir grubun kültürel dünyasını yansıtan şiirler yazmış ve bu kültürel grubun içinde bir kült hâline gelmiştir. Bu bağlamda çalışmanın konusu; Türk halk şairliği geleneğinde Mahzuni Şerif'in yeri, şairliği ve“Mahzuniciler”olarak kendilerini tarif eden grubun sosyokültürel durumudur. Mahzuni Şerif'i anlamak; modern dönemlerde özellikle Alevi, Bektaşi, Atatürkçü, cumhuriyetçi grupların kültürel dünyasını anlamak demektir. Bu minvalde çalışmanın amacı; Mahzuni Şerif üzerinden Türk halk kültüründeki belli bir kesimin dünyaya bakışını, modernleşme karşısındaki tutumlarını analiz etmek ve değerlendirmektir. Türk halk şairliği geleneğini ve bu geleneğin içinde yer alan Mahzuni Şerif'i anlama gayretiyle hazırlanan çalışmada, ilk olarak halk şairliğinin tarihsel ve toplumsal arka planı incelenmiştir. Halk şairleri ve toplum arasındaki bağ açıklanmış, Türk kültüründe şiir ve şiirli anlatının tarihsel dönüşümü aktarılarak bu konu hakkında bilgiler verilmiştir. Ardından günümüzde gelenekten beslenen halk şairi tiplerinin hangi şekillerde varlıklarını sürdürdükleri belirlenmiştir. Mahzuni Şerif'in halk şairliğine ve halk şairlerine dair görüşlerine yer verilmiştir. İkinci bölümde, Mahzuni Şerif'in yaşadığı dönemin siyasi ve toplumsal gelişmeleri açıklanmış, yetiştiği çevre ve bu çevrenin kültürel özellikleri verilerek hayat hikâyesi anlatılmıştır. Üçüncü bölümde, Mahzuni Şerif'in şiirleri ele alınarak detaylı bir şekilde analiz edilmiştir. Bunun için gerek yazılı kaynaklardaki gerek albüm ve muhabbet ortamlarında kaydedilen özel ses kayıtlarındaki şiirlerinin hepsi yazılı hâle getirilmiş ve İlhan Başgöz'ün“Uyak dizelerinin son harfine göre şiirlerin sıralanması”metoduna göre düzenlenerek tasnif edilmiştir. Akabinde şiirlerinde en sık kullandığı kelimeler, şiirlerinin söz varlığı tespit edilerek Mahzuni Şerif'in anlam dünyası açıklanmıştır. Böylece Mahzuni Şerif'in şiirleri derinlemesine incelenmiştir. Son bölümde Mahzuni Şerif'i ideal şahsiyet olarak gören, onu kültleştiren Mahzuniciler örneğinde Alevilik ve toplumda değişen siyaset ele alınmıştır. Bu bağlamda Mahzuni Şerif'in siyasi bir kimlik ve kült bir şahsiyet oluşu açıklandıktan sonra geleneksel Aleviliğin inanç esasları, uygulamaları belirtilerek modern zamanlarda Alevilikte ne gibi değişim ve dönüşümler yaşandığı ortaya konmuştur. Son olarak bu değişim ve dönüşümde bir halk şairi olarak Mahzuni Şerif'in etkileri tespit edilip kültürel bir grup olan“Mahzunicilik”in kültürel kodları açıklanmıştır. Tüm bunların yapılması aşamasında Mahzuni Şerif üzerine yazılmış olan bütün çalışmalar okunmuş, taranmış aynı zamanda Mahzuni Şerif'i anlatan belgeseller, katıldığı televizyon ve radyo programları, kendisine ait kasetler, muhabbet ortamında kayda alınmış özel ses kayıtları çözümlenmiştir. Literatür taraması üzerine alan çalışması oluşturulmuştur. Çalışmada eklektik yapı içerisinde emik-etik değerlere sadık kalınarak daha çok antropolojik, halk edebiyatı ve halk bilimi metotlarının alan çalışması temelli yaklaşımları kullanılmıştır.
