Mesnevî adlı eseri bağlamında Mevlânâ Celâleddîn-i Rûmî'nin tarih kullanımı
Mevlânâ Celâleddîn-i Rûmî's use of history in the context of his Mesnevî
- Tez No: 806330
- Danışmanlar: PROF. DR. AHMET GÜZEL
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Tarih, History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Necmettin Erbakan Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarih Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Ortaçağ Tarihi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 97
Özet
Kendisi bizâtihi bir tarihçi olmayan Mevlânâ Celâleddîn-i Rûmî, Mesnevî adlı eserinde tarih biliminin inceliklerinden faydalanmıştır. Söylenişten ziyade anlam üzerine yoğunlaştığı bu eserinde, tarihî olay ve anlatımlara geniş yer vermiştir. Düşüncelerini insanlara beyan etmek ve ikna kabiliyetini arttırmak için tarih bilimini bir alternatif olarak görmüştür. Bugün Mevlânâ'nın bakış açısının, sadece yaşamış olduğu coğrafyada değil dünyanın pek çok yerinde kabul gördüğünü göz önünde bulundurduğumuzda, tarih anlatımının gücünü doğru yönde kullandığı sonucunu çıkarabiliriz. Hayatta olduğu dönemde kendisini bir tarihçi olarak tanımlamadığı gibi sonrasında da ona böyle bir sıfat atfedilmemiştir. Bizâtihi tarihçi olmaması hasebiyle, geleneksel ve çağdaş tarih anlayışları içerisinden bir veya birkaçını benimsemiştir demek doğru olmayacaktır. Ancak üslup ve anlatım tarzını analiz ederek, bu tarih anlayışlarından hangileri ile aynı doğrultuda hangileri ile zıt olduğu tespit edilebilir. Mevlânâ'nın Mesnevî'deki anlatımlarında genel itibariyle tarihsiz tarih yaklaşımına göre hareket ettiği söylenebilir. Onun, yalnızca tarih değil aynı zamanda mekân ve kişi gibi tarihi bir bilim yapan temel kavramlara da büyük oranda yer vermediği tespit edilmiştir. Rivayetleri doğrudan nakletmek yerine yaşadığı toplumun gözünden yansımalar ile eserine almıştır. Mesnevî'de tarihi derinlemesine işlemiş olan zatın tarihî anlatımları nasıl ele aldığını, kendi eklemeleri ve üslubuyla okuyucusuna nasıl sunduğunu analiz etmek, bir tarihçiye muhakkak yeni bakış açıları sunacaktır.
Özet (Çeviri)
Mevlânâ Celaleddin-i Rûmî, who is not a historian himself, has benefited from the subtleties of the science of history in his work called Mesnevî. In this work, in which he concentrates on meaning rather than discourse, he gives a wide place to historical events and narrations. He considered the science of history as an alternative to express his thoughts to people and to increase his persuasion ability. Considering that Mevlana's point of view is accepted not only in the geography he lived in but also in many parts of the world, we can conclude that he used the power of historical narration in the right direction. He did not define himself as a historian during his lifetime, nor was he given such a title afterward. Since he is not a historian himself, it would not be correct to say that he adopted one or more of the traditional and contemporary understandings of history. However, by analyzing his tone and narrative style, it can be determined which of these historical understandings are in the same direction and which are opposite to him. It can be said that in his narratives in the Mesnevî, Mevlânâ generally acts according to the approach of history without a date. It was determined that he did not include not only date but also the basic concepts that make history a science such as place and person. Instead of directly narrating the narrations, he included them in his work with reflections from the eyes of the society he lived in. Analyzing how the person who has deeply processed history in his Mesnevî handles historical narratives and presents them to his readers with his own additions and tone will certainly offer new perspectives to a historian.
Benzer Tezler
- Mesnevi'de özgürlük tasavvuru ve etkileri
The thought of freedom İn Mesnevi and its effect
HİLAL ÖZERDEM
- Mevlâna Müzesi nr. 1177'deki Mesnevî'nin metni ve İzbudak tercümesinin karşılaştırılması (1. cilt 2395-3186. beyitler)
A comparison of Mathnawi's text in Mevlânâ Museum no: 1177 and Izbudak translation (Volume 1. 2395-3186. couplets)
MERVE AKSAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
ArşivSelçuk ÜniversitesiMevlâna ve Mevlevîlik Araştırmaları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALİ TEMİZEL
- Es-Seyyid el-Hâcc Muhammed Şükrî ibn Ahmed 'Atâ- Müntehabât-ı Mesnevî (İnceleme-metin- sözlük)
Es-Seyyid el-Hâcc Muhammed Şukri ibn Ahmed 'Atâ- Muntehabât-i Masnavi (Examination-text- dictionary)
İBRAHİM İŞBİLİR
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Türk Dili ve EdebiyatıKocaeli ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MEHMET ÖZDEMİR
- Imageries and similes of celestial objects according to the Divan-ı Kebir: The seven heavens and the planets
Dîvân-ı Kebîr'e göre gök cisimleri ile ilgili tasvîr ve teşbîhler: Yedi gök ve gezegenler
DARYA ESMAEILI
Yüksek Lisans
İngilizce
2024
Doğu Dilleri ve EdebiyatıSelçuk ÜniversitesiMevlâna ve Mevlevîlik Araştırmaları Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ OLCAY KOCATÜRK
- Mevlânâ'nın Mesnevîsi'nde insan tipleri
The human types in Mavlana's Mathnawi
UĞUR KÖROĞLU
Doktora
Türkçe
2014
Doğu Dilleri ve EdebiyatıAtatürk ÜniversitesiFars Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HASAN ÇİFTCİ