Türkiye'de ticari olarak satılan şişelenmiş doğal kaynak sularının içerdiği radon gazının aktivite konsantrasyonunun belirlenmesi ve radon kaynaklı radyolojik riskin değerlendirilmesi
Determination of activity concentration of radon gas contained in commercially sold bottled natural spring waters in Turkey and evaluation of radon-induced radiological risk
- Tez No: 806551
- Danışmanlar: PROF. DR. ŞEREF TURHAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Fizik ve Fizik Mühendisliği, Physics and Physics Engineering
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Kastamonu Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Fizik Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Fizik Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 76
Özet
Yeraltı sularından elde edilen şişelenmiş kaynak suları, belediye su kaynaklarından sağlanan musluk sularından daha güvenli olduğu inancı nedeniyle Türkiye'de giderek daha fazla tüketilmektedir. Doğal uranyum serisinde bulunan radon renksiz, kokusuz ve radyoaktif bir gazdır. Toprak ve kayadaki radon gazı yer altı su kaynaklarına geçebilir ve suda çözünebilir. İçme suyuyla alınan radonun, mide çeperine önemli ölçüde radyasyon dozu verebilmesinden dolayı su kaynaklarındaki çözünmüş radon seviyelerinin değişimi, ilgi çekici olmaya devam etmektedir. Bu çalışma, Türkiye'de ticari olarak satılan ve tüketilen şişelenmiş kaynak sularının radon seviyelerini belirlemeyi ve bu suların sindirilmesi ve sulardaki radon gazının solunmasından kaynaklanan iç ışınlamayı değerlendirmeyi amaçlamaktadır. Bu amaca yönelik Türkiye'de en çok tüketilen seksen üç markaya ait şişelenmiş kaynak suyu örneklerindeki radonun aktivite derişimi bir radon gazı monitörü (Alpha GUARD PQ 2000PRO) kullanılarak ölçüldü. Şişelenmiş kaynak sularında ölçülen radon aktivite konsantrasyonları, ortalaması 14,8±0,6 mBq/L olmak üzere 3,2±0,8 mBq/L – 28,7±2,7 mBq/L aralığındadır. Araştırılan şişelenmiş kaynak suyu örneklerinde ölçülen radon seviyesi, Avrupa Komisyonu (AK) ve Amerika Birleşik Devletleri Çevre Koruma Ajansı tarafından içme suları için tavsiye edilen 100 Bq/L ve 11,1 Bq/L azami radon seviyesinin çok altındadır. Şişelenmiş kaynak suyu örneklerindeki radonun sindirilmesinden ve solunmasından kaynaklanan toplam yıllık etkin radyasyon dozu (TYERD), yıllık içme suyu tüketimine dayalı olarak dört farklı senaryoda üç yaş grubu (bebekler, çocuklar ve yetişkinler) için iç ışınlamayı değerlendirmek amacıyla tahmini olarak hesaplandı. Ayrıca TYERD'e eşlik eden yaşam boyu kanser riski (YBKR) yetişkinler için hesaplandı. TYERD değerleri, sular hakkındaki AK direktifinde ve Sağlık Bakanlığı tarafından hazırlanan içme suyu yönetmeliğinde belirlenen bireysel doz ölçütü olan 100 μSv değerinden önemli ölçüde düşüktür. Dolayısıyla çalışmada elde edilen sonuçlar, araştırılan şişelenmiş kaynak suyu örneklerinin tüketilmesinin, Türk halkı için önemli bir radyolojik sağlık riski oluşturamadığını gösterdi.
Özet (Çeviri)
Bottled spring water obtained from underground waters is increasingly consumed in Turkey due to the faith in the safer than tap waters supplied from municipal water sources. Radon, which occurs in the natural uranium series, is a colorless, odorless, and radioactive gas. Radon gas in soil and rock can move into underground water sources and dissolve in water. The variation of dissolved radon levels in water supplies remains of interest since radon ingested through drinking water can give considerable radiation to the lining of the stomach. This study aims to determine the radon levels of commercially sold and consumed bottled spring waters in Turkey and to evaluate the internal exposure caused by the ingestion of these waters and inhalation of air containing degassed radon from the waters. For this aim, the activity concentration of radon in bottled spring water samples belonging to the eighty-three most consumed brands in Turkey was measured using a radon gas monitor (Alpha GUARD PQ 2000PRO). The activity concentrations of radon measured in bottled spring water samples varied from 3.20.8 to 28.72,7 mBq/L with an average of 14.8±0.6 mBq/L. The radon level measured in the investigated bottled spring water samples is well below the maximum radon levels of 100 Bq/L and 11.1 Bq/L for drinking water recommended by the European Commission (EC) and the United States of America Environmental Protection Agency, respectively. The total annual effective radiation dose (TAERD) caused by the ingestion and inhalation of radon in bottled spring water samples was estimated to evaluate internal irradiation for three age groups (infants, children, and adults) in four different scenarios based on annual drinking water consumption. Also, the excess lifetime time cancer risk (ELTCR) associated with TAERD was calculated for adults. The values of TAERD are significantly lower than 100 μSv, which is the individual dose criterion determined in the EC directive on waters and the drinking water regulation prepared by the Ministry of Health. Therefore, the results obtained in the study revealed that the consumption of the investigated bottled spring water samples did not pose a significant radiological health risk for the Turkish people.
Benzer Tezler
- Türkiye'de tüketilen şişelenmiş maden sularındaki radon aktivitesinin aktif yöntem ile ölçülmesi ve yıllık etkin radyasyon dozunun değerlendirilmesi
Measurement of the radon activity in bottled mineral waters consumed in Turkey by active method and assessment of annual effective radiation dose
ASHREF MOHAMED ABDULSALAM SEID
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Fizik ve Fizik MühendisliğiKastamonu ÜniversitesiFizik Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ŞEREF TURHAN
- Türkiye'de ticari olarak satılan kendir tohumu ve kendir tohumu yağlarındaki Δ9-THC, CBD ve CBN konsantrasyonlarının LC-MS/MS yöntemi ile belirlenmesi
Determination of Δ9-THC, CBD, and CBN concentrations with the LC-MS/MS method in hemp seeds and hemp seed oils commercially available in Turkey
ÇAĞDAŞ UFUK KACARGİL
Doktora
Türkçe
2024
Adli TıpÇukurova ÜniversitesiAdli Bilimler Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ GÖKSUN DEMİREL
PROF. DR. NEBİLE DAĞLIOĞLU
- Türkiye ve Azerbaycan'daki bazı doğal ve maden şişe sularında trityum düzeyleri
Tritium levels in some natural and mineral bottle waters in Turkey and Azerbaijan
ORKHAN MUKHTARLI
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Fizik ve Fizik MühendisliğiRecep Tayyip Erdoğan ÜniversitesiFizik Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ SERDAR DİZMAN
- Formalin ve ksilol yerine kullanılan solüsyonların doku takibine etkisi
The effect of the alternatıve solutıons whıch are produced to be used ın place of formalın and xylene on tıssue processıng
ILGIN KARAMAN
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2011
PatolojiDokuz Eylül ÜniversitesiTıbbi Patoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. KUTSAL YÖRÜKOĞLU
- Gıda, yem ve tohumda multipleks GDO tarama testi geliştirilmesi ve validasyon çalışmaları
Development and validation of multiplex GMO screening test in food, feed and seed
NİHAL AKMAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Gıda MühendisliğiBursa Teknik ÜniversitesiGıda Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ADNAN FATİH DAĞDELEN