Özet (Çeviri)
The position of the poem and the poet is important in Turkish Culture. Folk poets have a significant position in the culture of Turkish poesy because of characters both being nourished by the society and also feeding the society. Among these folk poets, Mahzuni Şerif is one of the most important figures of Turkish culture in the 20th century. Mahzuni Şerif, who lived between 1939 and 2002, wrote poems that reflects the cultural world of a certain group in the society and became cult in this cultural group. Within this context, the subjects of our study are the poesy of Mahzuni Şerif in the tradition of the Turkish folk poesy, his status and the socio-cultural situation of the group, who describes themselves as“Mahzunici”. Understanding Mahzuni Şerif means comprehension of the cultural world of the alawite, bektashi, ataturkist and republican groups, specially in modern times. In this manner, the aim of this study is to analyze and evaluate the point of world view in the culture of Turkish poesy of a certain group and their attitudes agains modernism in terms of Mahzuni Şerif. In this study, which was done with the effort of understanding the tradition of Turkish folk poesy and Mahzuni Şerif taking place in this tradition, the historical and social backgroud of the folk poesy was studied first. The connection between the folk poets and the society was explained, it was informed on this subject by transferring the historical transformation of the poem and the poetic narration in Turkish culture. Subsequently, it was determined in which way of these types of folk poets being nourished from tradition nowadays, keep their existence. The folk poesy of Mahzuni Şerif and his remarks about folk poets were included. In the second section, the political and social developments of the period, in which Mahzuni Şerif lived, was explained and his life story was told by clarifying the cultural characteristics of this environment, where he grew up, were explained. In the third section, the poems of Mahzuni Şerif was analzyed in detail. For this, not only the albums in the written sources, but also all of his poems in the private audio recordings, which were recorded in the chat environment, were put in writing and they were assorted according to the method of İlhan Başgöz which is“the grading of poems in compliance with the last letter of rhymes”. Afterward, the semantic world of Mahzun Şerif was explained by determining the most common words he used in this poems and vocabulary of his poems. In the last section, Alawism and changing politics in the society were reviewed in the example of Mahzunicis who consider and cultize him as ideal character. In this context, after it had been explained that Mahzuni Şerif is a political identity and a cult character, it was revealed, what kind of changes and transformations Alawism had been through in the modern times by indicating religious creeds and appliances of Alawism. Finally, the effects of Mahzuni Şerif as a folk poet on this change and transformation are identified and the cultural codes of“Mahzunicism”, a cultural group, are explained. In the process of doing all this, the whole texts, articles, theses and books written about Mahzuni Şerif were read and searched, at the same time, all the documentaries on Mahzuni Şerif; the television and radio programs in which he participated; his own casettes, private audio recordings recorded in a chat environment were resolved. A field survey was developed based on the literature review. In the study, the field survey based approaches of the methods of mostly anthropological, folk-literature and folkloristics were used by adhering to emik-ethical values within the eclectic structure.
Benzer Tezler
- Folklorun beş işlevine göre Âşık Mahzuni Şerif'in şiirleri
Âşik Mahzuni Şerif's poetries according to the five functions of folklore
YILMAZ IRMAK
Doktora
Türkçe
2013
Halk Bilimi (Folklor)Ondokuz Mayıs ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. BEKİR ŞİŞMAN
- Âşık Mahzunî Şerif'in şiirlerinde söz varlığı
The vocabulary of Âşık Mahzunî Şeri̇f's poems
MURAT AKSAKALLI
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
DilbilimNiğde ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. ERDİNÇ DEMİRAY
- Âşık Mahzuni Şerif ve Âşık Veysel türkülerinde Sosyal Bilgiler dersi değerleri
Social Studies lesson values in the folk songs of Âşık Mahzuni Şerif and Aşık Veysel
MERVE DAŞAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Eğitim ve ÖğretimAmasya ÜniversitesiTürkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MUSTAFA KILINÇ
- Âşık Mahzuni Şerif türkülerinin kök değerler açısından incelenmesi ve Türkçe eğitiminde kullanılabilirliği
Analysis of Aşık Mahzuni Şerif's folk songs in terms of root values and their usability in Turkish language education
UĞUR FIRAT
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Eğitim ve ÖğretimAlanya Alaaddin Keykubat ÜniversitesiTürkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. YAVUZ UYSAL
- Âşık Mahzunî Şerif ve şiirlerinde sosyal konular
Âşik Mahzunî Şerif 's poems social issues
AYNUR İNCE
Yüksek Lisans
Türkçe
2005
Türk Dili ve EdebiyatıFatih ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. HÜSEYİN ÖZCAN